Νέα

«Ο Αέρας Είναι Επικίνδυνος» - Το Πρόβλημα της Δυσοσμίας Παραμένει Έντονο στη Δυτική Θεσσαλονίκη

Τι αποκαλύπτουν υπηρεσιακά έγγραφα του Υπουργείου Περιβάλλοντος - Η απάντηση των ΕΛΠΕ στο VICE.
_AA_0203
ΦΩΤΟ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ/ ΑΡΧΕΙΟ VICE

Τον Φεβρουάριο του 2019, η Κωνσταντίνα Σαμαρά, καθηγήτρια του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ, παρουσίασε σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου στο κτίριο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας τα πρώτα στοιχεία μιας πολύμηνης έρευνας για την πηγή της δυσοσμίας που έκαιγε τα μάτια και τον λαιμό των κατοίκων της Δυτικής Θεσσαλονίκης.

Όπως ειπώθηκε κατά την παρουσίαση των μετρήσεων, η δυσοσμία προερχόταν από τη μονάδα αφυδάτωσης της λάσπης και τη μονάδα επεξεργασίας των λυμάτων των ΕΛΠΕ. «Αναδεικνύουμε και τεκμηριώνουμε ένα πρόβλημα που κανένας δεν άγγιζε για 40 χρόνια», δήλωσε ο περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας. Ήταν, πράγματι, μια κομβική εξέλιξη.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Τα ΕΛΠΕ, όμιλος με ισολογισμούς εκατοντάδων εκατομμυρίων και ισχυρή παρουσία στη Νοτιοαναλοτική Ευρώπη, προανήγγειλαν μια σειρά από μέτρα για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής απόδοσης του διυλιστηρίου της Θεσσαλονίκης. Δύο και πλέον χρόνια μετά, η δυσοσμία συνεχίζει να πνίγει τη δυτική πλευρά της πόλης.

Από σειρά εγγράφων υπηρεσιών του Υπουργείου Περιβάλλοντος που παρουσιάζει το VICE, προκύπτει ότι τα ΕΛΠΕ κατέθεσαν μελέτη για την ανανέωση των περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας του διυλιστηρίου και τη µείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, μόλις τον περασμένο Ιανουάριο. Επιπλέον, αποκαλύπτεται ότι όλο το προηγούμενο διάστημα η Περιφέρεια επέβαλε στην εταιρεία ένα ασήμαντο μεν πρόστιμο, ύψους 14.600 ευρώ, το οποίο όμως αφορά παραβάσεις που δεν είχαν γίνει έως σήμερα γνωστές.

Οι αναφορές των κατοίκων προς τους Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, την Αστυνομία και την Περιφέρεια, για μαύρο καπνό και αποπνικτική δυσοσμία στο Κορδελιό και τον Εύοσμο, είναι σχεδόν καθημερινές. Το ίδιο και οι αναρτήσεις στη σελίδα της ομάδας «Η Αναπνοή Είναι Δικαίωμα», όπου ποστάρονται φωτογραφίες, βίντεο και μαρτυρίες κατοίκων για τον δηλητηριασμένο ουρανό. Η κατάσταση έγινε χειρότερη την περίοδο του lockdown, όταν οι ειδικοί συμβούλευαν να μένουν τα παράθυρα ανοιχτά όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
178044358_4253014714716708_3668337823089733997_n.jpeg

ΦΩΤΟ: ΟΜΑΔΑ "Η ΑΝΑΠΝΟΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ"/FACEBOOK

151653084_10225942193320504_8704862850559283213_n.jpeg

ΦΩΤΟ: ΟΜΑΔΑ "Η ΑΝΑΠΝΟΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ"/FACEBOOK

Στις αρχές του περασμένου Μαρτίου, οι βουλευτές ΚΚΕ Γιάννης Δελής και Λεωνίδας Στολτίδης κατέθεσαν ερώτηση στη Βουλή επισυνάπτοντας αναφορές κατοίκων για συγκεκριμένες μέρες κατά τις οποίες δεν μπορούσαν να ανοίξουν το στόμα και τα μάτια τους. Η απάντηση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Κωνσταντίνου Σκρέκα, ήρθε στις 2 Απριλίου και τα έγγραφα που επισυνάπτονται σε αυτή είναι αποκαλυπτικά.

Γίνεται μια σύντομη επισκόπηση, στην οποία σημειώνεται ότι οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, έκαναν προκαταρκτική εξέταση για τη δυσοσμία κι έστειλαν το πόρισμα στις δικαστικές Αρχές. To VICE είχε αποκαλύψει ότι η υπόθεση τέθηκε στο αρχείο, όμως σύμφωνα με πληροφορίες, τον περασμένο Μάρτιο ανασύρθηκε και ερευνάται από την αρχή. Σε ποινικό επίπεδο, επίσης εκκρεμεί δικογραφία σε βάρος δύο διευθυντικών στελεχών των ΕΛΠΕ για περιβαλλοντική ρύπανση την περίοδο 2016-2018.

