Schilderen met as

Toen kunstenaar Remon de Jong elf jaar geleden een dierbare verloor, bedacht hij dat as niet rustig in een potje op de schoorsteenmantel hoeft te staan, maar dat het ook gebruikt kan worden als grondstof voor zijn kunstwerken.

Remon dacht na over zijn eigen dood, en zag het niet zitten om te eindigen in een hoog weggestopte urn of uitgestrooid te worden over zee of een mooi weiland. As moet volgens hem geen eindproduct meer zijn, maar juist worden gebruikt als grondstof. Om dat mogelijk te maken lanceerde hij vorig jaar zijn project Askunst. Kunstenaars uit verschillende landen maken hierbij met de as van een overledene een persoonlijk schilderij voor je.

Ik ontmoet de 36-jarige kunstenaar in zijn atelier op cultureel bedrijventerrein Het Domein in Weesp. Direct naast zijn schildersezel staat een donkere urn. Voor De Jong is dit niets nieuws meer, want een werkdag begint voor hem met het ophalen van iemands as. De eerste keer dat hij met een urn naar zijn atelier reed moest hij wel even slikken. "Je moet wel een beetje een mentale drempel over om met menselijke resten bezig te zijn. Bij de eerste rit had ik echt het gevoel alsof er iemand bij me in de auto zat. Je krijgt van tevoren van alles te horen over wat voor iemand diegene is geweest, en bij portretten schilder ik de gezichten van deze overleden mensen ook nog eens na. Daardoor besef ik me dat ik echt met iemand bezig ben, ook al bestaat diegene uit miljoenen kleine deeltjes."

Om ervoor te zorgen dat er niets van deze personen verloren gaat, schildert hij niet met kwasten, maar onder andere met plamuurmessen. "As blijft in de haren van een kwast achter, dus om dat te voorkomen moet je met ijzer werken. Het zou naar zijn om bij het schoonmaken van de kwasten een stukje van iemand door de gootsteen te spoelen. Ook zorg ik ervoor dat ik nergens as mors. Ik wil niet dat er stukjes van mensen in mijn atelier blijven liggen."

Hij gaat staan en strijkt met een plamuurmes witte verf op het doek. Om de as te kunnen blijven zien, laat Remon dikke, grove stukken op het schilderij achter. Als dat juist niet de bedoeling is, strooit hij de as eerst op een natte laag verf, waarna dat opdroogt en hij eroverheen kan schilderen.

De veertig kunstenaars die zich hebben aangesloten bij het project komen zowel uit Nederland als uit het buitenland. Iedereen heeft zijn eigen specialisatie: zo is er een kunstenaar die vooral dieren schildert - voor wie zijn buldog wil herdenken - en kunstenaars die juist bedreven zijn in abstracte kunst of landschappen. De Jong maakt zelf graag portretten in glas-in-loodvorm.

Nabestaanden hebben daarnaast ook de keuze om van één schilderij een heel familiemonument te maken. "Zo'n schilderij kan generatie op generatie mee. Je kunt een doek over laten schilderen met de as van een volgende overledene erbij, en zo kun je natuurlijk eindeloos doorgaan. Oma, opa, vader, moeder, zoon en dochter, iedereen bij elkaar op één doek." Het is een bloedmooi idee, maar zo'n opdracht heeft De Jong tot nu toe nog niet gehad.

Hoewel De Jong niet concreet in kan gaan op zijn toekomstplannen, wil hij nog veel meer gaan doen met as. "Ik oriënteer me momenteel nog op wat er allemaal mogelijk is, maar zeker is dat ik hiermee verder wil. As moet veel meer als grondstof worden gebruikt." In ieder geval hoopt hij dat door zijn initiatief zijn eigen droom ook ooit werkelijkheid wordt. "De hele reden dat ik hiermee begonnen ben, is eigenlijk vooral omdat ik zelf vereeuwigd wil worden in een schilderij."