De mensen die een kleine queer revolutie in de Nederlandse fitness starten

Fysieke en mentale gezondheid is voor iedereen belangrijk, maar toch is de wereld van sport en lifestyle nog lang niet altijd even inclusief. Voor veel queer mensen is de sportschool geen veilige ruimte. Gegenderde kleedkamers, nauwe schoonheidsidealen, trainers en coaches die niet begrijpen wat het betekent om een non-normatief lichaam te hebben en een gebrek aan diversiteit - het kan allemaal bijdragen aan een onwelkome omgeving.

Hoewel er in de Verenigde Staten de afgelopen jaren al verschillende initiatieven tot queer fitness en lifestyle van de grond zijn gekomen, is het aanbod in Nederland nog vrij beperkt. Romy Rockx en Suus te Braak proberen daar verandering in te brengen: Romy Rockx richtte de eerste queer gym van Nederland op en Suus te Braak begon een queer lifestyle coaching programma.

De twee initiatieven richten zich op verschillende aspecten, maar het doel is hetzelfde: queer mensen helpen om op een prettige en veilige manier aan hun mentale en fysieke gezondheid te werken. “We willen elkaar steunen, juist omdat het Nederlandse aanbod nog vrij beperkt is. We willen, samen met anderen, een queer community opbouwen binnen de fit-industrie.”

We spraken ze over hun initiatieven, hun eigen ervaringen als transgender/non-binaire personen in de fitness-industrie en waarom het zo belangrijk is dat ook mensen wiens lichaam niet aan de norm voldoet zich veilig voelen in deze wereld.

Suus te Braak (37)

Suus te Braak (die/hen) richtte HizzFitt Queer Lifestyle Coaching op voor iedereen die zich als queer identificeert en zich niet thuis voelt binnen het huidige lifestyle aanbod. 

Suus identificeert zich als transgender/non-binair. Tijdens diens eigen transitie merkte Suus dat er binnen het medische traject weinig aandacht voor het persoonlijke proces was. 

 “Drie jaar geleden ben ik in transitie gegaan. En hoewel ik natuurlijk mijn vrienden en familie had, miste ik iemand met wie ik het persoonlijke deel van het traject kon bespreken. Ik had vragen over mijn lichaam, mijn binnenwereld, mijn ontwikkeling als mens en als trans mens. Met dit soort vragen kon ik niet terecht bij de medische kant van het traject. Later hoorde ik dit ook van anderen die in transitie waren: de behoefte om met iemand te kunnen praten, iemand die weet wat er speelt en welke gevoelens er allemaal bij een transitie kunnen komen kijken.”

Die behoefte zette Suus aan het denken en HizzFitt Queer Lifestyle Coaching is daar uiteindelijk het resultaat van geworden. “Het is een lifestyle programma dat zich richt op fysieke, mentale en emotionele coaching voor mensen die zich als queer identificeren. De wereld van sport en de mentale gezondheidszorg is vaak vrij binair en normatief. Zo moeten vrouwen slank zijn en mannen gespierd. “Lekker in je vel zitten” staat vaak synoniem aan letten op je gewicht. En schoonheidsidealen zijn over het algemeen gebaseerd op witte cisgender mensen zonder beperkingen. Hier besteed ik tijdens de coaching aandacht aan: hoe kun je als queer persoon plek innemen in een wereld die op een binaire en normatieve manier is ingericht?”

Suus voelde zichzelf ook niet thuis in deze hokjes, niet alleen vanwege diens genderidentiteit, maar ook vanwege diens culturele achtergrond. “Ik voldoe niet aan de eurocentrische identiteit. Ik ben een kind van een witte Nederlandse vader en een creools Surinaamse moeder. Ik kom uit een ander soort huishouden, een andere cultuur en ik heb een andere genderidentiteit. Dat zijn allemaal dingen die niet binnen de standaard hokjes van de fitness en lifestyle-wereld passen.”

Suus biedt onder andere transitie-traject coaching aan voor mensen die in een traject zitten bij een genderpolikliniek. Hier kunnen verschillende thema’s bij komen kijken: hoe bereid je je, zowel mentaal als fysiek, voor op een operatie of hormoonbehandeling? Hoe ga je om met eventuele dysforie? Maar de coaching kan zich ook meer algemeen op queer lifestyle richten. Dit kan veel verschillende vormen aannemen, afhankelijk van wat iemand nodig heeft. 

