Wat is het effect van blowen op je rijvaardigheid?

Het zou zomaar kunnen dat je weleens stoned hebt gereden, of in de auto hebt gezeten bij een chauffeur die had geblowd. Er heerst een groot sociaal taboe op rijden onder invloed van alcohol, maar van een beetje stoned achter het stuur zitten wordt toch wat minder snel opgekeken.

Als je op dezelfde manier erover denkt als mijn vrienden, zal je waarschijnlijk vinden dat het vermeende gevaar van rijden met een jointje op een mythe is. (Ik ken zelfs mensen die zeggen dat ze beter rijden als ze een jointje hebben gerookt.) Ik vroeg Dr. Robert Mann om opheldering. Hij doet onderzoek naar het effect van wiet en is een van de toonaangevende experts in de onderzoeken rondom de effecten van stoned rijden, en of dat echt zo slecht is.

VICE: Wat voor effect heeft wiet op iemands rijstijl?
Dr. Robert Mann: Ik denk dat het antwoord daarop vrij simpel is. Het heeft invloed op de basisvaardigheden die nodig zijn om veilig te rijden, zoals het herinneren van je route, motorische vaardigheden, je zicht en je concentratie. Kan je daar iets meer over vertellen? Hoe zou ik het bijvoorbeeld kunnen zien als de automobilist voor me high is?
In het onderzoek wat we hebben gedaan, zijn er een aantal indicatoren die wijzen op een bestuurder die onder invloed van cannabis is. Slingeren, langzamer en dan weer sneller rijden, verkeersborden missen en een langzame reactietijd. Het lijkt redelijk op het rijgedrag onder invloed van alcohol. Ik ben twintig, en het argument dat ik vaak hoor — van zowel jongeren als wat oudere mensen — is dat wiet geen effect heeft op hun rijgedrag, of dat ze er zelfs beter van gaan rijden. Zou dat waar kunnen zijn?
Nou, het is zeker waar dat marihuana een heel andere drug is dan alcohol. Dus het kan waar zijn dat het effect op de rijvaardigheden verschillend is bij alcohol dan bij wiet. Maar dat betekent niet dat de effecten van marihuana per se minder zijn. Probeer er op deze manier naar te kijken: als iemand tegen je zegt dat hij de invloed die wiet heeft aan kan, dan zegt diegene eigenlijk dat wiet wel degelijk effect heeft.

Het is interessant om naar onderzoek van twintig jaar geleden te kijken. Er waren een paar wetenschappelijke onderzoeken van gezaghebbende autoriteiten, waarin de conclusie was dat er niet genoeg bewijs was om te zeggen dat cannabis een beperkend effect heeft op het rijgedrag. Die onderzoeken kregen destijds veel aandacht, omdat er werd gezegd dat je geen grotere kans zou hebben op een ongeluk in het verkeer. Dat is een soort volkswijsheid geworden, ondanks de resultaten van nieuwe onderzoeken, die iets heel anders concluderen.

Denk je dat het zou kunnen dat mensen high achter het stuur zitten niet echt als een probleem zien, omdat cannabis als een soort wondermiddel wordt beschouwd?
Ik weet de precieze reden niet. Ten eerste probeer je het sowieso te rationaliseren als je iets zoiets doet, dat is een normaal psychologisch proces. Maar er zit misschien ook een kern van waarheid in. Een van de dingen die naar voren komt in het onderzoek is dat mensen die high zijn mentaal langzamer worden, en dat ze als ze achter het stuur zitten ook langzamer rijden. Misschien dat sommige mensen denken: goh, ik rijd wat langzamer, dus dat zal vast ook veiliger zijn. De realiteit is dat het gevaarlijk kan zijn op de weg, omdat je reactiesnelheid vermindert. Dat kun je vergelijken met de gedachte die veertig of vijftig jaar geleden heerste: Ik neem maar een paar drankjes omdat het me rustiger maakt, dus ik ben een rustige, veilige chauffeur.

Toch zijn er nog veel mensen die leven naar die gedachte, het wordt in stand gehouden door de wettelijke norm voor alcoholwaarden in je bloed en dat soort dingen. Hoe kan je vaststellen of iemand te high is om te rijden?
Dat is een lastigere vraag. Volgens de vakliteratuur beïnvloedt tussen de drie en vijf nanogram per milliliter THC in je bloed de rijvaardigheid net zo zeer beïnvloedt als teveel drinken. Blaastests zijn een behoorlijk betrouwbare manier om te testen op alcohol, maar het bepalen van de hoeveelheid cannabis die iemand heeft gebruikt is wat lastiger, toch?
Dat klopt wel enigszins. Er zijn natuurlijk bloedtests, maar die zijn lastig om te verkrijgen en worden maar zelden als bewijs gebruikt in een rechtszaak. Onderzoek wijst uit dat het afnemen van een speekseltest redelijk effectief is.

We zijn nu in het laboratorium de effecten van alcohol op het rijgedrag aan het vergelijking met die van cannabis. Ook zijn we een onderzoek aan het opzetten over de interactie tussen de twee middelen. Het komt namelijk regelmatig voor dat bij dodelijke ongelukken zowel wiet als alcohol in het spel zijn.

En hoe zit het met werk? Is het veilig om een technisch beroep uit te oefenen als je stoned bent?
Ik zou zeggen dat wanneer er een veiligheidsrisico aan je baan verbonden is, je een grotere kans hebt op ongelukken als je onder invloed bent. Bij piloten is hier veel onderzoek naar gedaan. Het is vrij standaard dat er een zerotolerance beleid gehanteerd wordt voor middelengebruik onder piloten.