Helemaal kapot in Laos

Foto door Florence Earle

Het stadje Vang Vieng ligt middenin de jungle, in het noordwesten van Laos aan de oevers van de Nam Song. De 25.000 inwoners worden omringd door grotten, meertjes en glooiende groene heuvels. Misschien komt het door het landschap dat ik Laos, het vaderland van mijn moeder, tot voor kort niet echt in verband bracht met een westers concept als feestend kapot gaan.

Toch is dit landelijke oord al zo'n tien jaar een bestemming voor Europese backpackers die dronken door Oost-Azië reizen. Vang Vieng is tegenwoordig één van de populairste bestemmingen in Laos. Dat is goed nieuws voor de toeristische sector in het land, al heeft het stadje zich wel behoorlijk moeten aanpassen om aan de eisen van buitenlandse bezoekers te kunnen voldoen.

Neem bijvoorbeeld de hoofdstraat, waarin alle bars herhalingen van Friends of Family Guy vertonen en cocktails met whiskey en energy drink serveren in emmers. Opium, paddestoelen, MDMA en andere drugs zijn makkelijk te verkrijgen, al kun je voor drugsbezit wel in de cel gegooid worden. Ook zijn er een paar underground clubs, gerund door criminele Vietnamese bendes.

Gek genoeg hoorde ik van mijn zus Florence, die in 2005 voor het eerst naar Vang Vieng ging, dat er in de hele stad geen politieagent te bekennen was: “Toeristen kunnen op ieder gewenst moment aan hard drugs komen, al wordt ze wel aangeraden om heroïne en cocaïne te vermijden.” Restaurants verkopen wiet en opium voor 80.000 kip (€ 7,50) per gram en op hun menu's staan gerechten die toeristen graag eten, zoals pasta en pannenkoeken, ook al weten de koks meestal niet hoe ze die dingen klaar moeten maken.

Ik durf te wedden dat sommige inwoners zich ergeren aan de invasie van jonge mensen die dronken en high op opblaasbare bootjes de rivier onveilig maken. Toch klagen de meesten niet, omdat de backpackers een goede aanvulling op hun inkomen zijn. Sommige mensen verhuren zwembanden (75 cent voor twee uur) en laten toeristen eerst een verklaring onderteken waarin staat dat de verhuurder niet verantwoordelijk is voor ernstige verwondingen of sterfgevallen. Daar is een reden voor: in 2011 kostte verdrinking en duiken in ondiep water aan 27 mensen het leven. Ook vertelde een dokter laatst aan The Guardian dat er dagelijks tussen de vijf en tien toeristen naar het plaatselijke ziekenhuis worden gebracht, de meesten vanwege diepe snijwonden, gebroken botten en ziektes die worden veroorzaakt door overmatig gebruik van drank en drugs.

Vientiane Times, de grootste Engelstalige krant in Laos, schreef in 2012 over het instellen van een avondklok en de sluiting van een groot aantal illegale kroegen, na een aantal ernstige ongelukken en klachten van bewoners. Erg verrassend is dit niet te noemen; internationaal toerisme is een gevoelig onderwerp in Laos, aangezien het land jarenlang door de Fransen bezet was. Mijn moeder groeide in de jaren vijftig op in Luang Prabang en zag daar nooit toeristen. “In die tijd kende iedereen elkaar,” zegt ze. “Afgezien van hoge ambtenaren en diplomaten ging niemand ooit naar het buitenland.”

De Verenigde Naties hebben de autoriteiten opgeroepen om historische en culturele plekken in Laos te beschermen, maar in Vang Vieng zijn die nauwelijks te bekennen en het stadje lijkt voorgoed te zijn veranderd in een toeristische attractie. Al worden de bewoners zich steeds meer bewust van de keerzijde: als je eenmaal begint met toeristen aantrekken, is het bijna onmogelijk om ze weer weg te krijgen en af en toe een beetje rust te krijgen.