De steenrijke heksen van Roemenië

Vorig jaar reisde de Slowaakse fotograaf Lucia Sekerková naar Roemenië om Maria Câmpina te ontmoeten, de zelfverklaarde koningin van de waarzeggers. De waarzeggers zijn over het algemeen Roma en worden lokaal vaak 'heksen' genoemd. Van de heksen wordt beweerd dat ze een de toekomst van een persoon kunnen waarnemen in diens handpalm, in tarwekorrels, of in de sterren. Lucia raakte bevriend met Maria, en legde de levens, de huizen en het vak van de heksen vast. Het is een vak dat al sinds ver vervlogen tijen van generatie op generatie wordt doorgegeven. Ik belde Lucia op om meer de weten te komen over haar project.

Meestal decoreren de heksen hun huizen zo protserig mogelijk, om zo geen twijfel te laten bestaan over hun geld en status. Volgens Lucia heeft dit te maken met hun nomadische cultuur, waar eigendommen werden geruild voor goud omdat dat makkelijker was om mee te nemen. "Als je als cliënt in een van hun huizen binnenkomt, dan wordt het al snel duidelijk dat je een aardige smak geld mag neertellen," aldus Cosmin Iftode, de Roemeense gids en vertaler van Lucia (de heksen spreken over het algemeen nauwelijks Engels).

VICE: Hoe is het gekomen dat je de levens van Roemeense heksen bent gaan fotograferen?
Lucia Sekerková: Al van jongs af aan ben ik gefascineerd door occulte tradities. Tegelijkertijd ben ik er ook altijd bang voor geweest. Voor mijn Erasmus-uitwisseling ben ik naar Roemenië gegaan, omdat dat land met altijd heeft geïntegreerd, vanwege alle folklore en mysteries. Op internet zat ik een keer wat te zoeken naar Roemeense dorpen en tradities, toen ik een youtubefilmpje ontdekte van één van deze waarzeggers. Ik wist meteen dat ik deze mensen moest ontmoeten.

Daarop ging ik opzoek naar meer hulp, en zo ontmoette ik Cosmin. Hij werd uiteindelijk mijn gids en vertaler. Zonder hem had ik dit nooit kunnen doen. Cosmin en ik zijn nu ook goede vrienden geworden.

Hoe heb je heksen gevonden?
Hun adressen heb ik gewoon op internet en in krantenadvertenties gevonden, maar het was nog vrij moeilijk om ze zover te krijgen dat ik ze mocht fotograferen. De meeste vroegen om geld, maar er viel wel mee te onderhandelen. Uiteindelijk varieerde de prijzen tussen de twintig en de vijftig euro per persoon. Ik zei dat ik foto's maakte voor een krant in Slowakije. Als ik ze eerlijk had verteld dat ik de foto's voor dit project maakte hadden ze waarschijnlijk niet mee willen werken. De smoes dat ik journalist was kwam bovendien wel goed uit, omdat ze er daardoor zeker van waren dat ik geld had.

Na dagen lang zoeken en onderhandelen lukt het me eindelijk om Maria Câmpina te ontmoeten. Ik had uiteindelijk een deal met haar gemaakt dat ik haar en haar kennissen mocht fotograferen, op voorwaarde de 'krant' waar ik voor schreef een volledig voorpaginaverhaal aan haar zou wijden. Zo hoefde ik er geen geld voor te betalen. De grap is trouwens dat een foto van Maria ook echt op de voorpagina van SME, een Slowaaks weekblad, terecht is gekomen. Dat was helemaal nooit het plan geweest, maar het was wel leuk.

Hoe moeilijk was het om op een goede manier met deze vrouwen om te gaan?
Het moeilijkste was om ze zover te krijgen dat ze gewoon eerlijk waren. Toen ik ze aan het interviewen was kreeg ik voortdurend de indruk dat ze hun verhalen dik aan het overdrijven waren. Ze wilden duidelijk een zo goed mogelijke indruk maken, en dat is ook niet gek want uiteindelijk is waarzeggerij gewoon een business. Ik was er nog niet heel erg aan gewend om met zulke mensen om te gaan, dus de gesprekken waren soms nogal vermoeiend.

Heb je hun waarzeggersskills nog kunnen testen?
Zeker. Een deel van mijn project was om te zie hoe verschillend de voorspellingen van de vrouwen zouden zijn. En ze verschilden behoorlijk: sommige waren laaiend positief, anderen waren ronduit apocalyptisch. Wat ze wel gemeen hadden was dat ze allemaal erg kortaf waren en véél te algemeen.

Ik geef je een voorbeeld. Een van de heksen zei dat ik zou gaan trouwen, en dat ik binnen een jaar drie kinderen zou krijgen. Het zal je verbazen, maar dat is geen van allen gebeurd. De raarste keer was toen een heks op me afstapte, me aan mijn haar trok en in mijn oor fluisterde dat een geliefde zou gaan sterven. Naar mijn weten is ook dat nog niet gebeurd.

Alle interieurs draaiden allemaal maar om één ding: pronken met hoe rijk je bent – of het nou gaat om flatscreens of gouden stoelen

Wat vind je ervan dat zo'n eeuwenoud beroep nu in een moderne samenleving nog steeds wordt uitgeoefend?

Fascinerend. Het is me gelukt om een paar van de rijkste en meest gerespecteerde heksen ter wereld te fotograferen. Ze zijn er echt in geslaagd iets ongelofelijks te doen: ze hebben een moderne business opgezet op basis van een stokoude traditie die voortkomt uit hun Roma-achtergrond. De gebruiken zijn nog precies hetzelfde als een eeuw geleden – het enige dat is veranderd is de manier waarop mensen ernaar kijken.