Mensen met albinisme zijn het zat te worden aangevallen door Tanzaniaanse medicijnmannen

Gamariel Mboya is de man met de hoed.

Tanzania staat om veel dingen bekend, voornamelijk om haar geweldige eten. Je hebt kisamvu, een maaltijd van gemixte groenten dat lekker is met rijst, de bamia, een stoofpotje van vlees en okra, en de mchicha, een soort pindacurry. Hoe smakelijk deze gerechten ook zijn, er is ook een ander traditioneel ingrediënt dat nog populairder is onder de medicijnmannen van Tanzania: albinomens. Ze eten ze niet daadwerkelijk op, maar de ledematen, botten en haar van mensen met albinisme zijn ingrediënten voor hun magische recepten.

Traditionele dokters en medicijnmannen beschouwen de lichaamsdelen van mensen met albinisme al lang als essentieel voor hun magische recepten. Deze beoefenaars van muti- of 'medicijnmoord' - geloven dat hun recepten de zieken genezen en El Dorado-achtige fortuinen aan de armen schenken. Mannen die lijden aan hiv en aids hebben weleens jonge albinomeisjes ontvoerd, omdat ze dachten dat ze van hun ziektes konden worden genezen door ze te verkrachten. Vissers betalen jagers soms voor hun menselijke producten, omdat ze geloven dat ze een betere vangst hebben als ze een albinoledemaat of twee aan hun netten hebben vastgemaakt.

Meer dan 71 mensen met albinisme zijn in de afgelopen zes jaar vermoord. Deze maand is een zevenjarig jongetje verminkt op weg van school naar huis. Hij was aangevallen door een paar mannen die zijn arm er wel lekker uit vonden zien.

Omdat ze klaar waren met deze onzin hebben een aantal Tanzanianen actiegroepen opgericht die bestaan uit zowel mensen met als zonder albinisme. Ik sprak met Gamariel Mboya, een vriendelijke Tanzaniaan met albinisme, om meer over de situatie te weten te komen.

VICE: Hoi Gamariel, kun je ons wat meer over jezelf vertellen?
Gamariel Mboya: Ik kom uit Mbeya, de zuidelijke hooglanden van Tanzania, en ik heb albinisme. Ik ben 29 jaar oud en getrouwd, en heb een dochter en werk voor een liefdadigheidsinstelling genaamd Under the Same Sun.

Hoe was het om op te groeien in Tanzania?
Dat was niet makkelijk. Mensen met albinisme krijgen niet genoeg steun binnen de maatschappij, en leren daardoor niemand te vertrouwen. We worden onmenselijk behandeld. Een rapport van het Pew Forum liet zien dat meer dan 60% van de Tanzanianen afhankelijk is van en geloven in traditionele geneeskunde, waarin hen verteld wordt dat mensen met albinisme bovennatuurlijke krachten hebben. Mensen geloven dat onze botten, ons bloed en ons haar geluk brengen en dat vrouwen met albinisme hiv en aids kunnen genezen.

Wat vinden mensen met albinisme van de term albino?
Het woord is op verschillende manieren gebruikt met negatieve implicaties en conclusies. Toen ik opgroeide noemden mensen me de albino, ook al wisten ze hoe ik heette. De term is dehumaniserend. Maar mensen met albinisme verwijzen soms wel naar zichzelf als albino’s. We proberen nu om mensen aan te moedigen om onze genetische status te onderscheiden van hoe we zijn als mens.

Hoe gaan de belagers te werk?

Ze proberen meestal kinderen te verleiden met snoep en cadeautjes, en te doen alsof ze aardig zijn. Ze jagen op de meest misleidende manieren op onze kinderen. Soms verstoppen ze zich in de bosjes, wachtend tot ze aan kunnen vallen.

Vrouwen proberen ze te verleiden. Ze vragen ze op een date en gaan een relatie aan om hun vertrouwen te winnen. Er zijn gevallen geweest waarin mannen getrouwd zijn met vrouwen met albinisme, alleen om ze aan te vallen. Onlangs was een vrouw nog belaagd door haar man en een groep andere mannen. Ze maken soms ook gebruik van geweren.

Wat doen ze met de lichaamsdelen?
De lichaamsdelen worden vaak gevonden in de huizen van de medicijnmannen. Soms worden ze ondergronds begraven als deel van een ritueel offer, maar meestal worden ze gebruikt in talismannen. Hierin bewaren ze vermalen botten.

