Hoe kom je over een winterdepressie heen?

Veel mensen worden treurig van de winter. Als je iemand bent die liever zonneschijn heeft, betekent dat alleen dat je een mens bent. Aan de andere kant, als je een van de ongeveer vijftigduizend mensen bent die aan winterdepressie of Seasonal Affective Disorder lijdt, heb je een ware psychische aandoening. Als je niet uitkijkt, kan dit je welzijn daadwerkelijk in gevaar brengen. Onderzoek suggereert gelukkig dat je redding kan komen in de vorm van een belachelijke, lichtgevende doos.

De definitie van seizoensgebonden depressie is de afgelopen decennia aardig veranderd. Volgens een onderzoek uit 2014 van Michael Terman, psychiater bij de Universiteit van Columbia en stichter van het Center for Environmental Therapeutics, heeft een seizoensgebonden depressie meer eigenschappen dan meebewegen met de seizoenen. Lijders van SAS "vertonen ook atypische vegetatieve symptomen van depressie". Dat houdt onder andere in dat er elke nacht langer geslapen wordt en er een honger ontstaat naar koolhydraten (je wordt dus dikker).

Toch klinkt de aandoening in eerste instantie lachwekkend. ("Jongens, mijn dokter zegt dat de winter mij verdrietig maakt!"), maar het is zó echt dat je in Amerika je baas zelfs aan kunt klagen als hij je behandeling niet accommodeert.

Tot nu toe is de beste oplossing van de wetenschap eigenlijk niets meer dan een lamp die je hersenen laat geloven dat het mooi weer is. Volgens een studie zijn de effecten vergelijkbaar met antidepressiva. Een andere studie kwam erachter dat het echt geen placebo-effect is. Het Amerikaanse National Institute of Mental Health is nu bezig uit te zoeken of het beter werkt dan therapie.

We namen contact op met Elizabeth Saenger, een psychiater van het Center for Environmental Therapeutics, om uit te zoeken of je jezelf kunt redden van deze wintermisère door te baden in het licht.

VICE: In welk opzicht is SAS anders van een depressie die toevallig ontstaat in de winter?
Elizabeth Saenger: SAS is qua symptomen net als een zware depressie, alleen is het anders omdat het getimed is met de seizoenen.

Welke behandeling is effectief tegen SAS?
Je kunt seizoensgebonden depressie voor een groot gedeelte genezen met lichtboxen.

Dat klinkt als een volksremedie. Accepteren mensen lastig dat dat is wat ze moeten doen?
Nou, dat is een goede vraag. Dat is precies waar ik mijn twijfels bij zou hebben, aangezien ik niet echt geloof in aanvullende en alternatieve geneeswijzen. Maar het krijgt steeds meer acceptatie.

Hoe werkt het?
Afhankelijk van de persoon en van wat de therapeut adviseert, krijg je ongeveer een half uur helder licht dat je wakker maakt.

Je hebt alleen een lamp nodig?
Of je gaat naar buiten als je op een zonnige plek woont. Als je een half uur buiten bent, krijg je hetzelfde. Dat zorgt dat je niet down wordt, net zo effectief.

Is dat alles?
Als je het licht niet krijgt op het juiste moment in de ochtend – vlak na de wekker gaat – en je doet het 's avonds, dan gooit het de boel in de war. Dan verpest het je natuurlijke ritme, want het heldere licht onderdrukt de productie van melatonine en dan val je lastig in slaap. Dus ja, je moet ruim voldoende licht krijgen. Maar het is belangrijker dat je dat licht op het juiste moment krijgt.

Dus je moet toegewijd zijn en elke ochtend naar je lichtbox staren.
Ik heb een vriendin – een sociaal werker – die een lichtbox gebruikt. Ze vertelde me over een keer dat ze naar het vliegveld ging met haar box. Vooraf belde ze om uit te zoeken of ze hem mee mocht nemen aan boord van het vliegtuig, of ze niet zouden denken dat het een rare bom is ofzo. Voordat ze aan boord ging, gebruikte ze hem in de lobby van het vliegveld, voor haar gebruikelijke dosis licht.

Ik denk niet dat de verzekering het vergoedt.
Ja, maar in Europa is het anders. Daar kun je een persoonlijk aangepaste verzekering krijgen.

Zijn er nadelen of gevaren aan het gebruik van een lichtbox?
Ik weet het niet zeker. Ik kan me voorstellen dat het iemand manisch maakt als hij een bipolaire stoornis heeft. Als je een vorm van therapie toepast waarbij iemand wakker gehouden wordt, en je doet het niet goed, kan dat diegene ook manisch maken. Dat kan dus een bijwerking zijn. maar aangezien we altijd zonlicht hebben, denk ik niet dat het voorkomt. Ik weet het niet, theoretisch gezien kan het wel. Mensen moeten goed uitzoeken hoe ze hun lichtbox moeten gebruiken.