Thatcher had een hekel aan acid house en hooligans

Eerst schafte ze de schoolmelk af. Toen ging ze achter de mijnen aan. Hierna had ze blijkbaar niets meer te doen en waren voetbalfans en acid house het zaadje.

Het klinkt misschien onwaarschijnlijk in een tijdperk waar er in alle pubs in Engeland een paar TV’s hangen met de hele dag door voetbalwedstrijden, maar als je onder Thatcher vraagtekens zette bij de gevestigde orde, was het kijken naar voetbal of het luisteren naar repetitieve elektronische muziek genoeg om neer te worden geknuppeld door de politie.

Als je op zoek was naar hoe het land zich heeft aangepast sinds Thatchers bewind hoef je alleen maar te kijken naar de huidige mainstream. Voetbal en elektronische dansmuziek werden vroeger als het absolute kwaad neergezet omdat de politie niets meer had om haar opgekropte geweld op te botvieren.

Natuurlijk wisten hooligans ook wel op welke plek ze stonden in de maatschappij sinds de jaren zeventig, en iedereen met contacten binnen de vakbond kende het beleid van de Tories al voordat Thatcher in ‘79 aan de macht kwam. Maar voor jonge mensen kwam de brute oorlog tegen het duivelse duo ‘voetbal en dancemuziek’ als een verrassing.

Ik kwam er pas achter toen ik in 1989 moest vluchten van een feestje in Dalston. Dit overhaaste vertrek was het gevolg van een plotse politie-inval door agenten van het Stoke Newington politiebureau. Ze waren berucht waren vanwege hun gewelddadige optredens: Ze haalden de nummers van hun uniforms voordat ze binnenkwamen en sloegen alles kort en klein. Hun knuppels lieten zowel mannelijke als vrouwelijke ravers niet ongemoeid. Zeg wat je wilt over geweld, en dit is wat de staat vaak vergeet wanneer ze het hanteert, maar het verscherpt de geest. Als je een manier zocht om de minst boze mensen in het land (in dit geval, blanke middenklassers die euforisch waren van de drugs) samen te laten werken, dan was een inval van de Territorial Support Group op de dansvloer een vrij efficiënte.

Maar totdat de mannen in blauw hun gezicht lieten zien om de gummiknuppeldans te doen, was het moeilijk om ravers te vinden die zich daadwerkelijk zorgen maakten over het overheidsbeleid tegen dancemuziek. Dit kon natuurlijk ook liggen aan het feit dat er tussen het gezweet en gedans weinig ruimte was voor politieke discussie. Fotograaf Gavin Watson, wiens boek Raving ’89 acid house raves liet zien in de late jaren tachtig en vroege jaren negentig, was het met me eens: “Politiek werd overbodig tijdens een rave. Alle onzin waar Thatcher mee aan kwam zetten viel op dovemansoren, omdat we zo verwikkeld waren in de cultuur dat we geen tijd hadden om ons druk te maken over politiek.”

Cymon Eckel, een medeoprichter van het iconische acid house- en voetbalcultuurmagazine Boy’s Own, stemde hiermee in. “Het min of meer tragische van de ravecultuur was dat het in tegenstelling tot andere muziekscenes totaal apolitiek was,” legde hij uit. “Ik denk dat je zou kunnen zeggen dat mensen misschien de negativiteit van de politiek in die tijd wilden ontvluchten, of dat ze het misschien gewoon hadden opgegeven.”

Helaas was dat niet hoe Thatchers regering het zag. “Omdat maar weinig mensen de macht hadden om duizenden mensen samen te laten komen met een enkel telefoontje, dacht de overheid dat er een politieke kant aan zat,” zei Andres Weatherall, een andere medeoprichter van Boy’s Own en een belangrijk figuur in de geschiedenis van de Britse dancemuziek. “De regering liet de politie ze volgen en filmen, en stelde er vragen over in het Parlement.”

De politici en de media propageerden dit gevoel van massale verontwaardiging en liepen, in de woorden van Gavin Watson, “achter de feiten aan; ze waren al vijf jaar te laat toen ze het voor het eerst aan de kaak stelden.” Het was ook zonder twijfel het beste voorbeeld van hoe ongeïnformeerd en naïef de pers was toen ze het hadden over raves en de acid housecultuur. Een onderzoek stelde dat er 'ecstacy-wikkels' waren gevonden na een feest. Watson legt uit: “Hun pogingen tot propaganda waren hilarisch, er bleek een totale machteloosheid uit. We gingen gewoon nog naar raves en lachten om de overheid en hun ‘ecstacy-wikkels’.”

En die eikels die het de scene toen moeilijk maakten in de pers waren ook niet geheel afkeurend tegenover de ravescene. “Ja, natuurlijk waren daar journalisten!”, lachte Weatherall. “Dit waren mensen die werkten voor die tabloids, iedereen wist wie ze waren. Sommigen van hen kwamen ook naar raves.”

