Waarom zou je in 2018 nog schrijver willen worden?

Vorige week bracht uitgeverij Das Mag de Sampler uit. Dat is een boek met acht verhalen van jonge schrijvers. De Sampler is in zekere zin de opvolger van Das Magazin, het literaire tijdschrift dat de uitgeverij tot kortgeleden maakte.

Das Mag werd in 2015 opgericht, en richt zich vooral op jonge lezers – niet de doelgroep die bekend staat om zijn enorme enthousiasme voor literatuur. Behalve Das Magazin en nu dus de Sampler, geeft Das Mag de boeken van onder meer Lize Spit en Jan Postma uit. Ook organiseert de uitgeverij elk jaar een zomerkamp, waar jong talent leert hoe je eigenlijk een goed verhaal schrijft.

De Sampler is bedoeld om lezers kennis te laten maken met een nieuwe generatie schrijvers. Om de drempel lekker laag te houden kost het boek maar 5 euro, het e-book is zelfs helemaal gratis. Ik sprak drie van hen: Sofie Lakmaker, Peter Buurman en Pete Wu. Sofie studeert filosofie, Peter werkt bij De Speld en schreef eerder mee aan Zondag met Lubach, en Pete werkt als journalist voor Brandpunt+, en schreef ook voor VICE regelmatig artikelen. We hadden het over hoe het Das Mag lukt om jonge mensen enthousiast te maken voor literatuur, en ik vroeg ze waarom ze eigenlijk schrijver willen worden.

VICE: Hoe zijn jullie in de Sampler terechtgekomen?
Sofie: Ik had meegedaan aan het zomerkamp, en ze waren enthousiast over het verhaal dat ik daar had geschreven. Daarna heb ik nog twee of drie verhalen gestuurd. Ik had al een beetje contact met Marscha [Holman, redacteur van Das Mag] en zij stuurde me een mailtje: “yo, wil je vijf barkie verdienen en een verhaal schrijven?” Dat leek me heel tof.
Peter: Ik had twee hoofdstukken geschreven en opgestuurd, toen het idee om de Sampler te gaan maken nog niet eens bestond. Ze zeiden: maak het af. Pas later hebben ze er een plek voor gevonden. Uiteindelijk zijn die stukken daadwerkelijk de eerste twee hoofdstukken van mijn verhaal in de Sampler geworden.

Waren jullie alledrie op dat zomerkamp?
Pete: Ik was twee dagen mee als begeleider.
Peter: Nee, Marscha had me wel gevraagd om mee te gaan, maar ik dacht: aan dat soort dingen doe ik niet mee. Dat is ontzettend snobistisch, maar ik doe ook niet mee aan schrijfwedstrijden als Write Now! Dan zit je daar met allemaal mensen die schrijver willen worden, en je wil toch het idee behouden dat je fucking uniek bent. Ik vind het leuker om niet de gebaande paden te nemen.

Maar jij wil toch ook schrijver worden?
Peter: Ik wil geen schrijver worden, ik wil het gewoon zijn.

Dat geldt denk ik voor jullie allemaal. Waarom willen jullie eigenlijk schrijver worden?
Sofie: Ik weet niet. Ik wilde tot mijn zestiende vooral profvoetballer worden, maar die ambitie wisselde zich op mijn zeventiende in voor schrijven.
Peter: Het is gewoon wat ik het liefste doe, en wat ik ook de hele tijd doe. Ik ben altijd verhalen aan het vertellen.

Peter en Pete, jullie hebben allebei een baan naast het schrijven, en Sofie, jij studeert nog. Willen jullie echt fulltime schrijver worden, of ook andere dingen blijven doen?
Sofie: Er is maar een extreem select groepje dat puur van romans kan leven. Een wat grotere groep schrijft romans en doet daarnaast dingen voor bijvoorbeeld De Correspondent of zo, om te kunnen overleven.
Peter: Als ik alleen maar boeken zou schrijven, zou ik me denk ik ook gaan vervelen. Het is een heel lang proces, een boek schrijven. Je bent heel lang aan het werken voor één resultaat. Als ik bij De Speld een dag op de redactie zit, schrijf ik iets en dan is het af, er is direct resultaat. Dat is ook wel prettig.
Pete: Ik zou het niet willen denk ik, fulltime schrijver zijn. Het lijkt me ook saai. Ik haal heel veel voldoening uit journalist zijn.
Peter: Dan ben je toch ook aan het schrijven?
Pete: Ja, maar fictie schrijven is heel anders. De eerste keer dat ik iets van fictie had geschreven en aan mensen liet lezen, bleek iedereen er een eigen interpretatie aan te geven. Als journalist moet je juist zo min mogelijk ruimte voor interpretatie openhouden. Die vrijheid vind ik heel gek en heel fijn tegelijk.

