Ik slikte vreemde pillen en de volgende dag had ik een chronische ruis in mijn gezichtsveld

Het is prachtig weer als Luuk en drie vrienden eind juli vorig jaar door Berlijn slenteren. Ze zijn er om een beetje cultuur te snuiven, en uit eten te gaan, maar bovenal om te feesten. Op de een na laatste avond gaan ze naar Tresor, een van de bekendste clubs in Berlijn.

Ze willen die avond drugs gebruiken. Dat hebben ze de hele reis nog niet gedaan. Er is een probleem: ze hebben zelf niks bij zich, ze kennen geen dealer op locatie en ze willen geen zooi kopen van een willekeurige straatdealer. Van vrienden hadden ze gehoord dat er in de clubs zelf betrouwbare dealers rondlopen. Zo wordt slechte drugs uit de clubs gefilterd. Tenminste, dat was wat ze werd verteld.

Na een paar uur met alleen alcohol in Tresor te vertoeven, vinden de jongens eindelijk een man die hen kan helpen. Ze kopen xtc-pillen en een beetje speed. Al snel voelen de jongens zich vreemd; dit zijn absoluut geen zuivere pillen. Uiteindelijk valt het mee en gebeuren er verder geen gekke dingen.

Alleen Luuk wordt de volgende dag wakker met een raar gevoel. Alles om hem heen lijkt een vage space, alsof hij in een andere wereld leeft. Daarbij heeft hij last van een soort ruis in zijn zicht. De sneeuw die je ziet als de televisie slecht ontvangst heeft, dat soort ruis. Eenmaal thuis bij zijn ouders is die ruis heel aanwezig en de meubels bewegen lichtelijk. "Ik wist niet wat me overkwam," vertelt Luuk. "Ik dacht dat ik een psychose had en dat er iets in mijn hoofd zat wat niet klopte." Hij besluit op internet te zoeken naar informatie, en al snel komt hij uit op Hallucinogen Persisting Perception Disorder (HPPD).

Volgens het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, een internationaal handboek voor de psychiatrie, is HPPD het herbeleven van een of meer perceptuele symptomen, die je tijdens het drugsgebruik ervaart. Een van de meest voorkomende symptomen is visual snow, de oogruis die Luuk ook heeft. Verder kan men last hebben van onder andere floaters (bewegende draadjes in je gezichtsveld), palinopsie (nabeelden) en het zien van halo's om voorwerpen.

Waar HPPD vandaan komt is tot nu toe nog onbekend. Wel hebben vrijwel alle patiënten één gemene deler: drugsgebruik. Er zijn verschillende theorieën. Volgens Gerard Alderliefste, verslavingsarts op het Landelijk Medisch Spreekuur Partydrugs van Brijder, is een verandering in de neurotransmissie, de communicatie tussen de zenuwen, het meest waarschijnlijk. "Dat heeft dan tot gevolg dat de filtering van signalen wordt opgeheven. Wat drugsgebruik betreft is er geen pijl op te trekken. De meerderheid van de patiënten heeft in zijn leven meer dan vijftig keer drugs gebruikt, dat varieert dan van xtc tot speed, van LSD tot cannabis. Maar er zijn ook gevallen bekend waarbij het na hun derde xtc-pil al naar voren kwam."

Er wordt vrij weinig onderzoek naar HPPD gedaan. Alderliefste denkt dat de onbekendheid van de aandoening daar de grootste reden voor is. "De diagnose wordt door artsen vaak gemist, omdat ze het simpelweg niet kennen," vertelt hij. "Daarbij zijn er relatief weinig mensen die er last van hebben." HPPD wordt eigenlijk maar zelden geconstateerd. "Daardoor wordt het lastig om geld voor onderzoek te krijgen."

Christoph Schankin, een Duitse neuroloog, heeft door middel van hersenscans aangetoond dat er bij één patiënt met sneeuwbeelden een bepaald gebied van de visuele schors overactief was. "Daar kunnen we nu nog niets mee," vertelt Alderliefste, "maar ik hoop dat hij doorgaat en een doorbraak vindt."

Alderliefste veronderstelt dat er een neurologisch verband tussen HPPD en angst is. Hij denkt dat de zenuwbanen die visuele signalen transporteren een connectie hebben met de amagdyla, het angstcentrum van het brein. Die connectie zit waarschijnlijk in het triggerpoint waardoor HPPD ontstaat. Dat kan drugsgebruik zijn, maar het komt ook voor bij hevige stress of een paniekaanval.

