Deze Zweed is dol op Estland in de Sovjettijd

De Zweedse Tomas Alexandersson verzamelt reisgidsen, ansichtkaarten en folders van de Estse hoofdstad Tallinn in de Sovjettijd. Die beelden plaatst hij op zijn site, the Tallinn Collector. De website is inmiddels een virtuele reisgids van het oude Tallinn geworden, met informatie over de beste restaurants en clubs – zolang die maar voor 1991 bestonden. Omdat zijn collectie deze zomer in Tallinn tentoongesteld wordt, sprak ik hem over zijn fascinatie met Estland tijdens de USSR.

VICE: Wat trekt je zo aan Estland?
Tomas Alexandersson: Ik kom uit Stockholm, maar ik heb ook tien jaar in Estland gewoond. In die periode begon ik interessante parafernalia uit de Sovjettijd te verzamelen, en uiteindelijk is dat mijn blog geworden.

Hoe begon dat?
Ik vond eerst een reisgids uit de jaren zeventig. Er stonden foto’s in van nachtclubs in Tallinn, en de vorige eigenaar had er nog naaktfoto’s in laten zitten. Het leek alsof die foto’s afkomstig waren van een soort saunafeestje. Ik vond het geweldig, vooral in combinatie met de teksten uit de gids en de aantekeningen van de vorige eigenaar. Ik dacht: wauw, iemand heeft in 1971 een goeie tijd gehad in Tallinn! Toen ben ik er meer gaan verzamelen, omdat het zo leuk was om te lezen. Het werd iets nostalgisch. Ik vond ze in tweedehandswinkeltjes – niemand anders die ze kocht.

Wat is je favoriete object?
Als westerse toerist waren er maar drie hotels in Tallinn waar je tijdens de Sovjettijd kon verblijven. Daarvan heb ik een paar mooie folders met foto’s van de nachtclubs en restaurants uit een van de hotels. Het ziet er allemaal erg ‘gala’ uit: zware gordijnen en een inmiddels hopeloos ouderwets interieur, wat toen natuurlijk nog heel hip was.

Ik zag iets op je website, ‘Tallinn By Night’?
Ja. Dat zijn alleen foto’s die ‘s avonds tijdens feestjes zijn gemaakt.

Heb je veel andere objecten die de sfeer van de USSR ademen?
Ik ben heel voorzichtig met refereren aan de USSR op mijn blog. Ik probeer de schoonheid van Estland en haar hoofdstad Tallinn tijdens de bezetting zo goed mogelijk weer te geven, maar sommige mensen in Estland interpreteren mijn blog als pro-Russisch, wat totaal niet klopt.

Ik zorg ervoor dat er op mijn blog geen materiaal staat met bepaalde symbolische waarde – zoals standbeelden als de Eeuwige Vlam. Dat standbeeld staat bij een begraafplaats waar Russische soldaten begraven liggen, en er zijn ontzettend veel pamfletten uit die omgeving te vinden die ik niet op mijn blog plaats. Het blijft best een pijnlijke kwestie.

Vertel eens wat meer over Hotel Viru.
Het hotel werd in 1972 gebouwd en was het eerste grote internationale hotel van Tallinn. Het had voor die tijd alle moderne faciliteiten. Tot aan de jaren negentig is er niets veranderd aan het hotel. Het is een enorm symbolisch gebouw, het trekt veel toeristen.

Hoe ziet het hotel er nu uit?
Het is wel compleet opnieuw ingericht, maar het is nog steeds een hotel. Er bestaan bizarre verhalen over het gebouw. Het zou gebruikt zijn geweest als zwarte markt voor plastic tassen die vanuit Zweden en Finland het land in werden gesmokkeld, en ook kon je er kauwgum krijgen – wat in die tijd verboden was in Estland. Hotel Viru was de sleutel tot het Westen. Maar misschien romantiseer ik het ook wel – ik kom natuurlijk niet uit Estland maar gewoon uit Zweden. Ik at thuis in Zweden Uncle Ben’s terwijl mijn vrienden in Estland bananen uit Finland moesten smokkelen.

Heb je ooit een nacht doorgebracht in het hotel?
Nee. Maar ik heb wel het KGB Museum bezocht, dat op de bovenste verdieping van het hotel zit. Er zat vroeger een afluistercentrale van de KGB, waar de hotelgasten werden afgeluisterd. Dat werd pas in 1995 ontdekt.

Heb je ooit overwogen alle plekken te bezoeken die op je ansichtkaarten zijn afgebeeld?
Nee, niet echt. Er is wel een jongen die mijn website vaak bezoekt en me iedere week wel een paar foto’s stuurt van hoe de plekken waarvan ik oude afbeeldingen op de website heb geplaatst er tegenwoordig uitzien.

Heeft hij een blog?
Nee, hij stuurt me gewoon foto’s van die plekken. Ik zou ze graag willen plaatsen, omdat zijn foto’s echt geweldig zijn: hij weet de gekste details van oude foto’s nu vast te leggen, zoals iemand die voorbijloopt in een jas die precies lijkt op een jas die op de originele foto staat. Voorlopig wil hij ze nog niet publiceren, maar wie weet gebeurt het nog eens.