FYI.

This story is over 5 years old.

Stuff

Foto’s van roodharigen met Afrikaanse en Caribische wortels

Michelle Marshall fotografeert gingers met een afkomst die je niet direct met rood haar associeert.

Hoe zou je een typische roodharige omschrijven? Denk je aan het type Julianne Moore (bleke huid, mooi, roestkleurig haar en een dieprode gloed op de wangetjes) of denk je eerder aan iemand als Ed Sheeran of Gerrit Hiemstra?

Hoe dan ook, waarschijnlijk is de ginger die je je voorstelt wit. Rood haar wordt vooral gezien als iets uit Noord-Europa, iets Keltisch, iets Germaans. Maar dat hoeft dus helemaal niet zo te zijn. De in Londen wonende Michelle Marshall (geboren in Lyon) besloot daarom op een dag om zo veel mogelijk Afro-Caribische roodharigen vast te leggen voor haar project MC1R.

Advertentie

MC1R, is het gen dat verantwoordelijk is voor rood haar. Mutaties kunnen voor verschillende soorten pigmentatie zorgen. Als die mutaties goed verlopen wordt het haar donkerder, maar als het als het ware 'niet goed' gaat worden de rode pigmenten niet bruin, waardoor er een overschot aan rode pigmenten ontstaat, met rood haar als gevolg.

"Om de wereld te ordenen plaatsen we mensen in hokjes – dat is een natuurlijke reflex en niet boosaardig bedoeld," zegt Michelle, die deelnemers voor het project vindt via social media, of via-via, of gewoon als ze door een druk winkelcentrum loopt. "Ik hoop dat deze foto's dat typische beeld een beetje veranderen."

Naar schatting heeft zo'n 13% van de Schotse bevolking rood haar. Vergeleken met de wereldpopulatie is dat enorm veel, want wereldwijd heeft 1 tot 2 procent van de mensen rood haar. Dit blijven schattingen, want er is nooit echt goed, concreet onderzoek gedaan naar de etniciteit van mensen met rood haar. Hoe dan ook, niet alleen in Schotland wonen roodharigen – ook in Brazilië, Jamaica en Ghana lopen gingers rond.

Beide ouders moeten het MC1R-gen hebben, anders kunnen ze geen kind met rood haar krijgen, dus ik vroeg me af of het was overgebracht door Ieren en Schotten tijdens de slavernij in de zeventiende eeuw, toen Groot-Brittannië grote delen van de Caraïben koloniseerde.

"In de tijd van Cromwells heerschappij werden veel katholieke Ieren naar West-Indië gedeporteerd," vertelt Stephan Palmié, die meehielp aan het boek The Carribean: A History of the Region and Its Peoples. Barry Starr, een geneticus van Stanford, ging nog een stapje verder. "Mensen met rood haar in de Caraïben en Afrika zijn voor het grootste deel het gevolg van migratie of de overdracht van genen," beweert hij.

Advertentie

In principe is het zo dat mensen met rood haar evolutionair gezien in het nadeel zijn in landen met een warm en zonnig klimaat, omdat ze vaak ook een hele witte huid hebben. Daardoor is hun huid veel gevoeliger voor een gevaarlijke, brandende zon. Het MC1R-gen zal dus sporadisch wel voorgekomen zijn, maar omdat het zo ongunstig is zal het zich vervolgens veel minder sterk hebben verspreid dan bijvoorbeeld in het regenachtige Schotland.

Francis Johnson door Michelle Marshall

Dr. George Busby van het Wellcome Trust Centre for Human Genetics is het daarmee eens. Hij zegt dat het rode haar en de sproeten onder mensen in de Caraïben waarschijnlijk het resultaat zijn van interacties tussen Europeanen en Afrikanen in het verleden. In de Caraïben is het vooral door Britten overgedragen –Spanjaarden en Portugezen gingen naar Zuid-Amerika.

George: "Dat verklaart waarom je af en toe rood haar ziet bij een zwarte man of vrouw die ook twee donkere ouders heeft. Er bestaat altijd een kleine kans dat beide ouders het gen dragen, en dat dat in het kind tot uiting komt."

Michelle vertelt dat ze veel positieve reacties krijgt. "Het ding is alleen dat een mooie foto niet altijd overbrengt hoe het is om anders te zijn. Anders zijn heeft ook z'n schaduwkanten. Je wordt niet altijd geaccepteerd als je anders bent. Mensen kunnen heel anders reageren op een foto van iemand die er afwijkend uitziet, dan op diezelfde persoon in het dagelijks leven.

