Ik had een Skype-etentje met Marilyn Manson

Toen Marilyn Manson dertien jaar oud was, zag hij hoe z’n opa zich aftrok. Maar verklaart dat waarom hij in de door Shia LaBeouf geregisseerde videoclip voor zijn nummer Overneath the Path of Misery een barbecuespies door de wang van een vrouw duwt? Misschien. Manson is een voorstander van het groteske. Hij gebruikt afschuw en walging om nieuwsgierigheid op te wekken. Zijn beeldspraak roept altijd een reactie op, of het nou afkeer, behoefte, woede of opwinding is. Als er één ding is dat Marilyn Manson niet is, dan is het saai: hij test altijd de grenzen van het acceptabele af. Maar ik denk niet dat dat allemaal de schuld is van de sjorsessies van z’n opa.

Manson kwam vorig jaar van een korte muzikale pauze terug met de release van Born Villain, zijn achtste album. De coupletten staan vol met bezeten gekreun; de refreinen met schrijnend geschreeuw. Het is Manson die teruggaat naar zijn roots. Ik hoorde iemand klagen dat Manson met dit album niks nieuws doet, maar dat was ook niet de bedoeling. Niemand wil dat Marilyn Manson countrymuziek gaat maken. In 2013 is hij nog steeds de monarch van het macabere en de belichaming van totale anarchie. Hij is ook supersympathiek.

Voor dit interview regelde ik een Skype-etentje met Manson. Hij at Japanse paling, ik sushi van de supermarkt. Zijn paling zag er sappig en glanzend uit. Mijn sushi zat in plastic en smaakte naar Play-Doh. Volgens mij had hij z’n gekleurde contactlens niet in, maar de kamer waar hij in zat was donker, dus ik kon z’n ogen niet goed zien.

VICE: Zie jij schoonheid in het groteske?
Marilyn Manson: Hoe meer morbide of grotesk iets is voor mij, hoe meer nieuwsgierigheid het in anderen kan opwekken, denk ik. De primaire, sexy aantrekkingskracht van het ritueel, en een dierlijk niveau van denken. Ik voel me aangetrokken tot duisternis.

Als ik naar je video’s kijk, zijn er altijd beelden die ik niet wil zien, maar ik kan ook niet wegkijken. Zoals in je nieuwe videoclip, met die spies. Verontrustend, en fascinerend.
Als je nieuwsgierig bent, raak je opgewonden. Ik denk dat het daarom effectief is. Ik wil mensen aanspreken die nieuwsgierig zijn naar de morbide kant van het leven. Hoe grotesker iets is, hoe meer kans het heeft om perfect te zijn. Hoe grotesker iets is, hoe minder het te verbergen heeft, hoe opener het is.

Ben je geïnteresseerd in verdoemenis?
Niet zo erg. Ook niet in de dood. De laatste tijd wil ik vooral mensen enthousiast maken over wat ze willen doen. Je kunt het ook symbolisch bekijken. De ultieme verdoemenis is wat, de dood toch? De dood kan gezien worden als het ultieme orgasme. De laatste climax. Ik hou van climaxen [lacht]. Ik ben ook geïnteresseerd in het opbouwen van spanning, in uitstellen. Hoe hoger de spanning, hoe groter de climax.

De beelden die je gebruikt zijn soms lelijk of eng. Maar fascinerend. Het is verwarrend. Goede horror.
Ik denk dat verwarring en chaos is hoe kunst moet zijn. Ik wil m’n kunst nooit uitleggen. De kunstenaar moet door de kunst worden uitgelegd, niet andersom. Als je iets maakt wat verwarrend is, dan is het in ieder geval iets wat een vraag oproept. Als kunst makkelijk te verklaren is, denk ik niet dat het mensen aanzet om hun eigen gedachten te vormen. Ik denk dat het de rol van de kunstenaar is om vragen te stellen, niet om ze te beantwoorden. Ik wil niet hoeven uitleggen wat ik doe, of het nu muziek is of een schilderij. Ik wil wel praten over waarom ik iets doe. Maar als je op het punt komt waarop je gedefinieerd wordt als één ding, als je telkens in dat ene hokje wordt gestopt, loop je het risico uit te sterven.