"Door het triggerpoint ziet men ineens de visual snow, terwijl deze er misschien altijd al was. Onze focus op lichamelijke symptomen is bepalend voor wat we waarnemen," vertelt Alderliefste. "Je kunt het vergelijken met oorsuizen. Daar kun je de hele dag van zijn afgeleid, maar zodra het woord genoemd wordt, hoor je de piep. Dat geldt ook voor visuele waarnemingen: je kunt het negeren."

Luuk komt op het internet allerlei verhalen tegen – allemaal negatief. "Ik las alleen maar over mensen bij wie het erger werd, het jaren duurde, of zelfs nooit is verdwenen. Voor mij was het nieuw en ik wilde er alles over weten." Dat werkt averechts. Hij praat zichzelf aan dat hij hier de rest van zijn leven mee moet dealen. Uiteindelijk komt hij in contact met Brijder, een organisatie gespecialiseerd in verslavingszorg. Zij stellen een intakegesprek voor om eventueel direct over te gaan op medicatie. "Dat wilde ik niet. Ik wilde koste wat het kost eerst zelf proberen te herstellen." Brijder stuurt hem een stappenplan met een aantal algemene maatregelen: geen alcohol drinken, niet roken, gezond eten en meermaals per week sporten.

In oktober komt Luuk in een sombere periode terecht. "Ik had dat stappenplan, maar soms had ik er schijt aan. Ik had het idee dat het niet werkte. Dan dronk ik drie weken geen alcohol en vervolgens ging ik een weekend helemaal los." Hij komt in een negatieve spiraal terecht. Het gaat slechter en slechter, en hij wordt depressief.

In het gesprek tussen Luuk en de arts van Brijder komt naar voren dat hij het gevoel heeft zichzelf kwijt te zijn en dat de wereld voor hem nep aanvoelt. Dat betekent dat hij naast HPPD ook last heeft van het Depersonalisatiesyndroom (DPS). DPS is een verdedigingsmechanisme van het lichaam om je te beschermen tegen te bedreigende emoties. Alderliefste: "Trauma's wekken deze reactie op. Als mensen tijdens drugsgebruik een bad trip krijgen, kan dat een trauma zijn."

Dankzij de symptomen van DPS word je minder angstig. Het nadeel is dat het al je emoties afvlakt. Emotionele banden verdwijnen; je hebt het gevoel dat je geen connectie meer hebt met je ouders en beste vrienden. "Daar worden mensen bang van, waardoor het mechanisme opnieuw wordt aangezet. Het is een vicieuze cirkel. Patiënten raken er vaak depressief van." Daarom bevat het behandelplan van Alderliefste standaard psychotherapie.

Ook Luuk gaat op zoek naar een psycholoog die hem kan helpen. Hij bezoekt bijna twintig praktijken, maar keer op keer wordt hij afgewezen. Zodra naar voren komt dat er een verband is met drugs, willen de psychologen hun handen er niet aan branden. "Ik kreeg het gevoel dat niemand me wilde helpen, dus ben ik gestopt met zoeken. Heel dom natuurlijk, maar ik was depressief en had er geen zin meer in."

Alderliefste vindt het frappant dat Luuk zo vaak is afgewezen. "Psychologen zouden mensen niet moeten wegsturen. Ze moeten informatie opvragen bij de verslavingszorg, zodat ze de patiënten alsnog kunnen behandelen. Ze kunnen helpen met ontspanning, het zoeken van afleiding en het aanpakken van de angst."

Luuk komt op internet een bestand van een ex-patiënt tegen. Die jongen is na drie maanden genezen en heeft geen last meer van de symptomen. Voor anderen heeft hij een stappenplan geschreven met de dingen die hij heeft gedaan om te herstellen. Luuk kiest ervoor om het plan vanaf 1 januari zeer strikt te volgen. Hij stopt onder andere met roken en drinken, hij sport minimaal vier keer per week en hij eet alleen nog maar natuurlijke producten. "Ik merkte de eerste tijd geen verandering. Als ik nu kijk naar twee maanden geleden, zie ik wel een groot verschil. Vooral met hoe ik me voel en hoe ik in mijn vel zit." Luuk weet zichzelf uit zijn depressie te krijgen door positief te blijven en HPPD als iets tijdelijks te zien. Hij blijft vasthouden aan het stappenplan. Voorlopig is hij nog niet van HPPD af, maar zijn situatie verbetert en hij ziet de toekomst positief in. "Ik ben er nog lang niet, maar ik heb de drive en ben vastberaden om helemaal te genezen." Lees ook: Ik behandelde mijn depressie met ketamine

We vroegen xtc-producenten waarom pillen altijd maar sterker worden

De oorzaken van 20 jaar xtc-doden in Nederland
Like als de wiedeweerga VICE Nederland om niks te missen van alles wat we maken: