FYI.

This story is over 5 years old.

VICE Loves Magnum

Olivia Arthur fotografeert een kant van vrouwen die we hier maar weinig zien

Intieme foto’s van voor de wereld afgeschermde Saoedische vrouwen.

Jeddah, Saoedi-Arabië, 2009. De slaapkamer-tent van Lighty'.

Het baanbrekende werk van Oliva Arthur over jonge vrouwen in Saoedi-Arabië werd in boekvorm uitgegeven in 2012 onder de titel Jeddah Diary. In dit project onderzoekt ze, net als in haar project Middle Distance, het leven van vrouwen langs de breuklijnen van Europa en Azië. Ze richt zich op samenlevingen die voor het Westen vaak ontoegankelijk lijken. Ik sprak met haar over de moeilijkheden die zich voordoen bij het werken met vrouwen in gesegregeerde samenlevingen.

Advertentie

VICE: Om te beginnen – hoe ben je van een wiskundestudent aan Oxford ineens fotograaf geworden?
Olivia Arthur: Ja, dat was best wel een verandering. Ik werkte bij een studentenblad, waar ik geïnteresseerd raakte in fotografie. Daarvoor had ik wel eens gefotografeerd, maar bij dit blad nam ik het ineens een stuk serieuzer. Ik won de Student Media Award van The Guardian en dacht: hm, misschien kan ik hier wel carrière in maken. Soms proberen mensen mijn wiskundige opleiding en fotografie aan elkaar te verbinden maar het zijn echt twee totaal verschillende dingen. Uiteindelijk bleek ik gewoon meer geboeid door de echte wereld dan door de abstracte. Toen ik afgestudeerd was, ging ik naar India. Daar deed ik niet zo veel bijzonders: ik ging er gewoon heen en begon met werken. Ik deed wat fotografieopdrachten voor tijdschriften en kranten – voornamelijk Britse titels.

Hoe heeft jouw jonge carrière in India je werk beïnvloed denk je?
Ik denk dat ik in India heb geleerd om een fotograaf te zijn. Het heeft veel invloed gehad op wat ik sindsdien heb gedaan. Wat fotografie betreft is India natuurlijk een heel hectische, kleurrijke en chaotische plek. Ik ben er naar een middenformaat camera overgestapt omdat dat wat rustiger oogt. Ik denk dat ik op zoek was naar de rust in al die chaos. Bovendien heeft mijn verblijf daar ertoe geleid ik een paar jaar – okay, heel veel jaar – aan projecten over vrouwen heb gewerkt.

Advertentie

Jeddah, Saoedi-Arabië, 2009. Televisie kijken thuis. Het is een foto met flits van een geprinte afbeelding om zo een beetje de identiteit te verbergen

Saoedi-Arabië staat in het Westen bekend als een afgezonderde maatschappij – en vooral de vrouwen zijn sterk afgezonderd en beschermd. Jeddah Diary brengt die eenzaamheid in beeld, maar ook een ontspannen kant van hun leven. Dat is zeldzaam. Was het moeilijk om daar toegang toe te krijgen?
Ik ging er zonder enige verwachting naartoe, maar het was het lastigste dat ik ooit heb geprobeerd te doen. Op sommige momenten wilde ik gewoon opgeven. Wat wel erg heeft geholpen is dat ik er een cursus fotografie gaf aan vrouwen. Maar het is absoluut geen plek waar je zomaar iemand op straat kan tegenkomen om foto’s van te maken. Als vrouw werd ik wel eens bij mensen thuis uitgenodigd, zo zag ik het dagelijks leven van dichtbij.

Mensen zijn er erg op hun privacy gesteld maar ze zijn ook heel gastvrij. De camera bracht voor sommigen de buitenwereld in hun wereld en dat kon lastig zijn. Sommige meisjes vonden het idee dat er foto’s van hen verspreid worden leuk, maar ik vond het in soms – nadat ik bijvoorbeeld hun ouders had ontmoet – geen goed plan. Het idee om de identiteit te verbergen in het boek kwam van hen, en niet van mij.

Jeddah, Saoedi-Arabië, 2009. Diana zwemt met haar islamitische badpak in Durrat Al Arus.

Oké.
De cultuur is heel gesloten en zelfs als je in hun wereld komt, maak je foto’s die je niet kunt gebruiken. Zoveel factoren staan in de weg, allerlei regeltjes over wat je wel en niet mag vertonen. En net als je denkt dat je het begrijpt, duikt er weer een andere versie van de regels op. Het was heel verwarrend.

Advertentie

Met het boek probeer ik mensen te vertellen over de reis die ik heb gemaakt. Niet: “Saoedi-Arabië is zo en zo,” maar juist, “Het kan óók zo en zo zijn.” Dat vergeten sommige mensen denk ik, als ze over een land als Saoedi-Arabië praten – ze proberen het onder één noemer te plaatsen. Bijvoorbeeld dat iedereen heel conservatief is, of dat iedereen naar bizarre feestjes gaat. En zo is het er niet: er zijn allerlei heel uiteenlopende werelden, en sommige mensen bewegen zich tussen die verschillende werelden.

