Twee Nederlandse vrienden maakten een film over een prostituerende transgender advocate

Cas van der Pas (29) en Hugo Meijer (30) wilden altijd al samen een film maken. Dus toen de vriendin van Cas in Colombia zat en de twee zelf even niets te doen hadden, pakten ze het vliegtuig naar hoofdstad Bogota, met de gedachte om te oefenen voor een echte film. De twee spraken geen Spaans en hadden geen idee wat ze te wachten stond.

Ze troffen het niet verkeerd, want ze ontmoetten Diana Navarro SanJuan, een zwarte transvrouw die werkt als mensenrechtenadvocaat én als prostituee in een van de gevaarlijkste wijken van Bogota. Cas en Hugo volgden de activiste gedurende zes weken en daaruit ontstond de korte documentaire Soy Negra, Soy Marica y Soy Puta.

Ik sprak de twee mannen over hun samenwerking, zwangere tienerprostituees, plasjes bloed en hoe het is om als Hollandse jongens in Bogota rond te lopen.

VICE: Jullie waren op de bonnefooi naar Colombia gevlogen, in de hoop een interessant persoon te vinden. Hoe ging die zoektocht?
Hugo: Door onze contacten in de stad en de medestudenten van Cas' vriendin kwamen we ontzettend veel verschillende types tegen.

Cas: Het is vrij makkelijk om iemand te vinden met een bijzonder verhaal, maar niet zo makkelijk om iemand te vinden die daar niet heel erg mee te koop loopt. Bij de ontmoeting met Diana was het wel in één seconde raak. Mensen hadden haar eerder gefilmd, maar dat was altijd in relatie tot concrete politieke acties of wetsvoorstellen. Niemand zei ooit tegen haar: 'Hey, jij bent een interessant persoon, waarom ben je wie je bent en mogen we daar een film over maken?'

De trailer van Soy Negra, Soy Marica y Soy Puta.

Wat voor indruk maakte Diana?
Hugo: Toen we haar vroegen of we een film over haar mochten maken zei ze meteen: "Ja, datis goed. Morgenochtend sta ik om 5 uur op, dus willen jullie mijn ochtendritueel filmen? Je mag alles filmen, zolang je maar niet bij alles vraagt of het mag." We filmden haar dus meteen de volgende ochtend al, toen ze haar gezicht aan het waxen was. Ik had nog nooit meegemaakt dat iemand je zo snel zo dichtbij laat komen.

Waarom denk je dat zij jullie zo dichtbij heeft laten komen?
Cas: Ik denk dat ze zich besefte dat het goed kon zijn voor de acceptatie van transgenders wereldwijd. Ze ziet het groter dan zichzelf. Ze is van nature ook een vrouw met veel sociale contacten en ervaring met mensen uit verschillende lagen van de samenleving.

Jullie moesten naar de hoerenbuurt in Santa Fe, een beruchte wijk in Bogota, om te filmen. Hoe was dat?
Cas: Een van de eerste keren dat we daar uit de taxi stapten, stapte Hugo in een plas bloed. De buurt staat bekend als het afvoerputje van de stad.

Hugo: Naast veel prostituees heb je er ook veel grote sociale problemen. We moesten wel eens de taxi uit, als we zeiden waar we heen wilden. Chauffeurs wilden ons er gewoon niet naartoe brengen. Maar dat wisten we van tevoren al, dus we waren op zich wel op ons hoede.

Cas: Het hielp ook wel dat we niet verder dan twee meter bij haar vandaan bleven. Daardoor hebben we niet echt slechte ervaringen met de buurt; iedereen in de buurt kent haar, dus we werden gezien als gasten die oké waren. In de film zie je dat we ook bijna geen shots van verder dan een paar meter hebben. Zodra we vijf meter bij haar vandaan waren, kwamen er meteen mensen naar ons toe. Meestal schreeuwde zij dan meteen dat ze moesten wegblijven.

Hoe zorgde je ervoor dat het geen typische documentaire werd van westerlingen die een treurig beeld van een ander land proberen neer te zetten?Hugo: We hadden heel lang in ons hoofd dat we deze film voor een westers publiek aan het maken waren, en dat we dus veel moesten uitleggen over die wijk van Diana. Dat werkte uiteindelijk niet. Iedereen in Bogota kent die wijk, dus toen dachten we: waarom zouden we ons niet meer op die mensen richten ? Dan konden we met de film een soort bewustzijn creëren over de wijk en laten zien dat daar niet alleen uitschot woont.

Wat was het meeste verrassende moment?
Hugo: Het was eigenlijk een constante stroom aan verrassingen. Het meest verrassende was denk ik de keer dat we Diana aan het volgen waren en opeens in de afwerkkamer van een zwangere tienerprostituee stonden, terwijl die een miskraam aan het hebben was.

Cas: Dat verhaal is heftiger dan je in de film ziet. Het was een kamer vol met kinder- en seksposters, en ze was heel hard aan het huilen van de pijn. Haar zoontje keek ons aan alsof we zijn moeder kwamen neuken. Naast hem lag een hoop mensenstront, er was een boze hond en er liepen allemaal mensen langs in de gang. Iedereen hoorde haar en niemand deed iets. Maar Diana was daar totaal niet van onder de indruk. We hebben meegeholpen met het meisje van de trap af te dragen. Ze was helemaal doorweekt van alles wat uit haar kwam.

Hugo: Ze wist niet dat ze zwanger was. We zijn met haar naar het ziekenhuis gegaan – met de taxi omdat de ambulance niet kwam opdagen. Zodra we daar weer weggingen werd dat meisje meteen het ziekenhuis uitgeschopt, omdat wij blanke mannen met de camera weer wegwaren. Diana is toen nog teruggegaan en heeft de hele nacht in het ziekenhuis lopen bekvechten om ervoor te zorgen dat het meisje toch nog werd geholpen.

Wat voor mens is Diana?
Hugo: Het meest opvallend was de koelheid waarmee ze in het leven stond. We stonden vaak voor een dichte deur, maar dan kwam er altijd een heftig verhaal. Een keer excuseerde ze zich dat ze er niet was, omdat een vriendin van haar was vermoord. Ze had toen de hele nacht een rechtszaak moeten bijwonen.

Cas: Die vriendin was doodgeschopt door de politie. En dat was dan de reden dat ze te laat kwam. Als mens staat Diana juist zoveel sterker in het leven dan de meesten. Bij bijna alles waar mensen normaal gesproken moeilijk over doen zegt ze: 'ach, het valt allemaal best mee.' Je kan er ook gewoon wat moois van maken.

Soy Negra, Soy Marica y Soy Puta is te zien op vrijdag 5 juni 2015 op het TranScreen Film Festival in Amsterdam.