's Werelds sneuste sperma komt uit de naakte molrat

De evolutie heeft niet voor iedereen even voordelig uitgepakt. Bij de naakte molrat heeft Moeder Natuur een aantal stapjes over het hoofd gezien, zoals natuurlijke selectie en het wegfilteren van slechte eigenschappen. Dan eindig je dus met deze worst met slagtanden.

De arme stakkers hebben een gevoelloze huid, kunnen hun lichaamstemperatuur niet goed reguleren, zijn stekeblind en ook nog eens permanent naakt. Het enige wat ze wél kunnen is naar voren en naar achteren bewegen. Maar dat is dan ook heel handig als je in een donkere, stinkende tunnel woont.  Volgens een recent artikel in het academische tijdschrift BMC Evolutionary Biology is deze droefheid te wijten aan het sperma van de naakte molrat. Dat is blijkbaar het slechtste sperma op aarde.

Dit zijn de conclusies van het onderzoek:

"Onze resultaten tonen aan dat de naakte molrat een spermastructuur heeft die totaal niet lijkt op dat van andere zoogdieren. Het zaad van de verschillende soorten mannetjes degenereert steeds verder en ontbeert bijna alle fylogenetische gelijkenis met dat van een zoogdier.  De spermastructuur wordt gekenmerkt door extreem polymorfisme waarbij de meeste spermatozoïden worden geclassificeerd als abnormaal. De zaadkoppen kunnen rond zijn, maar ook ovaal, uitgerekt, asymmetrisch, gekarteld of amorf. Op het niveau van de ultrastructuur bevat de zaadkop gecondenseerde korrelige chromatine met grote open ruimtes tussen de chromatine. Nucleaire chromatine lijkt ongeorganiseerd omdat de condensatie van chromatine onregelmatig en extreem inconsistent is. De organel vormt een kapje (circa 35%) over het voorste gedeelte van de kop. Er is een goed gedefinieerde nucleaire fossa met vijf kleine sets van gebonden proteïnestructuren. Het middelste gedeelte is slecht georganiseerd en bevat slechts 5-7 ronde ovale mitochondria. Het flagellaire patroon is 9+9+2. Een kenmerkende recessieve eigenschap van het staartprincipe is de afwezigheid van de vezelachtige schacht."

Dat dus. Het komt erop neer dat het zaad van de naakte molrat vreemdere vormen aanneemt dan een origamivelletje. Bovendien zit het sperma vol met grondig geruïneerd DNA en kunnen de zaadcellen ongeveer evengoed zwemmen als een te water gelaten duif.

Maar waarom? Zou sperma evolutionair gezien niet juist steeds beter moeten worden om de competitie aan te kunnen gaan met het sperma van andere naakte molratten die ook graag de liefde willen bedrijven? Niet in de wereld van de naakte molrat. Naakte molratten en hun sperma hoeven nergens goed in te zijn.

“Als de koningin eenmaal haar mannetje(s) heeft gekozen, houdt ze de andere mannetjes en vrouwtjes onderdanig door fysiek geweld te gebruiken,” zegt Professor Gerhard van der Horst van de Universiteit van Wes-Kaapland in een persbericht. “Doordat de mannetjes niet met elkaar hoeven te strijden om de koningin is hun sperma steeds minder ‘fit’. Ondanks hun slechte wendbaarheid en de bedroevende eigenschappen van hun sperma, zijn de naakte molratmannetjes hartstikke vruchtbaar en brengen ze bij iedere bevalling een aantal gezonde nakomelingen op de wereld. We zijn heel enthousiast want dit is misschien wel het eerste voorbeeld van omgekeerde evolutie op celniveau.”

Dus ook al ben je de lelijkste naakte molrat in de kolonie met het allerslechtste sperma, dan maak je nog steeds een kans om van bil te gaan met de koningin. Haar kan het namelijk allemaal geen hol schelen. Wat een fraai stukje symboliek.