Nederland is een belastingparadijs, en dat is blijkbaar fantastisch nieuws

Molens, wiet, klompen en belastingvoordelen voor bedrijven. Gister bleek eens te meer dat Nederland een groter belastingparadijs is dan we al dachten. Onderzoek van twee Amerikaanse organisaties - Citizens for Tax Justice en de Public Interest Research Group - wees uit dat in 2010 de 500 grootste bedrijven uit de Verenigde Staten 93 miljard euro "fiscaal vriendelijk" in Nederland stalden.

Dat klinkt als een hoop geld. Maar wat betekent het nou eigenlijk? Wat hebben wij eraan dat al die bedrijven zich hier vestigen? Hebben we er überhaupt wel wat aan? En is het eigenlijk erg dat het gebeurt?

Gelukkig hoefden we er hier bij VICE niet lang onze hoofden erover te breken, want het toeval wil dat Jort Kelder sinds kort met zijn weblog 925 boven ons gevestigd zit. Jort Kelder weet dingen over geld. We bespraken de kwestie met hem.

Buurman Jort legt uit. Foto van Oof Verschuren.

VICE: Hoi Jort. Deze week bleek dat Nederland een nog erger belastingparadijs is dan we al dachten.
Jort Kelder: Erger? Hoezo erger? Daar zit al gelijk een toon in alsof we iets crimineels aan het doen zijn. Dat is typische links-calvinistische praat. We doen in Nederland niks crimineels.

Niet?
Nee. Dan hebben we eindelijk eens een financiële sector die floreert, en dan moet-ie kapot. Waarom? Als je zegt dat bedrijven meer belasting moeten betalen, vertrekken al die bedrijven.

Maar het is toch vreemd dat jullie bij 925 meer belasting betalen dan Starbucks?
Daar ben ik het absoluut mee eens. Een winkelier betaalt bijvoorbeeld 25% winstbelasting, en een multinational bijna niets. Ik zelf betaal inmiddels meer dan 50 procent belasting vanwege de Crisisheffing, de bijtelling op de Maserati van mijn eigen zaak en het verlagen van allerlei aftrekmogelijkheden. Shell sloot in de jaren tachtig een deal met de overheid over gunstige belastingtarieven. Dat doen meer bedrijven. Maar is dat chantage? Zij zullen zeggen: "Als jullie het niet willen, gaan we naar een ander land." Het is een vrije wereld, hè? Het grote bedrijf heeft alle recht om dat te doen. Sterker nog: als ze het niet zouden doen, zouden ze gek zijn. Pest je al die grote bedrijven weg, dan betalen ze al helemáál geen belasting meer. Als de overheid zo graag financiële suïcide wil plegen, moet ze dat vooral doen.

Wat is het effect op Nederland als die fiscale industrie vertrekt?
Kijk naar Frankrijk. De huidige president Hollande is de slechtste Franse president ooit. En er zijn daar heel wat slechte presidenten geweest. Hij heeft de belasting voor miljonairs naar 75% gebracht. Wat is het effect? Alle rijken verlaten het land. Die zitten nu in Londen. Wat heeft Frankrijk daar nou aan gehad?

Nederland wordt op fiscaal gebied wereldwijd als de top gezien. Dat lijkt me alleen maar een voordeel. Luister: al die bedrijven vestigen zich echt niet alleen maar om het gunstige belastingklimaat. Want wij zijn fiscaal gezien niet het goedkoopst. Het komt ook omdat wij een klein, betrouwbaar, calvinistisch, noordelijk land zijn. Er zal hier niet gauw een regime komen dat het geld in zou nemen. Daar hebben we ook al die bedrijven mee gewonnen. Maar als er steeds een opportunistische politicus opstaat die dat dreigt aan te pakken, zijn ze net zo snel weer vertrokken. Daar zou ik echt voor waken.

