Deze kippenboer toonde de wereld de erbarmelijke omstandigheden op zijn eigen boerderij

Op een koude decemberochtend ontmoette ik Craig Watts op de oprit van de boerderij die zijn overgrootvader meer dan een eeuw geleden in Noord-Carolina bouwde. Zijn familie werkte al honderden jaren op dit land, maar toen Watts me verwelkomde in zijn huis werd het al gauw duidelijk dat er iets goed was misgegaan in zijn twintig jaar als kippenboer. Hij ging in een comfortabele stoel zitten, omringd door stapels papierwerk, en hield het boek The Art of War van Sun Tzu omhoog.

De dag ervoor stelde hij voor om het interview te schrappen. Zijn advocaten hadden hem geadviseerd niet meer met de pers te praten. Ik zei tegen hem dat ik dacht dat het belangrijk was dat hij bleef praten, dat het verhaal nog niet was afgelopen. Hij snauwde terug: "Het is geen verhaal man, het is mijn leven! Vergeet dat niet!"

Op drie december, om zeven uur 's avonds, werd een video gepubliceerd waarin de omstandigheden van Watts' boerderij te zien waren. De video was zo getimed dat hij tegelijk uitkwam met een artikel van Nicholas Kristof in The New York Times, waarin hij stevige kritiek heeft op de manier waarop er met kippen wordt omgegaan, zoals te zien is in de video. Wat mensen zagen waren de standaard omstandigheden van een conventionele kippenboerderij in de VS: een donkere schuur vol met tienduizenden witte kippen die worden gekweekt om zo snel mogelijk een vetgemeste kippenborst te krijgen. Hun pootjes kunnen hun gewicht vaak niet meer dragen. Velen zitten hun hele leven in hun eigen kak, hun borst is rood en schraal en veren hebben ze nauwelijks meer. Voor iedereen die bekend is met de standaard van industriële boerderijen is dit allemaal niks nieuws.

Wat de video uniek maakt is dat de eigenaar van de boerderij, Watts zelf, voor de camera staat en zegt: "Ik kan niet voor de kippen spreken, ik kan alleen zeggen wat ik zie. Mijn kippen zijn doodongelukkig en totaal niet gezond." In plaats van gemaskerde veganisten die stiekem in zijn boerderij hadden ingebroken om de beroerde omstandigheden te filmen, was het de kippenboer zelf die ermee naar buiten kwam. De video ging viral.

Het filmpje dat Watts maakte.

Zoals de meeste kippenboeren in de VS is Watts een contractteler, wat betekent dat hij kippenstallen en materiaal bezit en een contract heeft met Perdue. Perdue levert de kippen en het voedsel. In de zakelijke overeenkomst met Perdue staat besloten dat zij alles bepalen: van het aantal kuikens dat ze besluiten te leveren, tot de manier waarop Watts zijn ventilatie moet regelen. Met andere woorden: zelfs als Watts zijn boerderij anders zou willen runnen is dat niet mogelijk.

Watts vindt het een belachelijk systeem. Hij vertelde dat zijn winst, zo´n vijf cent per pond kip, nooit genoeg is geweest om hem uit de schulden van reparaties, onderhoud en nieuw materiaal te houden. Zijn frustraties en klachten, die met de jaren erger werden, werden nauwelijks gehoord.

"Ik had zelf een hoop problemen, zoals het wegwerken van schulden, waardoor ik niet echt nadacht over het welzijn van mijn dieren," zei hij. Toen zag hij toevallig een reclame voor Perdue op televisie. In de video loopt Jim Perdue, de baas van het bedrijf, door een schone, dunbevolkte kippenstal met volgroeide kippen terwijl hij praat over "de juiste dingen doen" en "kippen op een humane manier laten opgroeien."

"Dat is niet het beeld wat ik dagelijks zie," zei Watts. "Het is echt de allergrootste bullshit die ik ooit heb gezien."

Garces filmde een aantal maanden op Watts' boerderij en bracht hem in contact met bekende journalisten, zoals Kristof van The New York Times, Maryn McKenna van Wired en producenten van Fusion TV, die momenteel bezig zijn met een documentaire over Watts. De samenwerking tussen Watts en Garces is, zoals je kunt voorstellen, de ergste nachtmerrie voor Perdue. Zonder Garces is Watts een niks betekenende boer die een beetje klaagt zonder dat er iemand naar hem luistert en zonder Watts is Garces gewoon een zoveelste activist die allerlei niet te bewijzen dingen beweert.