Ik heb een vraag. Hoe smaakt je paling?
Hij is oké. Hoe is je sushi?

Het smaakt als een luierfabriek.
Manson at met behendige vingers. Hij at netjes. In het donkere, met één kaars verlichte Skype-beeld zag zijn paling er weelderig uit, glimmend van de saus. Ik vroeg hem om me een anekdote te vertellen, en hij vertelde me over een knikkerspel dat hij in Turkije had gespeeld, met knikkers die gemaakt waren van versteende testikels van lichamen die niemand had geclaimd bij het mortuarium.

Wist je dat het mensentestikels waren?
Ik dacht dat de mannen een grapje maakten. Het is fucked up dat ze een spelletje aan het spelen waren met de ballen van dode mannen. Ik heb het maar een paar minuten gespeeld. Die mannen waren gestoord. Het waren waarschijnlijk geen echte ballen; ze zeiden het waarschijnlijk alleen maar om een reactie uit te lokken. Wie weet.

Voelden ze als versteende testikels?
Ik weet het niet, hoe voelen versteende testikels?

Goede vraag,
Ze waren een beetje klonterig. Het konden ook gewoon ballen van klei zijn.

Jouw versie van Tainted Love is ijzersterk.
Dankje. Soft Cell, geweldige band.

Ik hoorde dat je wat wrijving met je vorige label hebt gehad?
Je moet weten dat wat je maakt en wat er daarna mee gebeurt, twee aparte dingen zijn. Je maakt een nummer, dat geef je aan een platenlabel, en dan wordt het een product. Je moet dat accepteren, en je moet je realiseren dat je het niet persoonlijk kunt opvatten. Het is alsof je ziel een product wordt. Ik heb in het verleden te veel compromissen gesloten als kunstenaar op het gebied van wat ik anderen met mijn product liet doen. Het voelt goed om nu met Cooking Vinyl Records te werken. Ze vertrouwen mij meer, en dat geeft me zelfvertrouwen. Zelfvertrouwen is belangrijk. Op dit album probeerde ik niet aan allerlei verwachtingen te voldoen. En daar ben ik dankbaar voor.

Je hebt het album in Berlijn opgenomen. Je houdt van Berlijn.
Berlijn is de geboorteplaats van het expressionisme, en van tegenstand tegen mensen die proberen te veranderen of te controleren wat kunst moet zijn. Het is de plaats waar mijn carrière als schilder begon. Berlijn was de eerste stad die mijn schilderkunst omarmde. Ik hou er ook van om daar op te treden. Ik voelde me in Berlijn weer net zo geïnspireerd als ik was toen ik net begon met platen maken.

Hoe kwam dat?
Ik had daar een ruimte gehuurd en sloeg al mijn spullen in een opslag op, behalve mijn films, boeken, en dingen die me zouden inspireren. Ik had m’n kwasten en verf. Mijn instrumenten, m’n opnameapparatuur, m’n microfoon en m’n camera’s. Ik wou een plek creëren waar ik vrienden kon uitnodigen, en m’n band, waar we samen konden werken. Er waren geen klokken. In die ruimte verdween de buitenwereld. Ik zat er echt helemaal in. Ik wilde alleen maar dingen maken en maken en maken.

Jouw versie van Carly Simons You're so Vain met Johnny Depp is ook een goede cover. Hoe was het om met hem te werken?
Hij is een goede vriend van me. Ik ken hem al jaren. We hadden allebei een band toen we in Florida woonden. Ik was figurant bij 21 Jump Street. Hij maakt ook muziek. Maar in al die tijd dat we vrienden waren, hadden we nog nooit samen muziek gemaakt. Johnny speelt de drums, en doet de solo in het nummer. We deden het in zijn studio. Ik speelde gitaar. Ik had z’n zoon Jack nog nooit eerder ontmoet, maar hij speelde ook mee. Het was heel erg leuk om met hem iets op te nemen en te produceren. Ik ben een enorme fan van Johnny Depp. Ik hou van hem. Ik bedoel, hij is Johnny Depp.