Ο υπουργός κ. Σκρέκας αναφέρει ότι οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος έκαναν πέντε αυτοψίες στις εγκαταστάσεις του διυλιστηρίου της Θεσσαλονίκης, το διάστημα 2018-2020. Η τελευταία ήταν τον Ιούνιο του 2020 και η σύνταξη του πορίσματος εκκρεμεί. Από τα έγγραφα που συνοδεύουν την απάντηση προκύπτει μία είδηση: η αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλονίκης, Βούλα Πατουλίδου, επέβαλε στα ΕΛΠΕ τον περασμένο Σεπτέμβριο πρόστιμο ύψους 14.600 ευρώ για περιβαλλοντικές παραβάσεις του 2018. Το ποσό είναι ασήμαντο, ωστόσο από την έκθεση επιβολής προστίμου αποκαλύπτονται τέσσερις παραβάσεις που δεν είχαν προκύψει από την έρευνα του Τμήματος Χημείας του ΑΠΘ.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Πιο ειδικά, καταγράφηκε έλλειψη συνεχούς μέτρησης των αερίων εκπομπών του φούρνου προθέρμανσης αργού (F101) κάθε φορά που προκύπτει κάποια βλάβη ή γίνεται συντήρηση. Επίσης, διαπιστώθηκε μη τήρηση της αναλογίας συγκεκριμένων ρύπων στην έξοδο των αντιδραστήρων μετατροπής προς τον αποτεφρωτή της Μονάδας Ανάκτησης Θείου (καταγράφηκαν υπερβάσεις του ορίου από 70 ως 140%). Η τρίτη παράβαση αφορά τη μη καταγραφή της διεύθυνσης ανέμου από τον Σταθμό Παρακολούθησης Ποιότητας της Ατμόσφαιρας τις περισσότερες μέρες του 2018 και η τέταρτη παράβαση αφορά τις υπερβάσεις του ορίου για το αέριο καύσιμο ιδιοκατανάλωσης (Fuel gas).

_AA_9672.jpg

ΦΩΤΟ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ/ VICE

«Ο αέρας στα δυτικά της πόλης παραμένει δυσάρεστος και επικίνδυνος. Οι συχνές βλάβες, η τεράστια φλόγα από τον πυρσό, ορατή από πολύ μακρινή απόσταση και ο εκκωφαντικός θόρυβος που κάνει τα τζάμια να τρίζουν, βαφτίζονται ασήμαντες δυσλειτουργίες, ενώ η έντονη οσμή γκαζιού αποδίδεται στις καιρικές συνθήκες. Ο φόβος ενός βιομηχανικού ατυχήματος δίπλα στα σπίτια μας θα έχει ανυπολόγιστες συνέπειες, κάτι για το οποίο η Πολιτική Προστασία δεν έχει μεριμνήσει ποτέ από ιδρύσεως του διυλιστηρίου», είπαν στο VICE μέλη της ομάδας «Η Αναπνοή Είναι Δικαίωμα».

«Την ίδια στιγμή, η Διοίκηση του Δήμου Κορδελιού-Ευόσμου, καταστρατηγώντας παλαιότερη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία συμφωνήθηκε να μη γίνονται αποδεκτές χορηγίες από τα Ελληνικά Πετρέλαια όσο αυτα συνεχίζουν να ρυπαίνουν την περιοχή, δέχτηκε χορηγία από την Elpedison, εταιρία του ίδιου Ομίλου, που επεκτείνει τη δραστηριότητά της σε νέο υπό κατασκευή εργοστάσιο. Ο δήμος οπισθοχώρησε σε ένα ζήτημα με έντονο συμβολικό και ουσιαστικό περιεχόμενο», σημείωσαν οι κάτοικοι.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Οι ίδιοι ζητούν πρόγραμμα μέτρησης και ανάλυσης μικροσωματιδίων, εκπόνηση επιδημιολογικής μελέτης, πλήρη λειτουργία του σταθμού μέτρησης στο Κορδελιό και on-line ενημέρωση του πληθυσμού για όλους τους ρύπους και όχι μόνο τους συμβατικούς.


