Welkom in Liberland: het nieuwste land van Europa

Toen Vit Jedlicka op 13 april een nieuwe staat uitriep op een afgelegen stukje land in Zuid-Europa, had hij nooit gedacht dat zijn project zo'n grote, wereldwijde impact zou hebben. "We zijn totaal overspoeld door de hoeveelheid aanmeldingen om burger te worden," vertelde de 31-jarige Jedlicka aan VICE News, een week nadat hij samen met twee andere Tsjechische libertariërs een niemandsland tussen Kroatië en Servië claimde, en een oproep deed aan potentiële bewoners voor Liberland om zich bij hem aan te sluiten.

De cijfers zijn sensationeel: in de eerste week ontving Liberland 220.000 registraties, bezochten 1,2 miljoen bezoekers de website, werd de facebookpagina 100.000 geliked en werd het land 1,8 miljoen keer ingetypt bij Google. Het vijf vierkante kilometer grote gebied Gornja Siga – gelegen aan de westoever van de Donau, zonder inwoners en alleen toegankelijk per auto via kilometers aan onverharde wegen – veranderde van een obscure uithoek in Europa in een van de meest besproken plekken op aarde.

Per auto naar Liberland ben je aangewezen op Kroatische B-wegen, valleien en modderpaden. De douanepolitie, die Gornja Siga naar verluidt had afgesloten, is nergens te bekennen. Tijdens een recent bezoek aan het kersverse land reden we een half uur door Liberland zonder enig teken van mensenleven, totdat er eindelijk een vrachtwagen langsreed. "Zijn we al bijna in Liberland?" De mysterieuze chauffeur knikte ongeïnteresseerd, voordat hij er zo hard mogelijk vandoor scheurde als de onverharde weg toeliet. De weg bleek iets verderop afgesloten te zijn door een hek met een hangslot, waardoor we te voet verder moesten.

Gornja Siga bestaat voor het grootste deel uit prachtig bos, met hier en daar wat zandstranden langs de oever van de Donau. Er rennen herten en konijnen rond, vossen en wilde zwijnen schieten langs de bosranden, en valken, adelaars en andere roofvogels vliegen over je hoofd. Met slechts één vervallen gebouw is het wat vergezocht om het nu al als het libertarische belastingparadijs van de Balkan te zien, dat Jedlicka wil baseren op Monaco, Liechtenstein en Hong Kong.

Hoe dan ook, de libertariërs waren even twee weken naar Praag, maar komen begin mei terug en zullen als eerste beginnen met de renovatie van het enige gebouw, dat al ruim dertig jaar leeg staat. Jedlicka vertelde dat Liberland veel donaties van investeerders te wachten staat, inclusief tienduizend euro voor een boot. Deze investeringen zouden besteed worden aan "een permanente vorm van transport voor goederen en misschien zelfs auto's naar Liberland; anders zijn we echt volledig afgesloten van de rest van de wereld," voegde hij eraan toe.

De toegang via de Donau is erg praktisch, legde hij uit. "Het mooie is dat deze rivier wettelijk als zee wordt gezien, waardoor we vrije toegang hebben vanaf alle aan de Donau gelegen landen. Zo kun je naar Liberland zonder over grenzen na te hoeven denken," zei Jedlicka. "Ik weet dat het gebied geplaagd wordt door overstromingen. Een paar keer per jaar zal het een soort Venetië zijn. Als het echt te erg blijkt te zijn, dan bouwen we de stad op palen. Dat zou nog best leuk kunnen zijn – de mogelijkheden zijn eindeloos.

Jedlicka's keuze voor Gornja Siga was niet ingewikkeld: "Het is simpelweg een van de laatste terra nullius op aarde." Terra nullius, een concept van de Romeinen, zijn gebieden die nooit deel uit hebben gemaakt van een soevereine staat, of waar de voormalige eigenaar afstand van heeft gedaan.

Iedereen kan een Liberlandse burger worden, zolang je maar andermans meningen en eigendommen respecteert en geen banden hebt met extremistische organisaties. Het motto in Liberland is 'leven en laten leven'.

Jaromir Miskovsky,een van de medewerkers van de tijdelijke ambassade van Liberland, in Praag, vertelde aan VICE News: "We vormen een vrij land, zonder nazi's en communisten." Allerlei mensen melden zich aan, van Egyptische arbeiders tot rechters uit Montenegro en bankiers uit Hong Kong, vertelde Miskovsky.

"We zijn heel vrijzinnig," vertelde Jedlicka. "We hebben allerlei facebookgroepen: Gays in Liberland, Transseksuelen in Liberland, en zelfs een lobby voor een leger, hoewel we alleen een politiemacht willen, en geen actief leger. Alle denkbare lobby's worden momenteel opgericht."

