FYI.

This story is over 5 years old.

nieuws

Ik stond in de frontlinie van het antiregeringsprotest in Istanbul

Turkije huilt duizend tranen, en niet alleen door het traangas.

Mocht je je ooit hebben afgevraagd hoe het is om in de rook van een traangasbom te staan: het voelt alsof je ogen worden dichtgeplaktmet een zoutoplossing en je longen zich het liefst uitgekotst zien worden. Maar dan nog wat kutter. Sinds een vredig protest voor het behoud van een stadspark in Istanbul bruut werd neergeslagen door de Turkse politie, liggen delen van het land onder een deken van chemicaliën. Het protest heeft zich ontpopt tot de grootste antiregeringsmanifestatie die Turkije ooit heeft gekend.

Advertentie

Duizenden betogers verzamelden zich op vrijdag 31 mei vanuit alle hoeken van de stad om zich een weg te banen naar het Taksimplein, het hart van het protest. Intussen groeit de frustratie met de dag. Dat komt allang niet meer doordat het laatste stukje groen in de stad dreigt te worden vervangen door het zoveelste winkelcentrum: de frustratie richt zich tegen een regime waarvan de autoritaire trekjes steeds zichtbaarder worden. En die trekjes zijn niet voor de poes.

Volgens Amnesty International zijn intussen meer dan duizend Istanbullies afgevoerd naar ziekenhuizen. Minstens twee bezweken onder het politiegeweld en het aantal arrestanten loopt snel op. De protesten zijn inmiddels verspreid naar tientallen andere steden en dorpen, en hebben geleid tot rellen met de politie in Ankara, İzmir en Adana. Ik baande me vrijdag een weg naar de frontlinie van het conflict in Istanbul om mijn kokhalzende en betraande medestadsmens te vragen: wat brengt jou hier?

Bariş

VICE: Hoi, wat motiveert jou om naar Taksim te marcheren?
Bariş: In plaats van groene plekken te behouden voor het volk, wordt de grond verkocht aan bedrijven. Die bedrijven worden vaak beheerd door de nabije kring van Erdoğan. Winkelcentra, appartementencomplexen, overbodige bruggen: ze zijn bouwziek, en gaan er zelf met het geld vandoor. Wat is dat voor pompje in je hand?
Daar zit een oplossing in van melk en nog wat andere dingen. Dat moet je over je gezicht smeren om je te beschermen tegen het traangas. Wil je wat? Eh, ja. Graag!

Advertentie

VICE: Heb je het gevoel dat je onder een dictatuur leeft?
Merve: Erdoğan en zijn conservatieve AKP-partij zien het liefst dat iedere Turk een monddood gemaakte moslim wordt. Dat zou je best dictatoriaal kunnen noemen, ja. Ik ben er klaar mee. Roken, drinken, demonstreren: het wordt ons allemaal verboden. Alle wetten worden door één partij opgesteld en de oppositie maakt geen schijn van kans. Kun je nog een voorbeeld geven van het autoritaire beleid?
Nationale media worden gecensureerd. Het aantal journalisten dat jaarlijks gevangen wordt gezet is enorm. Er is nauwelijks iemand die verslag durft te doen van wat er vandaag gebeurt, televisiezenders blijven hun soapseries uitzenden alsof er niets aan de hand is. De zoveelste journalist is net met de ambulance afgevoerd.

VICE: Zit je nou een citroen in je oog uit te persen?!
Ufuk: Ja, dat helpt tegen het prikken. Maar een citroen prikt toch oo… Oh well, hoe machtig is de politie in Turkije?
Veel te machtig. De laatste jaren is het aantal politiemannen sterk gestegen. Ze zouden ons moeten beschermen, maar in plaats daarvan vechten ze met ons. Vanmiddag is er iemand met een waterkanon tegen de grond aan gespoten. Ik heb gehoord dat ze dood is.

VICE: Op een schaal van 1 tot 10: hoe boos ben je?
Ulaş: Heel boos. Sinds de huidige regering aan de macht is hebben ze er alles aan gedaan om de vrijheid van het volk te beperken. Cultuur wordt gecensureerd, veel kunst mag niet geëxposeerd worden. Sinds een tijdje mogen nachtwinkels zelfs geen alcohol meer verkopen. Wat maakt dit anders dan andere protesten?
Wat je nu ziet is absoluut anders dan wat er ooit heeft plaatsgevonden: zelfs mijn vrienden, die normaal gesproken hun schouders ophalen voor de politiek, hebben zich vandaag verzameld. Ook de politie is agressiever dan voorheen, check alleen al het gas dat in de straten van het centrum hangt. Er heerst echt een gevoel van: het is nu of nooit.

Advertentie

VICE: Hoe heeft de AKP zo machtig kunnen worden?
Emrah:Toen de partij in 2001 werd opgericht, zijn er allerlei grote beloften gemaakt.Turkije zou een welvarende, sociale en sterke democratie worden. De meeste beloften zijn nooit uitgekomen. Alleen economisch doet Turkije het goed, en daarom sluiten veel mensen hun ogen voor wat er allemaal mis is met dit land.   Gaan de volgende verkiezingen voor verandering zorgen?
Ik hoop het, maar om eerlijk te zijn: de oppositie is klein en ineffectief. Juist daarom is het belangrijk dat we zelf van ons laten horen. Vandaag vechten we voor onze vrijheid, en laten we een duidelijk geluid horen: ons land zal niet afglijden en een dictatuur worden.

VICE: Voelt het alsof je wordt onderdrukt in je eigen land?
Nihal: Ja, daarom is het tijd om te protesteren tegen het fascistische regeringsbeleid. Erdoğan doet alsof hij een alleenheerser is die regeert in naam van de islam. Van het secularisme blijft niets over. Wow, je trilt helemaal. Vind je het eng om de straat op te gaan?
Ja. Ik durf niet helemaal tot aan de frontlinie, ben je daar al geweest? Ja, ik was er al geweest. Op enkele tientallen meters van het Taksimplein vulden mijn longen zich met zo veel troep dat ik geen stap meer kon verzetten. Ik was volledig gedesillusioneerd toen ik zag dat mensen om me heen de ruiten van een transportbus ingooiden. Net voordat ik wilde schreeuwen dat ze daar beter mee konden kappen, zag ik wie zich in de bus schuilhield. De deuren gingen open, een agent richtte een gaspistool op ons. De bus reed door.

Een reisbureau opende haar deuren om mij en andere omstanders bescherming te bieden. Mensen renden één voor één binnen om naar adem te happen, een aantal zakten in paniek op de grond. Maar nooit voor lang: de wil om te protesteren is sterker dan de angst voor verwondingen.