 “Zo coach ik bijvoorbeeld ook een cisgender vrouw met een gemengde culturele en etnische achtergrond.  Objectificering, exotificatie, en othering zijn dingen waar haar lichaam aan onderworpen wordt. Hierdoor heeft ze zich lang onzeker en onveilig gevoeld. De coaching richt zich dan ook op het wegnemen van deze onzekerheid en onveiligheid. Samen gaan we onderzoeken hoe zij naar zichzelf wil kijken en haar schoonheid wil tonen. Uiteindelijk gaat het erom dat iedereen met trots hun lichaam kan bewonen.”

Romy Rockx (30)

Romy Rockx (hij/hem, die/diens) is oprichter van Queer Gym in Rotterdam, de eerste queer fitness in Nederland. Romy identificeert zich als trans man/non-binair. Zijn eigen ervaringen als trans persoon hebben hem ertoe aangezet om Queer Gym te beginnen.

“Queer Gym is een safe fitness space. Het is een fitnessruimte voor alle mensen die niet binnen een normatief hokje vallen. Dit kan op het gebied van gender of seksualiteit zijn, maar het kan bijvoorbeeld ook zo zijn dat iemand zich oncomfortabel voelt bij het schoonheidsideaal dat vaak in de fitnesscultuur aanwezig is, of dat iemand een lichamelijke beperking heeft. Iedereen die zich niet comfortabel voelt in het reguliere sportaanbod is hier welkom, het doel is dat kwetsbare mensen hier op een veilige manier hun lichaam kunnen bewegen.”

Romy kwam zelf twee keer uit de kast: op zijn zestiende, omdat hij op vrouwen viel, en nog een keer op zijn achtentwintigste, als trans zijnde. “Ik merkte dat de sportwereld vaak erg binair is. Veel mainstream sportscholen zijn gericht op een bepaald schoonheidsideaal: vrouwen en mannen horen zich op een bepaalde manier te ontwikkelen. Ik voelde me daar zelf niet thuis, ik voelde me bekeken en kwetsbaar. Mijn lijf paste niet in de doelen die de sportschool voor ogen had. Ook wist ik niet in welke kleedkamer ik me moest omkleden of bij wie ik me moest aansluiten als er tijdens groepslessen een verdeling tussen mannen en vrouwen werd gemaakt.”

“Tijdens mijn transitie had ik het geluk dat ik in de thuisgym van mijn schoonbroer kon  trainen. Dat gaf me de mogelijkheid om mijn nieuwe lichaam te leren kennen zonder na te moeten denken over hoe anderen naar me keken. Daar realiseerde ik me hoe belangrijk het is om als queer persoon een veilige ruimte te hebben waar je kunt sporten.”

Op dit moment is Queer Gym gevestigd in een antikraakpand, waar Romy samen met enkele kunstenaars een gymzaal in een oude basisschool deelt. De ruimte heeft blauwe en roze muren. De ringen, ladders en wandrekken zorgen voor een sfeervolle, licht nostalgische setting. 

Uiteindelijk is het Romy’s doel om een permanente ruimte te vinden waar iedereen altijd binnen kan lopen. Voor nu zijn de trainingen nog op afspraak. Ook worden er door queer trainers diverse lessen aangeboden, zoals yoga en krachttraining. 

“Queer Gym heeft als filosofie dat iedereen het recht heeft om sterker te worden in diens lichaam. Ik let er tijdens het trainen vooral op dat mensen beter leren bewegen en vertrouwen krijgen in wat hun lijf allemaal al kan. Hoe dat er precies uitziet verschilt per individu. Het kan bijvoorbeeld gaan over genderdysforie, zelfvertrouwen, toekomstige operaties of revalidatie. In de toekomst wil ik ook met trainers gaan werken die vanuit hun ervaring trainingen kunnen geven vanuit dik zijn, fysieke beperkingen en BIPOC. “

Nu al trekt de gym een verscheidenheid aan mensen aan, die allemaal op een eigen manier behoefte hebben aan een veilige ruimte. “Er komen vrouwen die het fijn vinden om met elkaar te kunnen sporten zonder zich zorgen te maken of er mensen naar ze kijken of opmerkingen maken. Er komen trans mensen die zelfverzekerder willen worden in hun lijf. Soms hebben ze last van genderdysforie, dan kijken we of dat hier kan worden omgezet naar euforie. Ook komen er mannen die zichzelf willen zijn en bijvoorbeeld hun feminiene kant niet willen verstoppen, ook niet tijdens het sporten.” 

“Dat is het belangrijkste: dat mensen, als ze naar een fitnessruimte gaan, niet een deel van zichzelf thuis hoeven laten. Dat ze juist alle onderdelen van zichzelf mee mogen nemen, om daar kracht uit te halen. Letterlijk en figuurlijk.”