Normaal doen met geld: een praktische gids

"Ik heb vier jaar nodig gehad om te schilderen als Raphael, maar een heel leven om te schilderen als een kind" is mijn favoriete quote die het internet ooit aan Pablo Picasso heeft toegedicht. Het is tevens de reden dat ik de Picasso van normaal doen met geld ben. Ik doe er in een rustige maand namelijk een week over om mijn salaris over de balk te beuken als Donald Trump, maar doe er al mijn hele leven over om het uitgavenpatroon van een normaal persoon onder de knie te krijgen.

Tijdens zo'n queeste leert een mens dingen. Belangrijke lessen die ze je vergeten te vertellen op school. Dat het water dat altijd gratis uit de kraan leek te vloeien bijvoorbeeld helemaal niet gratis is. Je betaalt zo'n 60 cent per kuub van dat spul. En daarbovenop nog allerlei geniepige belastingen. Zolang je dit niet weet, verspil je geld; kennis is rijkdom.

Kennis over de prijs van water, en vergelijkbare inzichten, stellen mij in staat jou aan de hand mee te nemen door de wondere wereld van centen beheren als een volwassen persoon. Ook vroeg ik een expert, Arno Wellens van de geldwebsite 925.nl, om hulp bij het samenstellen van deze adviezen.

Leuker kan de belastingdienst het niet maken, en iedereen die wel eens inkomstenbelastingaangifte heeft gedaan weet dat ze het niet per se makkelijker proberen te maken ook. Wie het wel makkelijker maken zijn boekhouders. Laat je niet afschrikken door hun oersaaie reputatie. Zie ze liever als financiële ninjahuurlingen die zich specialiseren in vechten met de fiscus. Met een paar gerichte kleine ondernemingsregelingen en wat sneaky aftrekposten, boksen ze binnen een mum van tijd een paar honderd euro van je belasting af. Cool, en lucratief bovendien.

Die ronde metalen dingetjes die altijd uit je broek vallen als je hem in de was gooit heten munten. Ze zijn geld waard. Niet veel, maar als je er een boel van hebt wel. Probeer ze wanneer je ze tegenkomt tussen je bank, in een boek, onderin een tas, in een jaszak of achter een oor, te verzamelen om ze vervolgens in een spaarpot te mikken. Want wie het kleingeld niet eert is het briefgeld niet weerd, zeggen ze. Ik zeg dat.

Volgens Hollandse folklore is geld sparen het allerslimste wat een mens kan doen in zijn leven. Mensen die geld gelijk uitgeven zijn daarentegen onverantwoordelijke sukkels die zichzelf later nog wel een keer tegenkomen, zo is het idee dat ons met de calvinistische paplepel is ingegoten. Dit klinkt als logica van de bovenste plank, behalve dan dat het niet meer waar is. In het financiële klimaat van nu is de spaarder de lul. We zullen je de details besparen, maar omdat de inflatie momenteel laag is, duwen de banken (in ons geval onder leiding van de Europese Centrale Bank) de rentes omlaag. Dat heeft iets te maken met de euro. Anyway, ondertussen doet de belastingdienst alsof het nog 2001 is, toen de rente op spaargeld nog lekker hoog was, en laten ze je belasting betalen over een fictief rendement. De wet die voor deze scheve situatie zorgt zal nog worden aangepast, maar tot die tijd sparen we ons arm in Nederland.

Dat sparen geen goed idee is betekent trouwens niet dat achteloos uitgeven het pad naar ultieme rijkdom is. Wat je beter met je geld kunt doen moet je lekker zelf weten, of je kunt het een keer aan een adviseur vragen. Wat je ook kunt doen is even de rest van deze gids lezen.

Voor iedereen betalen en dan zeggen 'dan betaal jij volgende keer toch gewoon' is hoe civilisaties ten onder gaan. Iedereen behalve jij gaat dit vergeten en als het er de volgende keer op aankomt laat je het maar varen, omdat je ook weer niet die lul wil zijn die over de vorige keer begint. Schadelijk gedrag. Achterhaald bovendien. Er zijn tegenwoordig apps die al je menselijke tekortkomingen aanvullen, zodat je niet meer je beste vrienden en jezelf en je armoedige bankrekening hoeft te haten om saaie financiële redenen. Een vondst van jewelste, veel plezier met rijk zijn.