Maar goed, wat gebeurt er dan volgens jou met Nederland?
Je houdt een derderangs land over. De concurrentie met Londen, Zwitserland en Singapore is nu al groot genoeg. Dat houd je niet vol.

Eén van de grootste kritiekpunten is dat door onze fiscale constructies de Verenigde Staten bijvoorbeeld miljarden aan belasting mislopen.
Onzin. Weet je hoeveel van dit soort constructies Amerika heeft? Zij doen het net zo goed. Ieder land heeft lokkertjes om industrieëen te trekken. Amerika subsidieert zijn boeren en auto-industrie plat, wij doen weer andere dingen.

Wat is volgens jou dan de oplossing?
Ik vind ook dat die bedrijven eerlijk belasting moeten betalen. Maar dat is iets waar je op het niveau van de Europese Unie over moet discussiëren. Het slaat he-le-maal nergens op om dat als klein landje als enige ter wereld te doen. Moet je je voorstellen hoe ze zitten te gniffelen in andere landen. In Londen slaan ze zichzelf op de knieën van het lachen: "Die calvinisten zijn helemaal gek geworden! Wat een stelletje naïeve idioten!" Starbucks, bijvoorbeeld, is al vertrokken. Naar Londen. Shell en Unilever zijn tegenwoordig ook daar genoteerd aan de beurs.

Maar veel van die bedrijven zitten hier juist alleen als postbusfirma's, die dragen helemaal niks bij.
De Rolling Stones zitten met hun trustkantoor hier in Amsterdam ergens op de gracht. Daar zit dan een boekhoudertje, en drie of vier keer per jaar komt iemand van de Stones om een handtekeningetje neer te zetten. Hebben we daar nou last van? Vinden we het heel erg dat Mick Jagger af en toe een nachtje in het Amstel Hotel verblijft en een leuke avond heeft? Wat kan ons dat schelen?

Er is een uitzondering: criminelen. Die moet je weren. In dat verband is het vreemd dat het gerootste wapenconcern van Rusland, Rostec, in Amsterdam staat ingeschreven en belagstingfaciliteiten krijgt.

In 2010 werd 93 miljard in Nederland fiscaal vriendelijk gestald, houden we daar dan wat aan over?
Absoluut. Alleen is moeilijk te zeggen hoeveel. Econome Barbara Baarsma heeft een jaar geleden een rapport opgesteld over wat het ons opleverde. Ik meen dat het zo'n drie miljard was. Ik zou zeggen: houden zo. Ze zouden voor de grap de miljarden die we zouden verliezen door fiscale constructies eens van uitkeringen af moeten trekken. Eens zien hoe de PvdA dan piept.

Kijk ook naar de financiële industrie die het hier heeft opgeleverd. Al die accountants, fiscalisten. De hele Zuidas. Moeten we dan zeggen: opsodemieteren met de Zuidas? Moeten we dan allemaal ambtenaren worden? En die industrie zal echt niet alleen maar het grote bedrijf dienen. Daarnaast trek je met de beste accountants ook andere dingen aan.

Het onderzoek werd vorige week al gepubliceerd, waarom haalt het dan gisteren pas de Nederlandse voorpagina's?
Ik vermoed een complot. Nee, ik weet het niet. Ik zag het gisteren op de voorpagina van de Volkskrant. Waarom op de voorpagina? We wisten het allang. In plaats van te berichten dat we er fantastisch goed in zijn, wordt het als schande gebracht. Ja, ik vind het inderdaad ook schandalig als we een gouden medaille halen op de Olympische Spelen. Doe mij maar eentje van zilver.

Ik merk dat het onderwerp u aan het hart ligt.
Meneer Ritzen, je moet me niet neer gaan zetten als een rechts doodseskader. Je hoort wel dat ik fel ben, maar dat komt omdat niemand weet waar-ie over praat. Iedereen roept maar wat. We moeten God op onze blote knieën danken dat we deze financiële industrie nog hebben.