FYI.

This story is over 5 years old.

Stuff

Deze korte films laten de duistere kant van het leger zien

Het Engelse leger steekt miljoenen in rekruteringsprogramma's, maar kijkt niet om naar veteranen met een posttraumatische stressstoornis.

Een still uit één van de films (Alle stills zijn van Darren Cullen en Veterans for Peace)

Daniel Campbell wordt wakker, nat van het zweet. Elk spier in zijn lichaam is gespannen. Het kind dat hij niet kon redden, is terug. Hij kruipt naar de wc. Het kind wacht op hem, staart hem beschuldigend aan met een bebloed gezicht. Hij gooit water op zijn voorhoofd en duikt vermoeid weer zijn bed in.

Daniel Campbell was een kindsoldaat in het Britse leger. "Ik wilde de wereld zien en mensen helpen," zegt hij, terwijl hij zich probeert te herinneren hoe hij als zestienjarige een rekruteringscentrum in Portsmouth binnenliep. De wereld kreeg hij inderdaad te zien: nadat hij een posttraumatisch stresssyndroom opliep in Irak en Afghanistan, dumpte het leger hem alsof hij een kapot stuk speelgoed was.

Advertentie

Als wervers kinderen proberen warm te maken voor een carrière in het leger, hebben ze het nooit over de brutaliteit die gepaard gaat met het werk van de Britse strijdtroepen. Daarom heeft een groep voormalige soldaten, Veterans For Peace UK, de taak op zich genomen om ook de harde realiteit van het leven in het leger uit te lichten.

Action Man: Battlefield Casualties, zo heet de serie zwartgallige korte films die werd geproduceerd in samenwerking met kunstenaar Darren Cullen, in een poging de stront te laten zien die schuilgaat onder de glanzende legerpropaganda. PTSS Action Man ("met veel wezenloos gestaar"), Paralysed Action Man ("benen werken echt niet") en Dead Action Man ("doodskist niet inbegrepen"), zijn dit weekend uitgekomen.

"Hoe slecht iemand de films ook vindt, de realiteit is erger," zegt kunstenaar Darren Cullen. "Het is niet ziekelijk om te laten zien wat er gebeurt in een oorlog. Het is ziek om mensen te overtuigen om zich bij het leger aan te sluiten, zonder ze een volledig beeld te geven van wat ze te wachten staat. Zestienjarigen voor een oorlog werven is ziek.

Cijfers uit 2014 laten zien dat één op vier nieuwe rekruten te jong was om te mogen stemmen, roken of drinken. In Europa is Groot-Brittannië het enige land dat koppig doorgaat met het werven van zestienjarigen. De Britten doen wat dat betreft aardig mee met landen als Noord-Korea en Iran. "De rekruten komen in de meeste gevallen uit arme gezinnen," zegt David Gee van Child Soldiers International. "Dat bekent dat het waarschijnlijk is dat ze in de loop van hun carrière bij het leger een slopende traumatische ervaring krijgen. Trauma of tegenspoed tijdens de jeugd vergroten namelijk de kans op PTSS tijdens de tijd in het leger.

Advertentie

Britten kunnen volgens de wet voor hun achttiende niet naar de oorlog gestuurd worden. Door de strenge rekruteringsregels komen de meeste zestienjarigen bij de landmacht terecht. Die regels werken op de lange termijn tegen ze, want als ze eenmaal oud genoeg zijn om te vechten, is de kans dat ze in de landmacht sneuvelen zeven keer groter dan bij andere legeronderdelen.

Bij kindsoldaten is de sterftekans sowieso al veel groter. Een studie van ForcesWatch en Child Soldiers International onthulde dat rekruten die zich op hun zestiende aanmeldden, twee keer zoveel kans hebben om te sneuvelen.

Het Engelse ministerie van Defensie ontkent actief kinderen te werven. De elfduizend jaarlijkse schoolbezoekjes en de miljoeneninvesteringen in het sinistere programma ´militair ethos op school´ dragen echter allemaal bij aan een van de meest efficiënte moordmachines ter wereld.

"De Armed Forces rekruteren niet op scholen, maar geven carrièreadvies," houdt het ministerie aan. Dat is waar, maar via het schoolprogramma krijgen kinderen te maken met een subtiel soort propaganda.

