De Ieren zouden eens iets moeten doen aan hun heroïneprobleem

Dublin (Foto door Paul Roban)

Aan het begin van de jaren tachtig begon Tony ‘King Scum’ Felloni grote hoeveelheden heroïne naar de Ierse republiek te importeren. Al snel drong de drug door in het dagelijks leven van de volksbuurten in Dublin. Dankzij de lichtelijk verslavende werking is heroïne er razend populair gebleven. Als je door bepaalde straten van Dublin loopt, krijg je een goede indruk van hoezeer de drug aanwezig is in de hoofdstad.

Helaas zijn de plannen van de huidige overheid om problemen met heroïneverslaving aan te pakken ongeveer gelijk aan hoe de plannen in de jaren tachtig waren – zo goed als niet-bestaand. De overheid besteedde destijds weinig aandacht aan het probleem, en ondanks de invoering van nieuwe, progressieve wetten in andere Europese landen, is Ierland nogal blijven hangen in die tijd van faxmachines en Billy Idol.

Volgens het jaarverslag van 2012 van het Europese waarnemingscentrum voor drugs en drugsverslaafden, beschikt Ierland over het grootste aantal heroïnegebruikers in Europa – samen met Letland, Luxemburg en Malta. Maar liefst 7 op de 1000 Ieren zijn verslaafd aan de drug, wat omgerekend ongeveer 30.000 inwoners zijn. Ook zorgwekkend is het dodenaantal van drugsgebruikers in Ierland, dat het op twee na hoogste van Europa is. Alleen Noorwegen en Estland staan daar nog boven. Het gemiddelde aantal sterfgevallen door drugs staat in Europa op 21 doden per miljoen mensen ­– in Ierland gaat het om 68 doden per miljoen mensen.

Maar deze statistieken vertellen lang niet het hele verhaal. Jarenlang beperkte het heroïnegebruik zich tot Dublin. Dit is niet langer zo: het gebruik van de drug heeft zich verspreid door het hele land en zich in kleinere dorpen en steden genesteld. Terwijl de verslaving steeds meer mensen bereikt, blijft de medische behandeling helaas binnen de grenzen van de hoofdstad.

Ik sprak over het probleem met Dr Cathal Ó Súilliobháin, een verslavingsspecialist bij het Health Service Executive (HSE). Hij vertelde me dat er in sommige delen van het land helemaal geen behandeling is: “In het binnenland is er een beperkt aantal klinieken, en de huisartsen zijn niet in staat om de verslaving te behandelen,” zei hij. “Aan de westelijke kant van de Shannon zitten er helemaal geen – niet één.”

(Foto via)

Dat gebrek moet worden aangepakt. Buiten de hoofdstad is het verdraaid lastig om aan naalden te komen. Ze zijn op maar zes locaties te krijgen, en die locaties zijn vaak maar één keer per week een paar uur geopend. Het is dan ook zeer aannemelijk dat gebruikers genoodzaakt zijn om naalden te delen. Mogelijk brengt dit ramzalige gevolgen met zich mee voor gemeenschappen op het platteland, die al flink getroffen zijn door de emigratiecrisis – zoals Cathal vertelde: “We zitten op een tijdbom. Ik vrees dat er een soort mini-HIV-epidemie gaat uitbreken in een van deze gebieden.”

Met weinig tot geen hulpdiensten buiten Dublin, zou je denken dat het in de hoofdstad zelf wel snor zit wat betreft medische zorg aan verslaafden. Maar ook daarin blijkt weinig vooruitgang geboekt in de afgelopen jaren. Er zijn ongeveer 9.200 Ieren bezig met een methadonbehandeling, waarvan de meesten in Dublin wonen. Methadon is de enige behandeling die wordt verstrekt. Een aantal van de andere behandelingen – waaronder anti-opiaat implantaten en buprenorfine – is al wel te verkrijgen in verschillende andere moderne Europese landen. Dus waarom schaft Ierland ze niet aan?

Omdat in Ierland de verslavingen niet zo serieus worden genomen als zou moeten. In plaats van verslaving te behandelen als een medisch probleem, worden verslaafden door de meeste mensen gezien als criminelen die niet te vertrouwen zijn en vooral geen eigen beslissingen kunnen nemen. De staat weet het beter, en de staat zegt dat je behandeld moet worden met methadon. Als je dat staatsbesluit niet vertrouwt, kun je oprotten en er op je eigen manier mee omgaan – oftewel: scoor wat te spuiten, injecteer je aderen vol en begin weer bij start.

