Weg met het systeem! Hier is een nieuw systeem

Toen ik als Kamerlid het land doorreisde om debatjes te bezoeken, overkwam het me nogal vaak dat ik op een kruk werd gezet naast een PvdA'er en een D66'er, waar ik het vervolgens een uur lang roerend mee eens was. Dan werd er bijvoorbeeld gevraagd: “wat wil uw partij doen voor het onderwijs?” Om de beurt reageerden wij met een variatie op: “investeren in leraren.” Als ik dan vraagtekentjes bij alle zwevende kiezers in het publiek zag, zei ik snel: “D66 is er alleen voor hoogleraren, wij van GroenLinks zijn er ook voor VMBO-leraren.” De PvdA kreeg dan de bitchslap: “in uw verkiezingsprogramma investeert u 900 miljoen in onderwijs, wij één miljard.” Verschillen van niets.

Ik schrok toen ik keek naar hoe vaak politieke partijen hetzelfde stemmen. Van 2010 tot 2012 stemden VVD en CDA in 82% van de gevallen identiek aan elkaar. De PvdA en SP stemden in deze periode 75% van de tijd hetzelfde, GroenLinks en D66 80%. Over een langere periode is duidelijk te zien dat, ondanks opgeklopte verschillen in verkiezingstijd, bepaalde partijen in werkelijkheid eigenlijk alleen verschillen in hun logo en de rest van hun huisstijl. Pas als ze in de regering gaan zitten, worden verschillen ietsje groter.

Er zitten op dit moment elf partijen in de Tweede Kamer (exclusief een verdwaalde PVV’er). Als je alle merkbeleving weglaat, hou je ongeveer vijf partijen over. Ik heb ze even voor je op een rijtje gezet:

SOLIDARITEIT staat met z’n poten in de klei en is een mix tussen de SP en de linkerflank van de PvdA. De partij is ook een thuis voor GroenLinksers van de oude stempel en proteststemmers die zich recentelijk nog bij de Partij voor de Dieren en 50+ verzuchtten. SOLIDARITEIT is een graag geziene gast tijdens demonstraties tegen de neoliberale afbraak van de verzorgingsstaat. Het principe van eerlijk delen geldt als de basis, en hun kieslijst is als een overjarige United Colors of Benetton-reclame vol vrouwen, allochtonen, chronisch zieken, gehandicapten en LGBT's.

DE GROENE DEMOCRATEN zijn een fusie van GroenLinks, D66 en de Partij voor de Dieren. De partij verwelkomt nadrukkelijk sociaal-liberale PvdA'ers en VVD'ers – van die mensen voor wie New York dichterbij is dan Nieuwegein. De ontplooiing van het individu staat centraal, zolang het maar groen gebeurt. Onderwijs wordt de motor van ontplooiing genoemd, en daarom investeert de hervormingsgezinde GROENE DEMOCRATEN verreweg het meest in onderwijs en wetenschap. De partij gelooft dat grote uitdagingen van de toekomst (lees: klimaatverandering) grensoverschrijdend zijn en is daarom pro-Europa.

ORDE OP ZAKEN

EN NU WIJ vindt dat het de hoogste tijd is om weer een soeverein Nederland te zijn, dat baas is over eigen munt, eigen begroting, eigen grenzen en eigen volk. De partij is een thuis voor stemmers die te lang genegeerd zijn door alle gevestigde partijen. Veel van hun stemmers komen van de PVV, maar om kiezers uit het hele spectrum te kunnen bereiken, profileert de partij zich voornamelijk als zuiver nationalistische partij die niets heeft tegen keurig geassimileerde kleurlingen – zolang ze maar voor Zwarte Piet zijn. EN NU WIJ verzet zich tegen buitenlandse invloeden, of het nou verengelsing van de Nederlandse taal is of de bemoeizucht van de Europese Unie.

Het is de kleinste partij, maar ook het meest weerbarstig: DE NIEUWE MORAAL is een verzameling van de christelijke partijen – CDA, de ChristenUnie en een deel van de SGP – maar ook andere religieus geïnspireerde partijen (zoals lokale islamitische partijen) zijn welkom. Het herstel van normen en waarden is de belangrijkste opdracht die de partij voor zich ziet. De overheid is terughoudend in haar rol in de maatschappij: het moraal staat centraal in de samenleving, en het zijn vooral mensen en maatschappelijke organisaties die daar vorm aan geven. Deze fusiepartij is doorgaans nogal saai, behalve tijdens dat altijd terugkerende interne conflict: wiens God krijgt de meeste airtime?