FYI.

This story is over 5 years old.

We spraken de beste ex-zakkenroller van Mexico

Je portemonnee zit in zijn zak.

José, ook wel "de Slak", staat naast de gaarkeuken waar hij tegenwoordig werkt. Foto's door Alejandro Bringas.

De Slak is de beste zakkenroller van het Mexicaanse Ciudad Juárez. Hij beroofde behendig politici in Sonora en politieagenten in Durango van hun portemonnee en contant geld. Verschillende undercoveragenten in Mexicali hebben de opdracht gekregen om hem te arresteren. Als we zijn verhalen mogen geloven is hij de beste dief van Mexico, maar dat is bijna niet met zekerheid te zeggen. Het is onmogelijk om dit soort kleine diefstallen bij te houden, en er bestaat geen Hall of Fame voor zakenrollers. Toch bestond er een tijd waarin de Slak – als je hem mag geloven – zo werd gerespecteerd door de politie, dat ze hem ongestoord zijn gang lieten gaan.

Advertentie

Een tijdje terug raakte ik gefascineerd in zakkenrollers – hun verhalen, ethiek, kunst en geweldloze misdaad. Toen ik in de criminele wereld rondvroeg wie ik moest hebben, verwees iedereen me naar de Slak. Hij was blijkbaar de koning van de zakkenrollers. Ik ging op zoek en kwam erachter dat hij als zakkenroller inmiddels is gepensioneerd. Hij is in de vijftig en runt een gaarkeuken op de grens bij El Paso. Hij ontvangt nog altijd geschenken van oude vrienden – van zowel politieagenten als gangsters – en er zijn altijd wel een paar jongens in de buurt om hem te bewonderen en tips en trucs van hem te leren. Ik besloot eens bij de gaarkeuken langs te gaan om hem te ontmoeten.

We zaten aan een lange plastic tafel, het enige meubilair in de eetzaal van de gaarkeuken. Het restaurant voor de allerarmsten komt nauwelijks rond van donaties en van wat het kan redden uit het vuilnis. De armoede blijkt uit alles: het stinkt naar ranzig voedsel en de voordeur is weggerot. In de winter bedekken ze de ingang met dekens in een poging de kou buiten te houden. Terwijl de Slak met mij sprak, ging er een handjevol mannen vlakbij ons zitten die ons stiekem afluisterden.

De echte naam van de Slak is José (hij vertelde dit op voorwaarde dat zijn achternaam geheim zou blijven). Zijn bijnaam kreeg hij van zijn vader, die net als José een krullerig kapsel als een haardos vol slakkenhuisjes had. Naast zijn naam en zijn coupe erfde José van zijn vader ook een vingervlugheid in het jatten van kostbaarheden uit de jassen en tassen van mensen.

Advertentie

José vertelt dat hij als tiener in de jaren zeventig begon met het beroven van mensen – meestal werkte hij met een team. “Soms werkten we alleen, in koppeltjes, of zelfs in viertallen, afhankelijk van het werk dat gedaan moest worden,” zei hij. “Een van ons zorgde voor de strategische afleiding van het slachtoffer. Een ander was de schaduw – hij zorgde dat de operatie niet opviel en de politie het niet in de gaten zou krijgen. Weer een ander voerde de daadwerkelijke diefstal uit en het overgebleven teamlid ondersteunde de groep en de operatie.”

Hij vertelde me dat hij 10.000 pesos (ongeveer 550 euro) op een dag kon stelen, maar hij gebruikte dat geld niet om zijn succes te vieren – flessen whisky en elektronica kunnen net zo goed ook gejat worden, en bijna alles is gratis als je een beetje handig bent in zakkenrollen. De keren dat hij betrapt werd, gaf José het geld of de kostbaarheden van zijn slachtoffer terug en vluchtte hij weg voor de politie erbij gehaald kon worden.

Tussen de zakkenrollers onderling heerst geen wederzijds respect, in elk geval niet bij de collega’s waar José mee heeft gewerkt. Wanneer hij de kans kreeg stak José meer dan helft van de opbrengst in zijn eigen zakken en verdeelde de rest onder zijn teamgenoten. “We zijn niet eerlijk tegen elkaar,” zei hij. “We bedriegen elkaar; daarom vechten en vermoorden we elkaar.”

José laat de inhoud van zijn portemonnee zien, die hij veilig in de rechter kontzak van zijn broek bewaart.

Advertentie

Terwijl José zijn herinneringen ophaalde, sprak een groepje afluisteraars, de Slakken in opleiding, ons aan. José zei dat ze moesten oprotten, tot één van hen vroeg naar “het verhaal van de vier knopen.”

