Wat de crash van de roebel betekent voor Rusland

De Russische munt is ingestort nadat westerse leiders enorme sancties hebben aangekondigd om Moskou lam te leggen. Dit duidt op een dreigende crisis die volgens deskundigen het isolement van Rusland zal verdiepen en de sociale onvrede zal aanwakkeren.

De Russische roebel heeft ongeveer 20 procent van zijn waarde ten opzichte van de Amerikaanse dollar verloren sinds donderdag, toen de Russische president Vladimir Poetin een invasie in Oekraïne lanceerde. Dit betekent dat iedereen die de munteenheid heeft, er minder mee kan kopen.

In het weekend kondigden de westerse landen een reeks nieuwe sancties aan om Rusland te straffen voor zijn onuitgelokte invasie van de soevereine natie. De Russische banken zijn bijvoorbeeld uit het internationale SWIFT-betalingssysteem gegooid. Daarbij is de Russische centrale bank beperkt in het gebruik van haar 640 miljard dollar (ongeveer 583 miljard euro) aan deviezen- en goudreserves om de roebel overeind te houden.

De maatregelen, die veel deskundigen als ongekend bestempelen, zullen naar verwachting een zware klap toebrengen aan de Russische economie. Angstige Russen stonden zondag in lange rijen voor de geldautomaten, bang dat het land zonder geld zou komen te zitten.

“De economie en het leven in Rusland zullen nooit meer hetzelfde zijn,” zegt Alexander Titov, een Rusland-historicus aan Queen's University in Belfast.

Een mogelijke economische vertraging en een verder isolement van Rusland ten opzichte van de rest van de wereld zouden kunnen leiden tot een groeiende ontevredenheid over het leiderschap van Poetin, die zijn toevlucht zou kunnen nemen tot repressief beleid om zijn bewind te beschermen, stelt hij.

“Met een drastisch dalende levensstandaard, een haperende economie en onenigheid binnen de elite, lijkt hard politiek optreden en onderdrukking zeer waarschijnlijk.”

Hoewel er nog geen details zijn vrijgegeven, hebben de nieuwe sancties al geleid tot voorspellingen van langdurige economische en politieke onrust in Rusland.

Sergej Aleksasjenko, een voormalige vice-voorzitter van de Russische centrale bank die nu in de VS woont, zegt dat de sancties op korte termijn inflatie in Rusland zouden kunnen veroorzaken en op de lange termijn de groei zouden kunnen vertragen.

Steven Hamilton, een econoom aan de George Washington Universiteit, noemt de escalatie van de sancties “ongekend”.

“Dit zal een soort valutacrisis, financiële crisis en economische crisis in Rusland teweegbrengen, en de sancties maken het voor de Bank van Rusland erg moeilijk om de dingen te doen die zij normaal zou doen om te proberen die situatie onder controle te krijgen.” 

Volgens Hamilton zal de ineenstorting van de roebel de centrale bank er waarschijnlijk toe aanzetten meer liquiditeit in de markt te injecteren, wat verdere inflatie zal veroorzaken. Bedrijven zullen moeite krijgen om buitenlands geld te lenen of schulden af te lossen, waardoor de investeringsbelangen in Rusland zullen afnemen.

China, Ruslands grootste handelspartner, heeft weliswaar geweigerd zich bij de sancties aan te sluiten, maar het is onwaarschijnlijk dat het land Moskou financieel te hulp zou schieten, gezien de grote financiële risico's die aan de Russische economie zijn verbonden, aldus analisten.

De Russische energie-export zal een belangrijke levensader voor het land blijven. Westerse landen hebben betalingen aan de energiesector vrijgesteld van de sancties tegen de Russische banken, omdat veel Europese landen afhankelijk zijn van aardgas en olie uit Rusland.

Aleksasjenko zegt dat de sancties nog niet “nucleair” zijn. Door de hoge olieprijs op dit moment kan het land aanzienlijke betalingen in euro's ontvangen en consumptiegoederen importeren, waardoor rampscenario's, zoals voedselschaarste, kunnen worden voorkomen.

De inflatie zou echter nog steeds de levensstandaard van de bevolking ondermijnen. De economische elites in Rusland zouden ook de reisbeperkingen voelen, veroorzaakt door het welles-nietes vliegverbod tussen Rusland en de Europese Unie, en de chaos op de aandelenmarkt, zegt hij.

Maandag heeft de Russische centrale bank de rente meer dan verdubbeld tot 20 procent. De bank verbood buitenlanders Russische aandelen te verkopen en het droeg exporteurs op om hun inkomsten om te zetten in roebel. De effectenbeurs van Moskou werd maandag geschorst en zou dinsdag gesloten blijven. 

Poetin lijkt tot nu toe niet te zwichten. Zondag noemde hij de sancties van het Westen ‘onwettig’ en hij gaf de opdracht het Russische kernwapenarsenaal in de hoogste staat van paraatheid te brengen. Maandag zeiden Oekraïense overheidsfunctionarissen dat burgers waren gedood bij Russische raketaanvallen op woonwijken in Kharkiv, de op een na grootste stad van het land, terwijl meer dan zeventig Oekraïense soldaten werden gedood toen Russische troepen een militaire basis in de stad Okhtyrka beschoten.

Dit artikel verscheen eerder bij VICE World News.