​De Reguliersdwarsstraat in Amsterdam wil gewoon een homostraat blijven

Vorige week kopte Het Parool dat de Amsterdamse Reguliersdwarsstraat – de meest roze straat in de stad die jarenlang bekend stond als de homohoofdstad van Europa – "geen homostraat meer wil zijn." Het is een behoorlijk dooie boel geworden nu er nog maar twee homotenten zitten, aldus Het Parool, en er wordt dit jaar zelfs niets meer georganiseerd rond de Euro Pride. Siep de Haan, die betrokken was bij de oprichting van de Gay Pride, noemde dat in de krant "misschien wel de opperste vorm van emancipatie," en stelde dat het een positief signaal is: de jonge generatie laat zich niet meer in een hokje plaatsen. Je kunt als homo natuurlijk overal prima een drankje doen, en de tijd waarin homo's zich moesten verstoppen is in het liberale Nederland voorbij. Kortom, de emancipatie is voltooid en homo's en hetero's moeten vooral lekker samen in de straat met elkaar optrekken.

Het idee dat de Reguliers geen homostraat meer wil zijn is nogal vreemd – alsof de Kalverstraat op een dag besluit dat het geen winkelstraat meer wil zijn, of Mekka graag af wil van het stempel bedevaartsoord. Het artikel zorgde dan ook voor nogal wat ophef in de media, de gayscene, en bij het personeel en de eigenaren van de homotenten in de straat. De ondernemersvereniging BIZ Reguliersdwarsstraat predikt voor eigen parochie, de heterogeoriënteerde bars en restaurants die de laatste jaren zijn opgekomen verpesten de straat, en daarnaast heeft niemand de ondernemers gevraagd wat zij hier eigenlijk van vinden, was de kritiek.

Rogier (25 jaar) is een dragqueen en barman bij de Soho, een van de twee gaybars die nog in de Reguliersdwarsstraat zitten. Hij vindt de uitspraken van de BIZ Reguliersdwarsstraat klinkklare onzin. "Volgens mij zijn ze ook alweer aan het terugkrabbelen, heel veel mensen hebben zich hier tegen uitgesproken. We moeten ons zichtbaar blijven maken, anders gaan we vijftig jaar terug in de tijd. Mensen moeten ons blijven zien, we bestaan. Juist na dit bericht moeten we keihard terugkomen en nog meer gayevenementen organiseren. Hetero's zijn welkom, maar we zijn in eerste instantie een gaystraat."

Ook Diva Mayday, een bekend gezicht in de straat, vindt dat de Reguliers een homostraat moet blijven en niet overspoeld moet worden door restaurantjes. "Lunchen doen we wel ergens anders." Bovendien heeft de heterohoreca veel profijt van de gayscene, en moet het een straat blijven waar de LHBT-gemeenschap zich veilig voelt, zegt Mayday.

Club Nyx en Exit laten in een reactie aan VICE weten dat ze zich niet in het stuk van het Parool kunnen vinden. Volgens Maartje Weijers, woordvoerder van de twee clubs, "heeft geen enkele ondernemer in de straat moeite met het stempel homostraat." De twee clubs identificeren zich bewust als 'straightfriendly'. "Door het op die manier te benaderen, houden we de historie van deze straat in ons achterhoofd." Wel geven de Nyx en Exit aan dat ze net als elke ondernemer te maken hebben met de wet van vraag en aanbod, en dat is een gevoelige balans. "We moeten rekening houden met het karakter van de straat en een succesvolle programmering neerzetten. De realiteit is dat een groot gedeelte van ons publiek het prettig vindt om in een gemengde samenstelling uit te gaan," aldus Weijers.

Collin (38 jaar), die al vijftien jaar in de straat komt en als barman werkt bij de Taboo, vertelt dat er nog elke dag incidenten zijn. "We hebben tegenwoordig vier dagen per week een portier, omdat er regelmatig idioten komen rellen en homo's komen lastigvallen." Amsterdam is volgens Collin niet meer zo liberaal als vroeger. "De straat stond vroeger vol met homo's, maar die verstoppen zich nu. Tegenwoordig kun je een kogel afvuren en raak je niemand," zegt Collin. Mede door de hoge huurprijzen, de populariteit van Grindr en de komst heterobars als Bar Huf en Bar Paul wordt de straat verpest, aldus Collin. "Ze moeten onze gaystraat niet afpakken. Wij zijn nou eenmaal anders dan hetero's en moeten ons blijven onderscheiden." Dat plekken als Club Nyx zichzelf bestempelen als 'straightfriendly' vindt Collin ook onzin. "Maak van Club Nyx weer een echte gayclub, dan komen de homo's wel weer terug," zegt hij.

Volgens Jethro (38 jaar), een dj en barman bij Bar Paul die ook al jaren in de straat komt, moet de Reguliersdwarsstraat niet alleen gaystraat blijven, maar zou elke grote stad ter wereld een gaystraat moeten hebben. "Het zijn de hippe buurtjes van deze tijd," zegt hij. Het argument van de andere gaybars dat de heterobars de straat verpesten vindt hij niet op z'n plek. "Soort zoekt soort, als je als hetero in een gaystraat iets gaat drinken dan respecteer je de sfeer toch gewoon? Gayminded vind ik eigenlijk een betere term, de term gay schrikt hetero's misschien ook af. Bovendien moeten we stoppen met groepsvorming, het is 2016. We moeten mengen."

Kortom, de barmannen en ondernemers die ik sprak willen helemaal niet af van het stempel van homostraat. Voor veel gays is het behouden van de Reguliersdwarsstraat als gaystraat ook een principekwestie. Homo's hebben jarenlang gestreden voor hun rechten, en deze straat is een symbool van die emancipatie, óók in 2016. Nog steeds komen massa's toeristen en mensen van buiten de stad naar de Reguliers om een avond te stappen, en voor hen is deze straat een groot goed.

Toch is het duidelijk dat de gayscene zich in 2016 opnieuw aan het uitvinden is, en door de jaren heen ook is veranderd. Twintig of dertig jaar geleden was de gayscene nog nauw verbonden met de underground housescene – daar is club RoXY een goed voorbeeld van. De gaystraat telde toen mee in het nachtleven, zo vind ook Jethro. "Wat Berlijn nu is, was Amsterdam in de jaren negentig. De muziek in deze straat is veel te commercieel geworden, als ik de gay house uit de jaren negentig draai, voelt het publiek 'm niet," vertelt hij.

In een ideale wereld zou het natuurlijk niet uitmaken welke seksualiteit je hebt en zouden we alles lekker gezellig kunnen mengen. Feit is echter dat homoseksualiteit niet de norm is, en dat sommige homo's waarde hechten aan een veilige omgeving, ook in het nachtleven. Juist tijdens het uitgaan wil je ontspannen, en niet na hoeven denken of het gepast of verstandig is om die ene jongen te zoenen. Tot die tijd lijkt het me verstandig om een gaystraat te laten doen waar-ie goed in is: een gaystraat zijn.