Op pad met een professionele winkeldief

Foto door Richie Lopez

Geconcentreerd schuift Jason (31) een pinkgrote magneet over de anti-diefstaldoos. Die blijft potdicht. "Vreemd," zegt Jason, "de vorige keer had ik hem zo open."

Het gangpad van de grote Nederlandse elektronicawinkel in Rotterdam is bezaaid met iPods waar Jason goed geld voor kan krijgen. Maar dan moet de magneet het openingsmechanisme van de anti-diefstaldoos wel deblokkeren. Vruchteloos beweegt Jason de magneet heen en weer. Hij zucht.

Het is niet voor het eerst dat Jason zijn hoofd koel moet houden. Jason is een professionele winkeldief. Dagelijks steelt hij voedsel en huishoudartikelen en één keer per maand trekt hij erop uit om spullen voor de verkoop te stelen.

Zijn bezigheden zijn Jason niet aan te zien. Hij oogt onschuldig: lang, tikkeltje slungelig, vriendelijk gezicht en nette kleren. Hij draagt een blauwe Lacoste-polo met daaronder een zwarte spijkerbroek en donkere gympen. In zijn vrije tijd kijkt hij animatiefilms en hij heeft een passie voor Japanse taal en cultuur. Daarnaast speelt hij graag met vrienden op de Nintendo 16-bit. En toch steelt hij iedere dag.

Het begon zes jaar geleden op het Grafisch Lyceum. Een klasgenoot stal kleding en stak Jason aan. Aanvankelijk was het kinderspel, een lunch bij de supermarkt op het station: "Recht voor de camera's met het eten in je handen naar buiten lopen." Later, toen Jason op zichzelf ging wonen, boodschappentassen vol. "Ik lach me rot als ik in de supermarkt - in een dooie hoek, uit het zicht van de camera's - mijn rugtas vollaad en via de kassa's zo naar buiten loop. Soms koop ik een blikje cola, maar meestal helemaal niks."

Sinds twee jaar steelt Jason voor de verkoop. Eerst alleen Gore-Tex jassen, merkpolo's, sweaters en broeken. "Ik kijk op het prijskaartje, zoek het duurste item uit en stop het in een aluminiumfolietas. De alarmpjes verwijder ik thuis." Tegenwoordig steelt hij ook harde schijven voor de computer, fotocamera's, filmcamera's, iPods, iPhones en slijptollen. En spieropbouwende pillen en afslankpillen.

Inmiddels heeft Jason een bescheiden handel. Zijn elektronische waar levert hij aan vaste afnemers, die het weer doorverkopen. Kleding verkoopt hij via internet: "Ik maak er een foto van en de omschrijving pluk ik ergens vandaan." En de pillen? "Ook via internet, voor de helft van de prijs. Verkoopt super." Om 'vreemde geldstortingen' te voorkomen spreekt Jason in het centrum met de koper af, waar de transactie plaatsvindt.

Foto door Richie Lopez

Waarom steelt Jason? Het is makkelijker te zeggen waarom hij niet steelt. Niet uit idealistische motieven in ieder geval, hoewel hij vrijgevig is en ooit een zwerver drie dagen op rij te eten bracht. Ook niet uit noodzaak; hij is intelligent en geschoold en zou best een baan kunnen vinden. Zijn motief is simpeler en heeft iets willekeurigs, Jason steelt omdat het kan. Het is snel verdiend en hij is er goed in geworden.

Een dief heeft routines en vaste voorbereidingen. Jason varieert per winkel van kledingstijl: kakker in de Bijenkorf, nerd in een elektronicazaak en wandelaar in een outdoorzaak. Het liefst gaat Jason uit stelen als 'stelletje', met een vriendin. Dan is hij ontspannen en op zijn gemak. 's Ochtends doet hij boodschappen bij de supermarkt, als personeel en winkeliers nog niet wakker zijn. 's Middags, als het drukker is, gaan ze samen shoppen bij kledingzaken en elektronicawinkels.

Jason bestudeert van te voren de camera's en let goed op het personeel. Voelt het niet goed dan doet 'ie het niet. Voor agenten in burger is Jason niet bang. "Die heb je hier in Rotterdam nauwelijks." En als ze er wel zijn? Hij pikt ze er zo uit. "Staat er ineens zo'n gast naast je bij de bikini's te kijken." Van elektronicazaken houdt Jason de aanbiedingsweken nauwlettend in de gaten. Winkelschappen en bakken zijn dan overvol en vaak ontbreken er alarmpjes. Dan slaat hij zijn slag. En als de koopwaar wel beveiligingstags heeft? Geen probleem, voor elk alarmpje een andere methode.

De ene keer knipt hij het alarm los en hangt hij de broek terug in het schap (zonder alarm), om deze vervolgens een paar uur later op te halen. "Hangt de broek op dezelfde plek dan is het oké en is het risico minder groot." De andere keer gebruikt hij een geprepareerde tas waardoor de detectiepoortjes niet afgaan. "Die tas kun je ook gewoon onder je jas verstoppen." Bij een andere elektronicazaak jatte Jason een sterke magneet waarmee hij de alarmpjes loskoppelt. Het reflecterende beeldscherm van zijn iPhone gebruikt hij als overzichtsspiegeltje, zo ziet hij wat er achter hem gebeurt.

Dan gebeurt het. Vanuit het gangpad komt een winkelbediende op ons af.
"Kan ik u helpen?"
"Hebben jullie nog meer kleuren?"
"Achter u."
Jason bedankt hem.

Voor de laatste keer strijkt Jason de magneet over het openingsmechanisme. Klik! Met zijn linkerhand schuift hij het slotje naar rechts en opent de deksel van de anti-diefstaldoos. Hij pakt de iPod en laat het apparaat met een vloeiende beweging in zijn mouw verdwijnen. De anti-diefstaldoos stopt hij terug achterin het schap.

Deze middag was geslaagd, maar dat betekent niet dat het altijd makkelijk gaat. Het stelen is niet zonder gevaar. Eén keer werd Jason gepakt voor diefstal, bij een bouwmarkt door een beveiliger in burger, en kreeg hij een boete thuisgestuurd. De volgende keer is de boete aanzienlijk hoger.

Zal hij altijd blijven stelen? Hij weet het niet. "Wanneer ik een familieleven krijg, wil ik er sowieso mee stoppen." Dan loopt hij richting de supermarkt. Even een broodje halen.

Jason is niet de echte naam van de winkeldief, maar dat had je zelf vast ook wel bedacht.