Advertentie

Coral Kwayie door Michelle Marshall

Ze heeft gelijk. Ik als halfbloedje met gingerhaar viel nogal op, in de omgeving waarin ik opgroeide: een Engelse havenstadje vol blanke mensen. Als dertienjarige kocht ik crèmepjes waarmee ik m'n sproetjes kon verbergen, en toen ik op m'n veertiende in m'n Slipknot-fase zat (rond het begin van deze eeuw), probeerde ik met veel geweld mijn haar te stijlen en verfde ik het zwart. Nu kan het me allemaal niet meer schelen en ben ik trots op mijn unieke uiterlijk.

Een vrouw waar Michelle contact mee heeft zegt dat haar elf jaar oude dochter het moeilijk heeft met haar uiterlijk, en dat ze er niet helemaal bij hoort. De vrouw probeert haar dochter te overtuigen aan het project mee te doen, om haar zelfvertrouwen te stimuleren.

"Veel mensen voelen zich nogal geïsoleerd," zegt Michelle. "Ik kreeg een bericht van een jongen die zei dat hij geen idee had dat er zoveel mensen waren die eruitzien zoals hij – terwijl ik niet meer dan vijftig man heb gefotografeerd. Maar het feit dat hij meerdere mensen bij elkaar zag die eruit zagen zoals hij, zorgde voor een soort positief besef bij die jongen."

Francis Johnson, een 24-jaar oude jongen uit Bristol, zei: "Ik dacht nooit aan mezelf als iemand die anders is dat anderen maar… Ik werd er continu mee geconfronteerd en er soms zelfs mee gepest. Ik vind het jammer dat sommige mensen niet konden omgaan met mijn uiterlijk. Daardoor heb ik een flinke identiteitscrisis gehad. Mijn moeder en haar moeder hebben allebei rood haar, en voorouders in Schotland. Ga je nog verder terug dan zie je dat veel voorvaderen van de Kelten afstammen uit de tijd van de Vikingen," zei hij.

Advertentie

"Mijn opa van mijn vaders kant had ook een bleke huid en werd 'de witte Jamaicaan' genoemd. Hij had groene ogen, maar ook kenmerken van een donkere man."

Coral Kwayie, een drieëntwintigjarige stylist, vertelde dat het "opgroeien in Tunbridge Wells een leuke was. Het is een mooie omgeving… erg blank. Ik ging naar school met dezelfde mensen, vanaf de peuterspeelzaal tot en met de middelbare school, dus ik had nooit echt het gevoel dat ik anders was." Coral's zusje en halfbroer zijn ook gingers, dus het gen is duidelijk afkomstig van haar Ghanese vader.

"Ik heb het om eerlijk te zijn nooit echt erg gevonden om ginger te zijn," zegt ze. "Ik ben nooit gepest, behalve een keer door een jongen die "ginger" naar me schreeuwde in de bus. Mijn vriend gaf hem toen een klap met een tennisracket, en dat was het. Ik zou ook nooit mijn haar verven, ik hou van m'n haar."

Rosemarie Easom door Michelle Marshall

De in London geboren Rosemarie Easom, 35, zei: "Ik hield niet van mijn rode haar, maar nu stoor ik me er niet meer zo erg aan, en krijg ik er best veel complimentjes over. Veel mensen gaan er blind vanuit dat ik het verf, zelfs als ze me al jaren kennen."

Gezien het gebrek aan onderzoek is het lastig om een soort uniform beeld van etnische gingers te vormen. Michelle's modellen zijn vooral halfbloedjes, waardoor je zou denken dat ze steeds prominenter aanwezig zijn in de mengelmoes van culturen in Groot-Brittannië.

En het is nooit prettiger geweest om ginger te zijn, dan nu. "Het enige irritante," zoals Coral zegt "is dat het nu opeens in de mode raakt."

Neem bijvoorbeeld het nieuwe magazine voor roodharigen, dat MC1R heet. Kortgeleden kwam de eerste Engelse versie uit, waarin projecten zoals het succesvolle Red Hot van Thomas Knights een podium krijgen. Thomas probeert wat te doen aan het stereotype beeld van gingers, en publiceerde daarvoor ook een Red Hot-vrouwenkalender, die net als de mannenversie geld moet inzamelen voor campagnes tegen pesten.

Michelle hoopt met haar fotoproject vooral ook de aandacht van genetici te trekken, omdat ze graag de "wetenschappelijke kant" wil betrekken: "Ik wil wat feiten verzamelen om een duidelijke boodschap mee over te kunnen dragen," zegt ze. Ze hoopt in de nabije toekomst in een museum te mogen hangen met haar werk, die ze voor een deel via Kickstarter willen financieren.

"Ik wil de perceptie dat roodharigen wit en van Ierse afkomst zijn een beetje overhoop gooien," vertelde ze eerder dit jaar aan VSCO. "Het lijkt dat er een belangrijke Ierse/Schotste verbinding is bij mensen met rood haar, maar ik denk niet dat je nog kunt zeggen dat gingers uitsluitend Schots, Iers, Welshman of zelfs wit zijn."