We moeten nu echt snel stoppen met fossiele brandstoffen te gebruiken

Als we willen dat de aarde niet verder opwarmt, moeten we zo goed als stoppen met het opgraven en omhoog pompen van kolen, olie en gas. Dat blijkt uit een nieuw Brits onderzoek dat is gepubliceerd in Nature.

Het doel van het onderzoek was om in kaart te brengen wat er precies zou moeten gebeuren om ons aan de richtlijnen te houden die ooit zijn opgesteld door de Verenigde Naties. Een van die richtlijnen is dat de aarde niet verder mag opwarmen dan twee graden boven de temperatuur van de periode vòòr de industriële revolutie, omdat het anders te gevaarlijk wordt en we misschien allemaal dood gaan.

De conclusie van de onderzoekers zou je kunnen zien als enorm deprimerend, als wel volkomen onhaalbaar. Het zou namelijk betekenen dat meer dan tachtig procent van alle koolreserves moet "worden geclassificeerd als onbrandbaar", aldus Christophe McGlade, één van de onderzoekers van het nieuwe rapport van het University College London (UCL).

En wat betreft olie zou het betekenen dat een groot deel van wat er nog voorradig is nooit zou mogen worden opgegraven: zo'n 223 miljard vaten olie (een 'vat' is ongeveer 159 liter). Om een idee te geven: op dit moment verstoken we ongeveer 0,087 miljard vaten olie per dag. Nieuwe olieboringen op de Noordpool is iets waar we sowieso niet aan moeten beginnen, volgens de onderzoekers.

De cijfers worden waarschijnlijk met instemmig geknik onthaald bij de Keep it in the ground-beweging, een tak van milieu-activisten die zeggen dat we naar een wereld toe moeten waarin fossiele brandstoffen helemaal geen rol meer spelen. In Nederland en België heeft de beweging op de een of andere manier nog nauwelijks leden.

De Keep it in the ground-beweging benadrukt de ene keer klimaatverandering als gevolg van het opgraven van brandstoffen, en de andere keer de verwoesting van de natuur (zoals hier, in de Amazone).

Dat er nauwelijks een Nederlandse tak van de beweging bestaat is op z'n minst opmerkelijk te noemen, aangezien Nederland onderaan het Europese lijstje bungelt van duurzaam energieverbruik. Dat komt voornamelijk omdat gaswinning zo'n fundamenteel onderdeel van onze economie is geworden. We verdienen er bakken met geld mee.

Onlangs is besloten om minder gas te gaan winnen: zo'n zeven procent minder in 2015. De reden is echter niet dat de aarde opwarmt, maar omdat er rellen uitbraken in de provincie Groningen, waar de mensen niet te spreken waren over het feit dat hun huizen begonnen in te storten. Nadat aardbevingen in Groningen dagenlang het nieuws bepaalden en er ministers werden uitgescholden, besloot men dat er wat moest gebeuren.

Volgens McGlade is dat een slecht plan. Al in 2030 zou de industrie helemaal moeten zijn afgebouwd om de VN-doelstellingen te kunnen halen. En de enige manier om dat op die termijn te doen, is door opnieuw te kijken naar kernenergie, aldus de onderzoeker. Ook moet er snel gekeken worden naar biobrandstoffen en het filteren van de co2 die door fabrieken wordt uitgestoten.

Wat dat betreft is België op de goede weg, aangezien het al een tijd geen fossiele brandstoffen meer opgraaft. Daarvoor in de plaats maken onze zuiderburen gebruik van kerncentrales. In 2025 zullen deze gesloten worden om plaats te maken voor duurzame energie. Het plan was aanvankelijk om dit al tussen 2015 en 2025 te doen, maar vanwege stroomtekorten in de afgelopen maanden is besloten om de reactoren langer in werking te houden.

Vooralsnog lijkt in Nederland vrijwel niemand überhaupt te beseffen dat een totale stop op fossiele brandstoffen een optie is. Toen er afgelopen september wereldwijd demonstraties tegen klimaatverandering plaatsvonden, gingen er in Amsterdam zo'n vijfduizend mensen de straat op, terwijl dat er in New York honderdduizenden waren.

Volgens de onderzoekers moeten we met z'n allen een "scherpe transformatie" ondergaan in onze houding ten opzichte van energiebronnen. Op dit moment is alles erop gericht om tekorten op te lossen. Per jaar geven oliebedrijven 565 miljard euro uit aan het zoeken naar nieuwe olie.

"Je kunt je afvragen wat daar precies het nut van is, aangezien er meer in de grond zit dan dat we ons ooit kunnen verloven om op te stoken," zegt Paul Ekins, hoofd van de afdeling "Duurzame Energie" van het University College London. "De investeerders van die bedrijven zouden eens moeten kijken of ze dat geld niet beter zouden kunnen investeren in energiebronnen die het milieu veel minder belasten." Of misschien dat het geld dat er verdiend wordt eens een keer als winst kan worden gezien, in plaats van dat het meteen weer geïnvesteerd wordt in nieuwe bronnen.