Op 20 april onthulde Jedlicka een eerste versie van de grondwet, en potentiële bestemmingsplannen van verschillende stedenbouwkundigen. Er zijn al aanbiedingen geweest voor een postdienst, telecommunicatietorens en zonnepanelen. Zelfs de grondwet is geschreven door een behulpzame vrijwilliger. "We hebben een uitzonderlijk goede advocaat die gespecialiseerd is in grondrechten, en die sinds hij over ons hoorde enorm heeft geholpen met het opbouwen van ons systeem."

Volgens de plannen, die gebaseerd zijn op de Amerikaanse, Britse, en Zwitserse grondwetten, zal Liberland twintig officiële vertegenwoordigers hebben, die elke vijf jaar gekozen worden, met een maximale termijn van tien jaar. De grenzen zullen open zijn en belasting betalen zal optioneel zijn. "De burgers zullen alleen belasting betalen voor specifieke projecten," vertelde Jedlicka tijdens de presentatie. Jedlicka is erg sceptisch over de euro en is niet van plan zich bij de Europese Unie te voegen, hoewel hij wel een verzoek gaat indienen om deel te worden van het Schengengebied en de Europese vrijhandelsverdragen.

"We wilden uit frustratie echt iets nieuws opbouwen. De afgelopen vijf jaar heb ik geprobeerd om mensen op te leiden in Tsjechië en Europa met mijn website reformy.cz, " zei Jedlicka. "Momenteel pakt de overheid de helft van je loon af. Dat kun je kapitalisme noemen, maar we werken eigenlijk gewoon als een stel communisten."

Jedlicka is een oud-lid van de CCDP, de Tsjechische arbeiderspartij, en was kandidaat voor de Party of Free Citizens in de Europese parlementsverkiezingen vorig jaar. Hij zegt zich sterk te identificeren met de voormalige Republikeinse kandidaat Ron Paul. Er zal geen centrale bank zijn in Liberland, voegde Jedlicka toe. Hij beweert dat bankiers "in het geheim in Basel afspreken en beslissen welke overheden wel en niet mogen voortbestaan."

"De media noemen ons rechts, maar dat klopt niet. We zijn er niet voor de rijken of voor de armen, maar voor iedereen. Dat is het mooie aan het libertarisme. Het gaat ons om vrijheid. Er zijn allerlei aanmeldingen vanuit Egypte, Algerije en Turkmenistan, die allemaal verstand moeten hebben van de liberale ideologie om de immigratietest door te komen." Zijn voornaamste ideologische richtsnoer komt van Murray M. Rothhard, de Amerikaanse libertariër die ooit zei dat "alle belasting diefstal is" en schreef, "dat er niets mis is met hebzucht, want hebzucht zal pas verdwijnen in het hof van Eden, als alles overvloedig is."

Of Liberland daadwerkelijk een economisch Eden zal worden hangt af van de relaties die Jedlicka op moet gaan bouwen met andere landen. De eerste diplomatische brief is al binnen, "van onze vriend Jeremiah Heaton," een excentrieke Amerikaan die vorig jaar op controversiële wijze Bir Tawil claimde – ongeveer twaalfhonderd vierkante meter aan terra nullius tussen Soedan en Egypte – en dit het Koninkrijk van Noord-Soedan noemde, dat volgens Jedlicka erkend werd door beide landen. Heaton's motivatie was echter wat minder politiek: zijn zevenjarige dochtertje wilde een prinses worden en daarvoor moest hij ergens koning worden.

"Wij hebben er ook over gedacht om ons daar te vestigen, voordat onze vriend Jeremiah het deed," onthulde Jedlicka. Het zal moeilijker zijn om Gorja Sige te claimen, omdat Servië een kandidaat voor de EU is, en Kroatië de nieuwste deelstaat is. Een vlag planten zal niet genoeg zijn – het gebied zal gekoloniseerd moeten worden wil het kans maken om internationaal erkend te worden, en de kans is klein dat Servië en Kroatië hiermee akkoord gaan.

Jedlicka is van mening dat de EU gefaald heeft. Hij noemde het voorbeeld van de politicus en miljardair Andrej Babis, als bewijs van de onrechtvaardigheid van het Europese systeem. "Hij is een voormalig hoofd van de geheime dienst, nu Minister van Financiën, de op twee na rijkste man in Tsjechië, en toch ontvangt hij het meeste staatsgeld van iedereen," zei hij. Oost-Europese landen zijn jonger dan de westerse, "maar misschien hebben we daardoor juist wel een grotere kans om wakker geschud te worden."