We vroegen een expert of de wereld zich zorgen moet maken over de waterstofbom van Noord-Korea

Noord-Korea beweerde gisteren een geslaagde proef uitgevoerd te hebben met een waterstofbom. Maar al snel riepen een hele hoop mensen dat nee, Kim Jong-un geen waterstofbom heeft, en dat dit allemaal klinkklare onzin is.

De United States Geological Survey mat seismische golven die vergelijkbaar zijn met de trillingen die een aardbeving van 5,1 op de schaal van Richter veroorzaakt. Zulke golven komen voor na een nucleaire explosie, maar komen bij lange na niet in de buurt van een veel krachtigere waterstofexplosie. Pyongyang beweerde ook dat ze in staat zijn om hun nucleaire bommen te miniaturiseren waardoor ze bevestigd kunnen worden aan raketten, wat het mogelijk zou maken om die vuile imperialistische varkens van een Verenigde Staten plat te gooien – al is uiteraard nog niet bevestigd of deze bewering echt waar is.

Politici van over de hele wereld – waaronder China, de grootste bondgenoot van Noord-Korea – stonden te springen om de claims te veroordelen in haastige oneliners en pakkende soundbites. In een verklaring van gisteren zei Hilary Benn, de Engelse minister van Buitenlandse Zaken: "Noord-Korea schendt talloze resoluties van de VN Veiligheidsraad als er inderdaad nucleaire proeven zijn uitgevoerd. Ik veroordeel dit dan ook ten zeerste."

Noord-Korea staat er echter om bekend dat ze nogal eens willen opscheppen over technologieën die ze helemaal niet hebben, dus leek het ons verstandig om een expert te vragen hoe waarschijnlijk het is dat Kim Jong-un echt een waterstofbom heeft. Die expert is John Sweeney van BBC Newsnight en de auteur van North Korea Undercover, een boek over de periode die hij in het land doorbracht om undercover onderzoek te doen voor het Engelse televisieprogramma Panorama.

VICE: Hoi, John. Denk je dat er iets waar is van de beweringen van Noord-Korea?
John Sweeney: Ja. De Amerikanen hebben zelf de schokken van de nucleaire explosie gemeten. De Noord-Koreanen zijn beter geworden in het maken van bommen en China biedt economische steun hierin; het lijkt erop dat Kim Jong-un dit geld heeft gebruikt om een bom te maken.

Oké, dus stel dat we zeggen dat de test een succes was. Dat hoeft dan niet te betekenen dat ze de bom overal naartoe kunnen vervoeren om daar schade aan te richten, toch?
Nee. Het is gewoon zo dat het maken van een bom – atoom of waterstof – tegenwoordig niet zo moeilijk meer is als je maar genoeg geld hebt. De moeilijkheid zit hem in het verkleinen van een bom zodat-ie op een raket past.

Denk je dat ze dat kunnen?
Mensen met kennis over dit onderwerp geloven dat de Noord-Koreanen niet in staat zijn om nucleaire wapens genoeg te verkleinen. Daarnaast hebben ze ook raketten die niet altijd even goed werken en als een soort verdwaasde vogel door de lucht fladderen. De best werkende raket die ze tot nu toe ontwikkeld hebben vloog over Japan de Stille Oceaan in, maar kwam niet eens in de buurt van de Verenigde Staten. Er is een Noord-Koreaanse cartoon over een nucleaire raket die Washington DC raakt, maar dat is een grap en blijft een grap.

Dus de wereld blijft een enge plek, maar niet zó eng.
Ze overdrijven enorm als het gaat om de capaciteiten van hun raketten; er klopt niks van. Ze hebben wel een raket die afstanden kan afleggen van 800 tot 1200 kilometer, maar niet de duizenden kilometers die ze moeten overbruggen als ze Amerika willen raken.