VICE Video: Η Βία στις Σχέσεις


Στο μεταξύ, για το έντονο επεισόδιο δυσοσμίας και μαύρου καπνού το διήμερο 21-22 Ιανουαρίου 2021, που προκάλεσε την ερώτηση στη Βουλή, απάντησαν δύο διαφορετικές υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος, όμως με αντιφατικό τρόπο. Η Διεύθυνση Κλιματικής Αλλαγής και Ποιότητας Ατμόσφαιρας λέει με έγγραφο στις 5 Μαρτίου 2021 ότι, περίπου, ευθύνεται ο καιρός. Πιο ειδικά, ότι καταγράφηκαν στους σταθμούς μέτρησης Κορδελιού (δίπλα στα ΕΛΠΕ) και Αγίας Σοφίας (στο κέντρο της Θεσσαλονίκης) αυξημένα επίπεδα αιωρούμενων σωματιδίων ΑΣ10, ΑΣ2,5 και βενζολίου – «όχι όμως σπάνια τον χειμώνα».

Ο σταθμός Αγία Σοφία κατέγραψε υψηλότερες συγκεντρώσεις έναντι του Κορδελιού, κάτι που δείχνει ότι «οι παρατηρούμενες συγκεντρώσεις δεν μπορούν να αποδοθούν σε μία πηγή», σημειώνεται. Επίσης, «το συγκεκριμένο διήμερο επικράτησε μια σειρά μετεωρολογικών συνθηκών και ατμοσφαιρικών παραμέτρων». Η σύγκριση ρύπων μεταξύ των σταθμών Κορδελιού και Αγίας Σοφίας είναι λογική ακροβασία όμως, αφού ο πρώτος είναι χαρακτηρισμένος ως βιομηχανικός και δεύτερος αστικός, επομένως υπάρχουν διαφορετικά όρια.

Σχετικά με το επίμαχο διήμερο του περασμένου Ιανουαρίου, οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος αδειάζουν τη Διεύθυνση Κλιματικής Αλλαγής, με έγγραφο στις 26 Μαρτίου 2021. Όπως λένε για τον μαύρο καπνό, τα ΕΛΠE είχαν ενημερώσει το Υπουργείο και την Περιφέρεια για εκτονώσεις στον πυρσό του εργοστασίου πολυπροπυλενίου, λόγω διακοπής στις 17 Ιανουαρίου και επαναλειτουργίας του τέσσερις μέρες αργότερα. «Συνεπώς, τα περιστατικά μαύρου καπνού αποδόθηκαν στο συγκεκριμένο συμβάν. Ωστόσο, η υπηρεσία διερευνά περεταίρω τα περιστατικά καπνού και δυσοσμίας σε σχέση με τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους και την κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία αναφορικά με τις αέριες εκπομπές, που οφείλει να τηρεί η εταιρία», σημειώνουν οι Επιθεωρητές.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Λίγες ημέρες αργότερα, το περιστατικό συζητείται στο Δημοτικό Συμβούλιο του Κορδελιού-Ευόσμου. Ο δήμαρχος Κλεάνθης Μανδαλιανός μετέφερε συνομιλία του με στέλεχος των ΕΛΠΕ, ο οποίος φέρεται να του είπε: «Έχω ανεβάσει 17 πίεση, γιατί έχει γίνει μια πατάτα από κάποιους υπαλλήλους. Έχω κάνει επίπληξη και δεν πρόκειται να επαναληφθεί. Την άλλη μέρα το πρωί, πάλι υπήρχε πρόβλημα δυσοσμίας». Οι επιθεωρητές λένε ότι μαύρος καπνός στον πυρσό των ΕΛΠΕ και έντονη δυσοσμία είχε επίσης καταγγελθεί το διάστημα Σεπτεμβριου-Δεκεμβρίου 2020. Για το τελευταίο εκκρεμεί μήνυση των κατοίκων.

Η Νέα Μελέτη

Στην απάντηση του υπουργού κ. Σκρέκα στη Βουλή περιλαμβάνεται επίσης ένα έγγραφο της Διεύθυνσης Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (5/3/2021). Από αυτό προκύπτει ότι τα ΕΛΠΕ έχουν δρομολογήσει αντιρρυπαντικά έργα για τη μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον κι έχουν καταθέσει στο υπουργείο, τον Ιανουάριο του 2021, μια επικαιροποιημένη μελέτη περιβάλλοντος για την ανανέωση-τροποποίηση της Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) της μονάδας της Θεσσαλονίκης.