"De Britse Strijdkrachten hebben een geschiedenis om ongelofelijk trots op te zijn… We profiteren allemaal van de vrijheid waar zij voor vochten… Ik hoop dat dit het begin is van jouw interesse in Britse Strijdtroepen – de beste en dapperste ter wereld," schrijft David Cameron in The British Armed Forces , een schoolprogramma van het ministerie van Defensie dat op elke school in Groot-Brittannië wordt afgedraaid.

Advertentie

Het programma, gericht op kinderen rond de zestien, is volgens ForcesWatch een "eenzijdig politiek geleide presentatie" die dient "ter promotie van rekrutering bij de strijdkrachten." Een carrière bij het leger is "altijd leuk en uitdagend," belooft Generaal Sir Peter Wall zijn jonge publiek. Ook raadt hij aan "persoonlijk contact op te nemen met een soldaat."

Daniel Campbell had een positief gevoel bij de strijdkrachten toen hij zich aanmeldde – hij dacht dat hij de wereld zou verbeteren. "Ik ging naar Afghanistan om explosieven onschadelijk te maken," vertelt hij over zijn werk in 2012, het jaar waarin hij het Afghaanse leger adviseerde over het onschadelijk maken van bermbommen.

Dat was precies wat hij deed, tot een bomopruiming verkeerd afliep.

Campbell en zijn team waren de hele dag bezig geweest met een bom, die ze vonden op een Afghaanse hoofdweg. Het werd steeds drukker, en burgers klommen uit hun auto's om mee te kijken hoe ze zwetend over het explosief gebogen zaten.

Toen de bom eindelijk ontmantelt was, werd de explosieve inhoud in de woestijn ter ontploffing gebracht.

"Het verwerken van de belangrijkste lading is normaal een formaliteit," zegt Campbell. Normaal poseren Campbell en z'n team voor een foto. "Als we dat gedaan hadden waren we dood geweest," zegt hij. "We denken dat hij boven op een andere oude granaat kwam die in de grond zat en die we niet konden zien," zegt Campbell. "Het maakte de explosie tien keer zo heftig."

Advertentie

De knal was enorm; granaatscherven vernielden auto's in de buurt. Heet metaal viel als regen op families in de verte.

"Het duurde een paar minuten voor we wisten wat er was gebeurd," zegt Campbell. "We hoorden dat een baby in zijn hoofd was geraakt."

Het kind was niet meer te redden. Zijn moeder stierf door een verwonding aan haar dijbeen. De vader overleefde, maar zijn arm moest voor een groot deel worden geamputeerd. "Ik zei altijd over mijn rol in Afghanistan dat ik echt een verschil maakte en zorgde voor de bevolking. Maar toen ook burgers stierven, vond ik het heel moeilijk daarmee om te gaan," zegt Campbell.

Campbell had al PTSS opgelopen toen hij beschoten werd in Irak. Hij veranderde van een modelsoldaat die zich altijd gedroeg, in iemand die veel dronk, snel met anderen op de vuist ging, en zelfs overwoog zijn auto van een brug te rijden.

Een duidelijker geval is bijna niet te verzinnen. "Ik vertoon gedrag van een PTSS Action Man ," zegt Campbell. Maar in plaats van hem de behandeling te geven die hij nodig had, dwong het leger hem om zich op drugs te laten testen. De uitslag was steeds negatief.

Na Afghanistan ging het bergafwaarts met Campbell. Het dode kind uit de woestijn achtervolgde hem in zijn dromen en hield hem uit zijn slaap. Zijn meerderen zagen maandenlang niet hoe slecht hij eraan toe was. Toen hij na een lange stressvolle periode eindelijk ontslagen werd van drugsonderzoek, was de aangeboden behandeling ver onder de maat.

Post Traumatische Stress verandert je leven, maar veteranen hebben recht op slecht zes maanden behandeling. Daarna zijn ze overgeleverd aan de zorg van liefdadigheidsinstellingen. "Ze braken me," zei Campbell. "Terwijl ze me hadden moeten helpen."

Maar het leger wil zijn speelgoedsoldaten niet lijmen. In plaats daarvan speurt het klaslokalen en speelpleinen af, op zoek naar goedkope vervanging.