Maar als ze altijd zo overdrijven over hun kunnen, waarom zouden we deze beweringen dan nog serieus nemen?
We moeten ze wel een beetje serieus nemen, want je zou bijvoorbeeld wel een bom in een schip kunnen laden, daarmee een haven binnenvaren, en daar tot explosie brengen. Maar dat zou zelfmoord zijn voor Noord-Korea, en ik geloof niet dat Kim Jong-un zelfmoord wil plegen.

Waarom heeft hij dan zo'n grote mond over de bommen van Noord-Korea?
Ik denk dat Noord-Korea z'n nucleaire wapens en dit soort grote aankondigingen gebruikt om de gigantische mensenrechtenschendingen te overschaduwen. Hoe meer onze aandacht op de dreiging vanuit hun kant is gevestigd, hoe minder er gedacht wordt aan de verschrikkelijk slechte leefomstandigheden van de gewone Noord-Koreaan. We moeten minder aandacht aan al deze poeha besteden.

Je gebruikte net de term 'poeha' om een nucleaire dreiging te omschrijven. Ik neem aan dat dat betekent dat we ons nu geen zorgen hoeven te maken?
Nou, we moeten ons wel een beetje zorgen maken, want er zit een psychotische idioot met zijn vinger op de nucleaire rode knop.

Oké. Hoe zit het met de laatste bondgenoten van Noord-Korea? Wat is hun rol in deze discussie?
Noord-Korea heeft maar één bondgenoot dezer dagen en dat is China. De Chinezen moeten nu de boel heel erg goed in de gaten gaan houden. Op dit moment heeft Japan geen nucleaire wapens, maar als Noord-Korea doorgaat met dit soort nucleaire dreigementen dan zal Japan wellicht ook een atoomwapen gaan ontwikkelen. Dan vliegen de Chinezen van hun stoel en dan is er het gevaar dat er, door een serie van verkeerde inschattingen, een soortgelijke situatie ontstaat als in augustus 1914, toen Japan ook in de aanval ging. De relatie tussen China, Japan en andere landen in Zuidoost-Azië is niet bepaald goed op het moment.

Dus in het ergste geval kunnen de beweringen van Noord-Korea ervoor zorgen dat de hele boel escaleert?
Het gevaar is dat de groeiende roekeloosheid van Noord-Korea de hele regio destabiliseert –het kan ervoor zorgen dat Japan een nucleaire macht wordt. Dat is niet direct beangstigend, maar wel verontrustend. Maar de werkelijkheid is wel dat Noord-Korea een van de duisterste plekken op aarde is.

Voor de normale mens bedoel je?
Ja. Je kunt het vergelijken met de delen van Syrië en Irak die onder de duim gehouden worden door IS. In 2003, na de val van Saddam, kon iedereen in Irak een satellietschotel gebruiken om al het wereldnieuws te ontvangen. Zelfs burgers in de Islamitische Staat hebben een beter idee van wat democratie inhoudt. Niemand in Noord-Korea heeft enig idee wat wij van hun regime vinden; ze leven in de duisternis. Daarom geloof ik heilig dat de BBC zou moeten uitzenden in, of in ieder geval richting, Noord-Korea. Daar zijn ze ook mee bezig.

Kun je aan de hand van jouw ervaringen in het land inschatten hoe serieus de dreigementen zijn? Als ze de capaciteit hadden, zouden ze dan een kernoorlog beginnen?
Toen ik in Noord-Korea zat voor de BBC was de retoriek enorm kwaad – ze dreigden toen met een thermonucleaire oorlog tegen de Verenigde Staten. Maar er was een behoorlijk verschil tussen wat ze zeiden tegen het Westen en hoe ze zich op de grond, in het land, tegen westerlingen gedroegen. We namens selfies met de kolonel die de leiding had over de gedemilitariseerde zone, waarvan je er eentje kan bekijken in mijn boek. En diezelfde avond nog zong onze begeleider een karaokeversie van My way van Frank Sinatra. Als je in oorlog bent, zing je geen Frank Sinatra met je vijand.

Bedankt, John!