De literaire avonden van Das Mag zijn behoorlijk populair, en jullie uitgever krijgt jonge mensen aan het lezen. Hoe flikken ze dit?
Peter: Wat Das Mag goed doet met dit project, is dat ze de drempel verlagen, op allerlei manieren. Ze houden de prijs laag, waardoor het ook interessant is voor iemand van zestien die niet zomaar twintig euro aan een boek kan uitgeven. En deze Sampler is ook niet een boek van een gast van in de vijftig, waarvan tien andere gasten van vijftig hebben gezegd: “Dit boek moet jij nu lezen, want het is belangrijke literatuur.”
Sofie: Ik vind het soms wel een beetje irritant dat het jong zijn zo verheerlijkt wordt. Het is een manier van de uitgever om zichzelf te positioneren, maar ik vind dat er soms ook wel bijna een soort leeftijdsdiscriminatie heerst, alsof je geen gast van vijftig meer mag zijn.

Is het belangrijk dat je jezelf als schrijver weet te verkopen?
Peter: Als je gaat zitten wachten tot mensen je werk gaan lezen, gebeurt het sowieso niet. Je moet het ze dus wel op een bepaalde manier laten zien. Ik denk alleen dat je niet per se meteen die populaire kutgast moet zijn die de hele tijd zijn shit in andermans gezicht zit te wrijven, óf die elitaire schrijver die vindt dat het werk voor zich moet spreken. Er is een tussenweg, een integere manier om te laten zien wat je aan het doen bent.

Vinden jullie het irritant als schrijvers veel aandacht krijgen omdat ze het goed doen op tv, in plaats van omdat ze zo goed kunnen schrijven?
Pete: Dat is wel fucking irritant, toch?
Sofie: Maar het verbaast me niets. Ik word altijd zenuwachtiger als die mensen dan ook nog eens goed worden ontvangen. Als ze nou in ieder geval kapot worden gemaakt in de recensies, dan klopt de wereld voor mij nog wel.
Peter: Natuurlijk is het verschrikkelijk dat zulke mensen veel meer boeken verkopen dan mensen die alleen maar een beetje schrijven. Maar het ergst is als mensen ook echt gaan denken dat dat de beste schrijvers zijn.

Zijn deze verhalen in de Sampler voor jullie een stap naar een roman?
Sofie: Ja.
Peter: Ja, dat is wel de bedoeling.
Pete: Ik denk dat de meeste mensen in deze Sampler wel meer, langere dingen willen schrijven.
Sofie: Het werd laatst in een krant ook zo geframed. Bij Ajax speel je eerst in de jeugd, daarna in de beloften en dan in het eerste. Zomerkamp, Sampler en dan een roman. En ik herken me wel in dat frame. Maar ik ben nu eerst een scriptie aan het schrijven. Daarna wil ik me volledig op schrijven richten. Misschien vind je me tegen die tijd ergens in een zwart gat.
Peter: Het is afwachten of het lukt, je kunt het niet forceren. Je leest toch weleens van die stukken over ‘het succesvolle Ajax A1, waar zijn ze nu?’ En dat er dan een paar inmiddels in een café blijken te werken. Misschien gaat dat bij mij net zo, dat kan natuurlijk. Maar ik hoop in elk geval mijn debuut te hebben gemaakt, voor het zover is. Dan kan het altijd daarna nog gruwelijk misgaan.
Pete: In mijn geval moet ik het toch een beetje naast mijn werk doen. Ik had ooit een collega die op zijn vrije zaterdagen een roman heeft geschreven. Misschien dat ik dat ook wel doe. Een roman schrijven kost nou eenmaal tijd.

Je kunt de Sampler van Das Mag, met daarin de verhalen van Sofie, Peter, Pete en nog vijf jonge schrijvers, hier bestellen of gratis downloaden als e-book.

Volg VICE via Facebook, Instagram en Twitter.