Toen de video werd gepubliceerd verwachtte Watts dat Perdue zijn contract meteen zou verbreken. Uiteindelijk was dat deels de reden dat hij ermee instemde om met mij te praten op die decemberochtend. "Waarschijnlijk zit ik straks opgescheept met een half miljoen dollar aan materialen waar ik niks aan heb," zei hij. "Maar ik moet 's nachts kunnen slapen." Het advocatenbureau dat op vrijwillige basis Watts vertegenwoordigt (ze werken ook voor Edward Snowden) adviseerde hem om van het ergste uit te gaan.

Wanneer omstandigheden zoals op de boerderij van Watts worden onthuld, noemen bedrijven als Perdue het al gauw 'een rotte appel' en beëindigen ze direct het contract. In een verklaring kort na de publicatie zei Perdue: "De omstandigheden op deze kippenboerderij voldoen niet aan de standaard die Perdue stelt voor het houden van kippen." Dat is vreemd, want in documenten uit juli 2014 staat dat Perdue-inspecteurs tegen Watts zeggen "dat hij zo door moet gaan."

Wat betreft zijn contract hield Perdue zich opvallend stil. In de weken na de video verschenen er regelmatig onaangekondigd inspecteurs op zijn erf. Watts dacht dat dat was omdat ze stiekem een zaak tegen hem wilden aanspannen om hem in diskrediet te brengen.

Een dag na mijn komst zou Perdue de kippen van Watts komen ophalen en laten slachten. Hij nodigde me uit om te komen kijken. De kippen zaten met de vleugels tegen elkaar in de schuur en er hing een sterke ammoniaklucht. Het was precies zoals in de video.

Vlakbij onze voeten zag Watts een kip die mank liep, omdat haar genetisch misvormde poten het gewicht van haar vette borst niet meer aankon. Dit is het soort kip waarover Perdue zegt dat Watts een morele verantwoordelijkheid heeft om het dier te slachten, om hun miserabele leven te beëindigen. Watts liet zien wat de aangeraden methode is: hij pakte de kip vast en draaide haar kop als een draaidop van een bierfles. Deze kip hoefde in ieder geval niet meer te lijden. De rest van de arme dieren moest het nog een dag uitzingen.

Ik vroeg Watts of hij verwachtte ooit nog kippen op zijn boerderij te hebben.

"Ik zou het echt totaal niet weten" zei hij.

Later in het jaar beantwoordde Perdue die vraag. Ze zeiden dat Watts training kon krijgen in bioveiligheid en dierenwelzijn en dat zijn kippenstallen meerdere keren per week geïnspecteerd zouden worden. Met andere woorden: ze zeiden dat hij zijn contract kon houden als hij wilde, maar dat ze hem nauwlettend in de gaten zouden houden.

Toen ik Perdue vroeg waarom ze Watts niet hadden ontslagen, zei vertegenwoordigster Julie DeYoung: "Wat in de video werd vertoond komt niet overeen met onze observaties op de boerderij en de geleverde prestaties. Onze extra aandacht is bedoeld om te verzekeren dat het pluimvee van Perdue goed wordt verzorgd in een goede omgeving."

Misschien kwam het door het sterke advocatenbureau. Misschien kwam het omdat Perdue tegen Watts had gezegd "dat hij zo door moest gaan", niet lang voordat dat Garces haar film naar buiten bracht. Iets heeft Watts' baan gered, of hij dat nou wilde of niet. "Ik denk dat ze het risico hebben meegewogen," zei Watts. "Het zou waarschijnlijk tot vreselijk veel ophef leiden."

Wat de redenen van Perdue ook zijn, Watts accepteerde hun aanbod om zijn contract te behouden. Tegen de tijd dat je dit leest zit zijn boerderij al weer vol met kippen van Perdue. Hoe lang dat zal duren is onzeker. Het is wellicht een verrassende keuze voor een man die de werkwijze van Perdue zo zat is, maar Watts vindt juist dat hij alleen iets kan veranderen door het bedrijf te behouden. "Als er iets zal veranderen," zei Watts, "dan komt de verandering van binnenuit."