Waarom doet de politie of de overheid er zo weinig aan om dit te stoppen?
Ten eerste kan er door het juridisch systeem van dit land nooit snel een rechtszaak worden uitgevoerd. Van de meer dan honderd gemelde aanvallen en moorden werden er slechts vijf verdachten schuldig bevonden, en twee van de zaken resulteerden in vrijspraak. Ten tweede is er niet echt een politieke noodzaak om een einde te maken aan deze gruweldaden, en de steun aan mensen met een handicap staat niet echt hoog op het lijstje van de overheid.

Maar in sommige zaken probeert de politie gelukkig wel te helpen. Dat kan erg effectief zijn, omdat ze de aanvallen onderzoeken en de schuldigen arresteren. Maar er is ook bewijs van dat sommige politieagenten aanvallers hebben verdedigd en bewijs hebben vernietigd.

Velen geloven dat het aanvallen van mensen met albinisme – die bovennatuurlijke krachten zouden hebben – een makkelijke manier is om rijk te worden en politieke macht te vergaren. Daardoor worden veel rijke Tanzanianen en politici vaak in één adem genoemd met de moorden.

Er zijn zo veel aanvallen en ontvoeringen gemeld in het nieuws. Zijn er enige speciale, vreselijke zaken die voor jou opvallen?
Er zijn er te veel om over te praten, maar het verhaal van Adam Robert is er een dat ik nooit zal vergeten. Zijn vingers waren er afgehakt en hij had vreselijke verwondingen aan z’n arm, omdat hij was aangevallen bij de voordeur van zijn huis, terwijl zijn vader en stiefmoeder binnen waren.

Adam was een van de twee kinderen met albinisme die z’n ouders hadden. Zijn vader gaf zijn moeder hier de schuld van en besloot van haar te scheiden. Adams moeder verliet de familie, en zijn vader kreeg de voogdij over de kinderen. Zijn vader haalde ze van school af, omdat hij bezorgd was over hun veiligheid vanwege de lange afstand die ze af moesten leggen. Hij gaf de kinderen de leiding over het huishouden, en ze werken op het erf van de familie.

Op een dag was Adam aan het werk op het erf en kwam hij daar een vreemde man tegen. De man was erg vaag en begon rare vragen te stellen. Deze man bleef terugkomen, en Adam vertelde dit aan z’n vader. Maar het boeide de vader niet zo en uiteindelijk viel de man Adam aan. Adams vader werd gearresteerd wegens nalatigheid, maar hij is nu weer vrijgelaten. Adam maakt zich nu nog meer zorgen over z’n veiligheid.

Heb je gelijksoortige aanvallen of vormen van discriminatie meegemaakt?
Ik heb zeker discriminatie ervaren. Ik werd uitgescholden en gepest op school. Mijn hele leven ben ik uitgesloten van de maatschappij vanwege hoe ik ben. Veel mensen met albinisme zijn werkloos, omdat ze vanwege hun genetische toestand nergens worden aangenomen.

Hoe ga je daarmee om?

Zwijgen is een van mijn grootste wapens, maar ik probeer ook slim te zijn en benader soms mensen die me discrimineren om ze te leren over mijn genetische toestand. Ik krijg ook veel steun van mijn familie, voornamelijk van mijn vrouw. Liefdadigheidsinstellingen als Under the Same Sun zijn ook geweldig.

Is discriminatie tegen mensen met albinisme meer aanwezig in Tanzania dan in andere landen?
Mensen met albinisme hebben veel uitdagingen door heel Afrika. Maar het kan zijn dat je niet alles hoort wat er gebeurt in andere landen omdat hun nationale pers niet zo veel vrijheid heeft als die van ons.

Hoe heeft de albinistische gemeenschap gereageerd op deze situatie?
Er zijn wat centra waar kinderen met albinisme tijdelijk worden opgevangen, maar er is eigenlijk overal gebrek aan steun. Over het algemeen is er geen strategisch plan of systeem voor de bescherming van mensen met albinisme.

Wat denk je dat er gedaan kan worden om de leefomstandigheden van mensen met albinisme te verbeteren?
De regering moet de problemen die we hebben erkennen, programma’s en budgetten opzetten die zijn bestemd voor de hindernissen waar we dagelijks mee te maken hebben. We moeten ook mensen aanmoedigen om positief te gaan denken over albinisme, door alle mythes en leugens aan de kant te zetten die zo veel rotzooi veroorzaken. Als we dat doen, kunnen we echt dingen veranderen.

Succes Gamariel!