Sommige gezichten in het boek heb je onherkenbaar gemaakt door een geprinte versie te fotograferen met flits. Dat klinkt als een compromis, maar het werkt wel binnen het thema van afzondering en onderdrukking in het boek.
Het was vooraf absoluut niet mijn plan om het zo te publiceren, maar op een bepaalde manier benadrukt het wel die onderdrukking, ja. Ik maakte zoveel foto’s, maar ik realiseerde me dat ik ze niet kon gebruiken omdat de meisjes herkenbaar waren. Het duurde lang voor ik een oplossing vond. Moest ik de gezichten vervagen? Of ze helemaal wegknippen? Ik wilde geen zwart blokje voor hun ogen zetten omdat ze dan net criminelen zouden lijken. Toen bedacht ik deze manier, en ik denk dat het werkt. Het is subtiel, de intimiteit wordt behouden en toch zijn de meisjes anoniem. Sommige mensen zullen het vreemd vinden, maar ja, ik denk dat hun situatie zo wel goed overkomt. Het is een contrast: intimiteit terwijl ze toch eigenlijk heel ver weg zijn.

Advertentie

Tehran, Iran, 2007. De elf-jarige Fatima doet thuis haar gebed.

Hoe verschilde het werken met vrouwen in Iran met je project in Saoedi-Arabië?
Het zijn natuurlijk twee compleet verschillende landen. In Iran is de westerse invloed erg aanwezig. De grote middenklasse in Teheran is heel zelfbewust en heeft veel contact met het Westen. De vrouwen die ik heb ontmoet in Iran hebben een eigen mening en zijn niet bang om te zeggen wat ze denken. Ze zijn veel zelfverzekerder en harder.

Het heersende beleid is in Iran veel strenger. Als de politie je ziet fotograferen en je tegenhoudt, of als de inwoners je als een bedreiging zien, dan heb je een probleem. Daar had ik minder mee te kampen in Saoedi-Arabië: de religieuze politie vroeg me af en toe of ik mijn hoofddoek om kon doen, maar ze maakten zich meer zorgen om privacy. Ze zagen mij niet zo snel als een gevaar voor de veiligheid of als politieke bedreiging. De mensen zelf beoordelen je sneller in Saoedi-Arabië, en elkaar zelfs nog meer als iemand zich laat fotograferen. De inwoners maken zich druk om wat anderen van ze denken – het is een kleine samenleving.

_Ilynskoye, Russia. 2007. Leerlingen in een afgelegen dorpsschooltje tijdens Kozakles._

Zijn de onderwerpen van je werk op een bepaalde manier verbonden met elkaar? Door segregatie? Of dubbele standaarden tussen geslachten of sociale klassen?
Of het verbonden is? Geen idee. Ik ben denk ik begonnen met het werk over vrouwen omdat ik verrast of ontroerd was door wat ik had gezien in India – wat er van vrouwen verwacht werd en hoe ze werden behandeld.

Advertentie

Toen ik van 2003 tot 2006 voor het eerst in India was, leek het alsof iedereen het over verandering had. “India gaat de wereld overheersen,” was toen het verhaal. Maar het verbaasde me hoe er op een bepaalde manier er helemaal niks veranderde. Ik denk dat het kastensysteem heel veel voortuitgang tegenhoudt in India. Dat fascineert me: dat zelfs als die  onderverdeling niet meer zou bestaan, dan worden mensen nog steeds beoordeeld op basis van hun huidskleur en afkomst. Dat is de kern van dit project: kun je dit gevoel van superioriteit en inferioriteit opheffen?

Eigenlijk is dat dus heel anders dan mijn projecten over vrouwen, want die gaan niet over hiërarchieën. De projecten over vrouwen gaan over vrouwen, en hoe ze met hun situatie omgaan. Het gaat om hen, en niet om de mannen om hen heen. Het gaat niet om het idee dat vrouwen tweederangs burgers zouden zijn, maar het is meer een vrouwelijk beeld – over vrouwen in hun dagelijks leven, vrouwen die het beste maken van hun situatie, of die nou goed of slecht is.

Klik verder om meer fotografie van Olivia Arthur te bekijken.

Ramsar, Iran. 2007. Edranyita in een vakantieoord bij de Kaspische Zee.

Baku, Azerbeidzjan. 2006. Meisjes bereiden de thee voor na een zondagsdienst. 

Ramsar, Iran. 2006. Een stelletje fotografeert zichzelf bij de Kaspische Zee.

Istanbul, Turkije. 2006. Klaarmaken voor een bruiloft.

Istanbul, Turkije. 2006. Een vrouw gebruikt haar gordijn als hoofddoek terwijl ze uit het raam kijkt.

Advertentie

_Mejvreskevi, Georgia. 2006. Katie is een designstudente, en kom elk weekend terug om haar familie te bezoeken. _

Agri, Turkije. 2006. Hediye en haar twee zussen mogen het huis niet verlaten.

Jeddah, Saoedi-Arabië, 2009. Vrouwen rijden op hun fiets.

Jeddah, Saoedi-Arabië 2009. Een vrouw ligt thuis te luieren.

Meer vergelijkbare fotoseries:

Een nomadische bestaan in Saoedi-Arabië

Steve McCurry fotografeert de menselijke kant van gewapende conflicten

Ron Galella, godfather van de paparazzi

Kiev: gezichten van de frontlinie