De Slak grinnikte een beetje en vertelde: “Ik moest een keer bij een man op een busstation mijn hand in zijn jas steken en daarna in zijn trui en daar vier knopen van zijn zak losmaken, voor ik bij zijn portemonnee was.” Natuurlijk lukte het hem om weg te komen met het geld – deze man komt weg met al zijn verhalen.

José werd ook eens gearresteerd voor het stelen van een politiewapen, waarop de officier aan hem vroeg hij dat voor elkaar had gekregen. “Ik zei tegen hem dat ik hem dat niet kon vertellen. Vervolgens probeerde hij me in de boeien te slaan, maar ik was hem te snel af. Tijdens mijn ontsnapping wist ik zijn portemonnee achterover te drukken, waarop ik zei: ‘Alstublieft meneer, hier is uw portemonnee. Zo doen we dat, ik kan het onmogelijk aan u uitleggen.’”

Hij heeft altijd een symbiotische relatie gehad met de politie. Hij werd regelmatig gearresteerd – hij is de tel kwijtgeraakt van hoe vaak hij in de gevangenis heeft gezeten – maar toen ze hem beter leerden kennen, kon hij zijn vrijheid afkopen met een gouden sieraad of horloge. De lokale politie maakte zich liever zorgen om het grote aantal moorden in Juárez, de gewelddadige oorlogen tussen drugskartels en de ontvoeringen.

Advertentie

José reisde voor zijn ‘werk’ door heel Mexico, samen met zijn vrouw. Zij was ook dief – zo haalden ze samen de schappen leeg in winkels, en verstopten de gestolen voorwerpen onder haar rok. Eén keer merkten ze dat een jongen hen volgde. Toen hij zelfs in dezelfde bus als zij was gestapt, besloten ze zijn portemonnee te stelen om te controleren of hij een agent was. De bende deed net alsof het de zakken rolde van een andere passagier, waarop de politieagent in actie kwam om hen aan te houden. Voor hij de kans kreeg, gapte José zijn portemonnee. “Arme knul. Hij was zo in de war. Hij had gewacht tot we een misdrijf begingen, maar we hadden hem al door en hij merkte dat niet eens. Hij stond op om zijn badge te pakken, maar die kon hij niet vinden. Hij geneerde zich kapot en is meteen uit de bus gestapt.”

Zijn talent maakte de Slak rijk. Hij had veel land in Juárez en had zelfs dienstmeisjes voor zich werken. Toch was hij niet gelukkig. Hij raakte verslaafd aan drugs en kreeg woedeaanvallen, waarbij hij probeerde zijn vrouw neer te steken met “alles dat voor handen was. Vorken, messen, potloden. Arme vrouw,” vertelde hij, terwijl hij naar zijn schoenen keek als een betrapt klein kind.

Eind jaren tachtig bereikte hij zijn absolute dieptepunt. “Op een dag ging ze gewoon bij me weg, en toen verloor ik alles: mijn vrouw, mijn twee huizen en mijn dochtertje. Ik sliep op straat en had niet eens meer de energie om zakken te rollen. Ik leefde op drugs – heroïne, om precies te zijn.” José leefde ongeveer tien jaar op straat, tot hij een priester ontmoette die eigenaar was van de lokale gaarkeuken. “Hij redde mijn leven,” zei José. “Hij bracht mij naar Jezus.”

Advertentie

Nu is José een volledig andere weg ingeslagen: een legendarische wetsovertreder die de Heer heeft gevonden – een spannend verhaal dat is veranderd in een lezing over Gods vergeving. Dat wil overigens niet zeggen dat hij geen bepaalde twinkeling in zijn ogen krijgt wanneer hij praat over die slechte oude tijd.

“Heb ik je al verteld dat ik ook een raadslid heb bestolen tijdens een politieke discussie,” vroeg hij, “en nog tien andere mensen die daar ook waren? Ik had geen back-up of hulp nodig. Zakkenrollen is veel makkelijker wanneer het druk is. Het raadslid had alleen een briefje van 50 peso in zijn zak en wat creditcards en identiteitskaarten. Al dat werk voor niets! Ik benaderde hem [met zijn portemonnee] en vroeg, ‘Is dit van u?’ Hij zei ja, en ik zei: ‘Kunt er de volgende keer meer geld in bewaren?’ Hij was met stomheid geslagen.”

Meer over Mexico:

VIDEO: Reggaetongangs nemen de metro's van Mexico-stad over

Slaagt de Mexicaanse overheid erin om haar journalisten te beschermen

Mexicaanse drugskartels houden van sociale media