Dr Garrett McGovern

Ik sprak met Dr Garrett McGovern, een huisarts die zich specialiseert in verslavingen. Eerder deze maand is het voorstel voor een Ierse decriminaliseringswet van wiet afgewezen door de overheid. McGovern was voorstander van het voorstel.

Garret lichtte duidelijk zijn standpunt toe: “We hebben absoluut niet onder controle wie er heroïne gebruikt,” zei hij. “De cijfers kunnen nog wel eens misleidend zijn, en ze komen alleen van mensen in behandeling. Maar methadon is niet voor elke heroïneverslaafde de beste oplossing. Deze mensen worden vergeten. We bieden ze geen alternatieven. Als je hulp zoekt, krijg je methadon. Mocht je dat liever niet gebruiken, krijg je te horen dat we niks voor je kunnen doen.”

‘Zoe’ is al tien jaar – samen met haar vriendje - verslaafd aan heroïne. Ze neemt al zeven jaar methadon in combinatie met de drug, en ze vertelde me over haar ervaringen met de hulp die haar is aangeboden. “We gaan elke twee weken langs bij onze dokter,” legde ze uit. “Daar doen we een urinetest en wordt ons methadon voorgeschreven. Dat is alles.”

Veel gebruikers combineren methadon met heroïne, wat natuurlijk betekent dat ze niet slagen voor de urinetest die ze verplicht moeten doen om een wekelijks recept mee te krijgen. De verslaafden die niet slagen moeten elke dag naar de apotheek om daar hun dosis methadon onder toezicht te nemen. Het probleem is dat ze niet allemaal tijd hebben om elke dag naar de apotheek te gaan. “Als een heroïneverslaafde zijn dosis methadon een dag niet inneemt, kan hij een paniekaanval krijgen,” vertelt Zoe. “Je komt voor een lastige keuze te staan: of je wordt een nacht opgenomen, of je scoort ergens heroïne. Dan gaan wij dus liever op zoek naar wat te spuiten.”

Ze vervolgt: “Toen ik dat aan de dokter voorlegde zei hij dat ik, als ik niet op tijd naar de apotheek kon, maar minder moest gaan werken. Ik zei dat mijn baas dat niet goed vond, waarop de dokter suggereerde dat ik stopte met de baan. Dat werk was het enige wat mij nog op het rechte pad hield. Mijn dokter stelde dus voor dat ik een goede baan verliet om van een uitkering te leven, alleen maar om op tijd naar de apotheek te kunnen gaan. Dat leek mij geen goed plan, dus gelukkig heb ik dat advies niet opgevolgd.”

Het is bijna niet te geloven dat iemand die medisch geschoold is een verslaafde aanmoedigt om ontslag te nemen om de dagelijkse dosis methadon te kunnen halen. Natuurlijk zou niet elke arts in Ierland zulk advies geven – maar het geeft wel aan dat er een systematisch probleem bestaat met de Ierse hulpverlening. Om de situatie nog wanhopiger te maken, wordt er ook nog eens gesneden in het budget van hulpverlening aan mensen met opiaatproblemen.

Wat moet er gebeuren? De kans is klein dat Ierland binnenkort een decriminaliseringswet zal invoeren.

McGovern: “Ik zal even duidelijk zijn over de legalisering van drugs: wiet legaliseren zou logisch moeten zijn. Wat betreft heroïne zijn er veel mensen in dit land aan het slapen. Ze zien niet dat er bijvoorbeeld in Zwitserland 23 [gespecialiseerde] klinieken zijn. In Engeland hebben ze verschillende heroïnebehandelingen uitgeprobeerd. In Nederland en Australië worden veilige medicijnen voorgeschreven aan gebruikers bij wie de andere methoden niet werken, en er is aangetoond dat die aanpak zeer effectief is.

De decriminalisering van wietgebruik zou een belangrijke stap kunnen zijn in de richting van een reorganisatie van het Ierse drugsbeleid. Maar het wetsvoorstel werd uitgelachen in het parlement en de voorstanders werden voor gek verklaard. Die houding wordt gekopieerd door verschillende Ierse media, die het aloude vooroordeel in stand houden dat iedereen met een drugsprobleem verrot en crimineel is.

De oplossing, waar de media en politici zo bang voor zijn, is glashelder: behandel de verslaving, en de misdaad neemt af. Helaas kiezen ze er in Ierland voor om weg te kijken. Tot de overheid op een constructieve manier ingrijpt, zal het land tragisch hoog blijven scoren in de Europese drugsstatistieken.

Volg David op Twitter: @davidfleming68

Kijk ook de video: The Real Walter White