Στη μελέτη, η οποία βρίσκεται στο στάδιο της αξιολόγησης, προβλέπεται η τροποποίηση της παρακολούθησης των εκπομπών NOx και SO2 με τη χρήση της μεθοδολογίας "bubble", η τροποποίηση της παρακολούθησης των εκπομπών στον φούρνο F-101, η εγκατάσταση δεύτερης μονάδας διεργασίας Claus στην υπάρχουσα Μονάδα Ανάκτησης Θείου (SRU), η τροποποίηση-αναβάθμιση της υφιστάμενης μονάδας κατεργασίας υγρών αποβλήτων συμπεριλαμβανομένης της προσθήκης νέας μονάδας απόσμησης και η μεταφορά της μονάδας επεξεργασίας ελαιώδους λάσπης σε νέα θέση εντός του γηπέδου των εγκαταστάσεων. Με λίγα λόγια, προτείνονται σήμερα αντιρρυπαντικά έργα την έλειψη των οποίων είχε καταγράψει και επικυρώσει με πρόστιμο η Περιφέρεια το 2018.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Δείτε αναλυτικά την απάντηση του Υπουργού Περιβάλλοντος στη Βουλή και τα έγγραφα που επισυνάπτονται, όπως αναφέρονται παραπάνω στο ρεπορτάζ:

Η Απάντηση των ΕΛΠΕ

Το VICE απηύθηνε γραπτά ερωτήματα προς τα ΕΛΠΕ. Το βασικό ζητούμενο είναι γιατί δεν έχουν ολοκληρωθεί τα αντιρρυπαντικά έργα, δύο και πλέον χρόνια μετά τα πρώτα ευρήματα του ΑΠΘ για τη δυσοσμία.

Στη μακροσκελή απάντηση (αναλυτικά εδώ), τα ΕΛΠΕ αμφισβητούν ότι η μελέτη του ΑΠΘ προσδιόρισε το διυλιστηρίο ως τελική πηγή της δυσοσμίας. Παρόλα αυτά, η εταιρεία λέει ότι συμφώνησε να μεταφέρει τη μονάδα επεξεργασίας της λάσπης σε άλλο σημείο εντός των εγκαταστάσεών της, «ως μια ενέργεια που θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της όχλησης».

Τα ΕΛΠΕ υποστηρίζουν ότι μια σειρά έργων είχαν ενταχθεί στο αίτημα ανανέωσης/τροποποίησης της ΑΕΠΟ το 2018, στο πλαίσιο εναρμόνισης με τη νομοθεσία της ΕΕ και έχουν ολοκληρωθεί. «Ωστόσο, επειδή εξακολουθούσε να είναι σε φάση αξιολόγησης, ζητήθηκε να ενταχθεί και η μεταφορά της μονάδας λάσπης στην υπό έκδοση ΑΕΠΟ. Ακολούθως, η αρμόδια υπηρεσία (σσ: του Υπουργείου Περιβάλλοντος) έκρινε το φθινόπωρο του 2020 ότι θα πρέπει να επανυποβληθεί ο φάκελος ανανέωσης, ο οποίος θα περιλαμβάνει και τη μεταφορά της μονάδας λάσπης», σημειώνεται στην απάντηση.

Τα ΕΛΠΕ επιβεβαιώνουν ότι υπέβαλαν εκ νέου φάκελο τον περασμένο Ιανουάριο, στον οποίο εκτός από τη μετεγκατάσταση της μονάδας λάσπης, περιλαμβάνονται βελτιωτικά έργα που είχαν ανακοινωθεί τον Μάρτιο του 2019, δηλαδή λίγες μέρες μετά τα πρώτα αποτελέσματα του ΑΠΘ, και τα οποία παραμένουν στα χαρτιά.

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Η εταιρία σημειώνει ότι υλοποιεί ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής αναβάθμισης του διυλιστηρίου της Θεσσαλονίκης, συνολικού κόστους 11 εκατ. ευρώ. Τέλος, αναφέρει ότι δεν έχει επιβληθεί κάποιο νεότερο διοικητικό πρόστιμο από την Περιφέρεια και επίσης ότι πιστεύει στην αθωότητα των στελεχών της που κατηγορούνται στα ποινικά δικαστήρια για περιβαλλοντική ρύπανση.

Ακολουθήστε τον Κώστα Κουκουμάκα στο Twitter.

Για τα καλύτερα θέματα του VICE Greece, γραφτείτε στο εβδομαδιαίο Newsletter μας.

Περισσότερα από το VICE

Ο «Γρίφος» του Ισπανικού Skunk στην Ηγουμενίτσα

Η Marseaux θα Ήθελε να Δει Περισσότερους Συνομήλικούς της να Ψηφίζουν

Την Τελευταία Φορά που Μπλόκαρε η Διώρυγα του Σουέζ, Σχηματίστηκε μια Ουτοπική Κοινότητα στη Θάλασσα

Ακολουθήστε το VICE σε FacebookInstagram και Twitter.