De eerste begraafplaats voor Duitse lesbiennes is een feit

De Spreedivas treden op bij de opening van Duitslands eerste lebische begraafplaats 

Vorige week zondag was een geweldige dag om een rijpe Duitse lesbienne te zijn. Terwijl de rest van Berlijn zich nog een keer omdraaide, daalden ongeveer honderd mensen af naar een herfstachtig kerkhof in het oosten van de stad, om de opening van de eerste begraafplaats voor homoseksuele vrouwen bij te wonen.

De dames - overigens allemaal lid van SAFIA, een Duitse organisatie voor oudere lesbiennes - waren vol goede moed en hadden het verrassend graag over hun eigen sterfelijkheid, het belang van openheid en het accepteren van de dood. Een van hen beweerde dat deze begraafplaats de eerste in zijn soort was in heel Europa, maar niemand wist dat echt zeker. Zelfs Google niet.

"Sommige mensen zullen zeggen dat dit een historische gebeurtenis is, maar vandaag noemen we het haarstorisch," zei oprichter Hilde Heringer tegen de menigte op de begraafplaats in Prenzlauer Berg, net iets ten noorden van Alexanderplatz. "Nu hebben we voor het eerst een plek waar lesbiennes begraven kunnen worden met diegene waar zij van houden."

Het stuk grond van ongeveer vierhonderd vierkante meter hoort bij de kerk en heeft plaats voor ongeveer tachtig kisten en vele urnen - maar veel van deze plekken zijn al bezet. "Ik heb mijn plek al gereserveerd, je moet er snel bij zijn," fluisterde een vrouw naast me. En zij is niet de enige: de lijst met vrouwen die interesse hebben in een plekje op de begraafplaats groeit snel.

Een aantal toespraken van de vier oprichters - herkenbaar aan hun matchende rode baseballpetjes - vormt de aftrap voor alle feestelijkheden. Na de speeches volgde er een spetterend optreden van de Spreedivas, een lesbisch koor uit Berlijn. Het was fantastisch.

De vier oprichters van de begraafplaats

SAFIA-lid Astrid Osterland richtte zich tot de pers. Gehesen in een limoengroene broek en met een lach op haar gezicht gaf zij duidelijke argumenten over waarom zij vond dat lesbiennes recht hadden op een stuk grond waar zij allemaal samen konden wegrotten tot in de eeuwigheid, net zoals 'gewone' gezinnen dat al doen sinds het begin van het concept 'begraafplaats'.

"Kijk hier eens naar: al deze graven zijn van families die samen begraven zijn," zei de 69-jarige, terwijl ze naar een oude grafsteen wees. "De Müllers mochten allemaal samen begraven worden, waarom wij dan niet?"

Osterland is een veteraan in het gevecht tegen homofobie en in de strijd om openlijk homoseksueel te kunnen zijn, maar ze weet dat ook zij ouder wordt. "De dood is een deel van het leven; het gaat erom dat je dit accepteert en ermee leert leven. Veel van ons hebben geen gezin waar we mee begraven kunnen worden. Wij willen begraven worden met diegene aan wiens zijde we al die tijd gevochten hebben, waar we van gehouden hebben en waar we mee geleefd hebben," vertelde ze me lachend. Eigenlijk was iedereen aan het lachen - zelfs de protestante pastoor die even langs kwam om een speech te geven.

Pastoor Peter Stock

"We weten dat de manier waarop mensen hun leven leven vele vormen aan kan nemen, maar de connecties die we hebben met de mensen van wie we houden zijn voor iedereen hetzelfde" zei pastoor Peter Stock, een van de weinige mannen aanwezig bij de opening. "De lutherse kerk steunt het samenzijn van mensen, in welke vorm dan ook"

Osterland wilde maar al te graag benadrukken dat het weinig moeite kostte om het stuk grond van de geestelijke leiders te krijgen. Het is geen geheim dat er steeds minder bijzettingen plaatsvinden op Duitse begraafplaatsen - sommige mensen gaan zelf zo ver dat zij hun overleden geliefde naar het Oostblok verslepen om hem of haar daar goedkoop te laten cremeren. " De eigenaar van de begraafplaats was dolenthousiast," zei ze. Dat is ook de waarom SAFIA erin geslaagd is om een contract voor dertig jaar vast te leggen. Alles bij elkaar kostte het ongeveer vijftienduizend euro en het is helemaal betaald met behulp van donaties. Er is geen geld van de staat aan te pas gekomen, en de vrouwen zijn nu zelf verantwoordelijk voor het onderhouden van de grond. Ze hebben al een erg mooi bankje weten te bemachtigen, gekregen van een zangeres/houdbewerkster van de Spreedivas.

Vrijwilligers planten bomen op de begraafplaats

In de geest van het accepteren van de dood kunnen de lesbiennes die hier graag begraven willen worden een consultatiegesprek aanvragen met een van de andere oprichters van de begraafplaats, Usah Zachau. Afgaand op haar woorden lijkt het erop dat zij echt iets heeft met begraafplaatsen. "Ik was er veel toen ik nog een kind was - het was niet iets waar je bang voor hoefde te zijn," zei ze.

Vermoedelijk is tolerantie de belangrijkste les die we hier kunnen leren. Een van de aanwezigen vertelde me dat SAFIA-leden een actieve gemeenschap zijn: "we zijn politiek geëngageerd en we willen ook nog zichtbaar zijn na onze dood." Ze wilde niet zeggen hoe ze heette, maar ze riep maar al te graag "Viva la Vulva!" over de hele begraafplaats. "We hebben nogal eens wat aanvaringen gehad met de pers," lichtte ze toe.

Iets minder luid was een vrouw die van de nieuwe bank aan het genieten was. Nadat ze me had uitgenodigd om naast haar te komen zitten vertelde ze me dat de begraafplaats "een goed beeld geeft van het leven en dat het de moeite waard is. Zelfs nu kan het nog moeilijk zijn voor jonge lesbiennes om geaccepteerd te worden door hun familie."

En omdat iedereen die zich voor een graf heeft ingeschreven nu nog springlevend is, kan het nog wel een duren voordat SAFIA de grond kan dopen met een eerste grafkist. Tot die tijd valt er zeker nog wel genoeg te tuinieren.