Pakistan is bezig met een wet tegen eerwraak, maar is dat wel genoeg?

Door heel Pakistan lieten groepen feministen hun stem horen na de moord op social media-ster Qandeel Baloch, op 15 juli. Maar niet alleen Pakistan reageerde heftig – de zaak kreeg een hoop internationale aandacht en bevestigde nog maar eens dat de situatie voor vrouwen in Pakistan bar slecht is. In het 2015 Global Gap Report staat het land op de een na laatste plek, net boven Jemen.

Baloch speelde een belangrijke rol in haar land en was een voorbeeld voor veel vrouwen. De social media-ster was niet gelovig en werd door velen gezien als een feministisch icoon. Een paar uur voordat ze werd vermoord, postte ze nog op haar facebookpagina met 800.000 volgers dat ze vrouwen "wilde inspireren die in de maatschappij worden onderdrukt en slecht worden behandeld". Na haar dood lijkt die wens nu eindelijk uit te komen.

Maryam Nawaz Sharif, de dochter van de Pakistaanse president die aan het hoofd van vrouwenrechten in Pakistan staat, zei tegen Reuters dat binnen enkele weken wetten tegen eerwraak zullen worden ingevoerd. In 2014 werd ook geprobeerd zulke wetten in te voeren, maar ondanks veel protesten van vrouwenrechtenorganisaties kwam er uiteindelijk niks van terecht.

"De eerste versie is nu klaar," zei Sharif. "De uiteindelijke versie zal aan een commissie van het parlement worden voorgelegd, voordat het kan worden goedgekeurd." Het is dit keer wel waarschijnlijk dat de wet erdoorheen komt; volgens Reuters zal Jammt-e-Islami, de grootste religieuze politieke partij in het Pakistaanse parlement, de wet niet tegenhouden. Op dezelfde dag dat Sharif met Reuters sprak, vond een juridisch team bewijs dat de politie had geholpen de moord op een schoollerares uit Islamabad te verdoezelen. Ze was levend verbrand nadat ze een huwelijksvoorstel had geweigerd.

De nieuwe wet zou een einde moeten maken aan dit soort eerwraakzaken. In het huidige systeem komen moordenaars er vaak zonder straf vanaf – ze kunnen namelijk vrijgesproken worden door de familieleden van de overledene. Maar aangezien moord uit eerwraak veel binnen families voorkomt, betekent het dat de moordenaars erg vaak worden vrijgesproken. Er zijn niet echt betrouwbare statistieken, aangezien de meeste moorden niet eens worden aangegeven, maar volgens een mensenrechtencommissie in Pakistan overleden er in 2015 zo'n 1100 vrouwen door eerwraak.

Baloch was een grote, internationale ster (ze werd de Kim Kardashian van Pakistan genoemd) en ze werd gezien als iemand die veel verandering teweeg kon brengen voor vrouwen in Pakistan. Ze werd door haar broer vermoord, maar omdat de autoriteiten haar dood gelijk registreerden als een misdaad tegen de staat, kon de familie van Baloch de broer geen pardon verlenen voor de moord op zijn zus.

Omar Waraich, een Pakistan-expert die bij Amnesty International werkt, heeft er vertrouwen in dat de wet nu echt ingevoerd zal worden. "Door de moord op Qandeel Baloch is de hele discussie rond eerwraakgeweld en de ontastbaarheid ervan weer opgelaaid."

Hij legt uit dat er veel steun is voor de nieuwe wet, maar dat er nog wat tegenstand is bij bepaalde groepen. "Rechtse religieuze groepen zouden wel eens hard terug kunnen slaan," voegt hij toe. "Ik ben bang dat ze dat wel zullen doen." In 2013 waren er 869 voorvallen van eerwraak, en vorig jaar al meer dan duizend. "Deze misdaden komen steeds vaker voor," zegt hij. "En dit gebeurt niet alleen in afgelegen, landelijke gebieden maar ook in steden. Vrouwen met allerlei verschillende achtergronden zijn er het slachtoffer van."

Voor sommige Pakistanen kan de wet niet snel genoeg worden ingevoerd, maar niet iedereen is ervan overtuigd dat de wet ook echt invloed gaat hebben. "Als je eerwraak als een specifieke zaak gaat zien, krijgt het een bepaalde waarde," zegt Madiha Tahir, een vrouwenrechtenactivist uit Pakistan. "Dan kan de overheid bepalen wat wél en wat geen eerwraak is, gebaseerd op de hele specifieke bepalingen van de wet."

Volgens haar hebben de misdaden op basis van eerwraak vaak met meer dan eer alleen te maken. "Vaak is er sprake van een economische, sociale of materiële kwestie, en van vrouwenhaat," legt ze uit.

Waraich is het met Tahir eens dat een wet niet de enige oplossing kan zijn. "We moeten ook iets doen aan de mindset over eerwraak. Er is verrassend veel tolerantie voor eerwraak in Pakistan, dat moeten we aanpakken. Alleen als we dat doen kunnen vrouwen keuzes maken zonder dat hun vrijheid, waardigheid en persoonlijke veiligheid in gevaar komt."

-

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.