Voorafgaand aan de introductie van de vaste zitplaatsen bij wedstrijden, kon voetbal—net als acid house—je een menigte intrekken die in eerste instantie oncontroleerbaar leek. Maar wat euforisch kon voelen om aan mee te doen werd een gevreesd spektakel voor buitenstaanders. Toen mensen stierven bij voetbalwedstrijden produceerde de media roddels die suggereerden dat het de eigen schuld was van de slachtoffers. Op die manier werden ook acid house en gelijksoortige manieren van tijdverdrijf afgeschilderd als activiteiten van wie de deelnemers tegen zichzelf beschermd moeten worden. Of als dat niet lukte, neer moesten worden geknuppeld.

Ik realiseer me dat het misschien moeilijk voor te stellen is in een tijdperk waar voetballers als Stewart Downing in hun vrije tijd DJ zijn, maar vroeger kwam het voor dat het aansluiten van een platenspeler in een verlaten gebouw meer politie op de been kreeg dan een nucleaire bommelding. Wat ook de reden was van de maatschappij om zich te ergeren aan de ravecultuur—ze hadden op een bepaalde manier wel een punt. Het was gevaarlijk.

Voordat “repetitieve beats” (zoals de Criminal Justice Act van 1994 het definieerde) mainstream werden, betekende het tekort aan plaatsen waar deze muziek te horen was dat wanneer ravers samenkwamen, je een grote collectie mensen had die ieder soort muziek luisterden en ongeremd tekeer gingen onder invloed van drugs. Hooligans die aanwezig waren op dit soort feestjes hebben het nog vaak over hun initiële verbazing. Mannen die elkaar voorheen voor de lol in elkaar hadden geslagen kwamen samen en knuffelden en mengden zich in de zwetende massa van mogelijkheden die zich voordeden rond 120 BPM.

Ik ben geen type voor samenzweringstheorieën, maar zelfs de meest simpele verdeel-en-heersanalyse suggereert dat er voor de heersende klasse toch wel iets was om zich zorgen over te maken. Het feit dat iedereen, ongeacht ras, achtergrond of trouw aan een bepaalde voetbalclub, met elkaar op kon schieten was niet iets dat lang stand mocht houden. Tenminste, niet zonder sponsoring.

“Raven ging meer over eenheid,” legde Watson uit. “En er waren, in tegenstelling tot andere scenes, niet echt prominente figuren die de maatschappij tot zwart schaap kon bombarderen, wat toen frustrerend heeft moeten zijn voor de regering en de media. Omdat het zo’n grote en anonieme massa was, heb ik ook het idee dat raves als sociale uitlaatklep veel hebben gedaan aan de afname van raciale verdeeldheid.”

De politie-invallen waren niet best voor de sfeer van de feestjes. Maar desondanks ziet Eckel toch wel het positieve in van Thatchers strijd tegen de jeugdcultuur: “Omdat Thatcher vanwege haar beleid een cultureel gat had geslagen, en de straten vulde met merken, conformiteit en burgerlijkheid, ging de jeugd op zoek naar een opvulling voor die leegte. Wat alleen maar goed kan zijn.”

Weatherall was het hier mee eens, en zag de politisering van de acid house ravescene als iets wat het op vele manieren eigenlijk geholpen had. “Als politici handelen alsof moreel verontwaardigd waren en Kamervragen gingen stellen, krijgen ze kudos omdat ze worden gezien als ‘beschermers van de moraal',” zei hij. “Maar de mensen die breken met die moraal, de jeugdcultuur, krijgen ook kudos omdat jonge mensen willen shockeren. Shockering verkoopt namelijk platen en kaartjes voor acid housefeestjes. De

jeugdcultuur is erg symbiotisch; de menselijke en de jeugdcultuur zijn eigenlijk twee zijden van dezelfde munt.”

En wat gebeurde er vervolgens? De vijand ging subtieler te werk; assimilatie was effectiever dan iedere vorm van wetgeving. Eerst schreef New Order een nummer voor het Engelse voetbalteam tijdens het WK van 1990. En nu doen gemeenteraden de Harlem Shake voor Comic Relief.

Maar ik ben blij en zelfs trots om te stellen dat veel van de goede dingen waarin ik sinds toen in ben verwikkeld, tot stand zijn gekomen onder deze cultuurvernielende krachten. Zo heb ik nog veel vrienden van toen en heb ik een aantal goede karaktereigenschappen aan die tijd te danken. Het lijkt erop dat de weerstand die we boden aan Thatchers bullshit door zoiets banaals als onze muzieksmaak is veranderd in iets veel belangrijkers.

Nu het vrouwelijke symbool van dat tijdperk overleden is, kunnen we stellen dat, ondanks dat je niet ieder weekend de nacht van je leven hebt in een verlaten pakhuis, je recht om te raven intact is gebleven.