Als je Ctrl+Shift+C indrukt komt er rechtsboven je scherm een klein balkje waar je 'rosebud' in moet typen. Iedere keer dat je dat doet krijg je gratis 1000 Simoleons.

Waar een paar decennia terug een klomp goud nog de verstandigst denkbare investering was, weet tegenwoordig niemand meer wat de koers van goud gaat doen. Over het waarom zijn talloze theorieën, maar daar zal ik je niet over lastigvallen. Waar de meeste geldmensen het wel over eens zijn, is de vaste waarde van kunst.

Dit betekent een buitenkansje voor jou als millennial. Want terwijl zij zich allemaal dood staren op een vroege ets van Van Gogh, begeef jij je in een cultureel circuit vol jonge kunstenaars die allemaal zomaar eens de volgende Damien Hirst kunnen zijn. Dus bezoek alle galerieopeningen en koop jezelf een slag in het rond. Bedank me later.

Voordat je al je geld in de eerste de beste eikel met een kwast pompt: hier een disclaimer. Kunst heeft, net als goud, wat ze noemen een 'speculatief karakter'. Dat houdt in dat als de wereld opeens collectief besluit dat Van Gogh toch een lul is, zijn kunst niets meer waard is. Een risico dat natuurlijk alleen maar groter wordt bij minder imposante namen dan die van Van Gogh.

Vorige week heb ik iedere dag twee koffie's bij de plaatselijke koffiekeet aangeschaft. Koffie uit zo'n meeneembeker geeft me het gevoel dat ikeen happening persoon ben die deel uitmaakt van een drukke stad. Prettig vind ik dat. Maar goed, dat is dus mooi wel €3,25 (ik drink aeropress, [coole zonnebril emoji]) keer twee keer zeven is €45,50 voor een week koffie. Dat is 182 euro per maand en 2184 euro per jaar. Voor dat geld had ik een week naar Bangkok kunnen gaan of 110 aandelen in Ahold kunnen kopen die me een mogelijk fortuin zouden kunnen opleveren in de toekomst. Of ik had kunnen gaan voor 100 aandelen Ahold en het beste koffiezetapparaat dat er bestaat volgens de Consumentenbond. Maar goed, daar krijg je niet zo'n cosmopolitisch meeneembekertje bij.

In het exotische geval dat je geld 'over' hebt – dat wil zeggen: je vaste lasten hebt betaald, jezelf hebt voorzien van primaire levensbehoeften, knaken voor de belasting opzij hebt gezet en ergens een klein stapeltje biljetten hebt slingeren voor noodgevallen – is nog steeds het moment om op full-metal shopping spree te gaan niet aangebroken. Ik heb zelfs nog slechter nieuws voor je: dit is het beste moment om je schulden af te betalen. Stufi, boetes voor wildplassen, leningen bij je moeder, al die troep. Een schrale edoch plezierige troost: op de lange termijn word je er rijker op. Geld lenen kost ten slotte geld.

Er zijn twee handige tactieken om schulden af te lossen. Bij de eerste begin je met het afbetalen van de schuld met de hoogste rente, ongeacht de hoogte van de schuld. Hij heet de lawinemethode en is wiskundig gezien de beste manier: uiteindelijk bespaar je er het meeste geld mee. De keerzijde ervan is dat veel mensen het afbetalen alsmaar blijven uitstellen, omdat de schuld met de hoogste rente misschien wel heel groot is, of omdat je hierdoor je moeder als laatste moet betalen, wat niet goed voelt. Daar komt de tweede methode om de hoek kijken: de sneeuwbalmethode. Hierbij begin je met het aflossen van de kleinste schuld, ongeacht de rente. Voor veel mensen is dat motiverender, omdat het sneller zichtbaar resultaat oplevert.

Trouwens, leningen waar geen rente op zit hoef je financieel gezien in principe niet af te betalen. Stel dat terugbetalen zo lang mogelijk uit. Tot je meer geld verdient of het begint te knagen bijvoorbeeld. En nog een belangrijke kanttekening: heb je een lening met een hoge rente, dan heb je een hoge aftrekpost en betaalt de belasting de helft mee. Voor meer informatie daarover verwijs ik je door naar de tweede tip van dit lijstje (neem een financiële ninjahuurling in dienst).