Gelukkig hebben we in Nederland recht op abortus, maar de nazorg kan beter

Spijt na een abortus komt heel weinig voor. Uit recent Amerikaans onderzoek blijkt dat 97,5 van de vrouwen na de abortus meteen vond dat ze de goede keuze had gemaakt, na vijf jaar was dit percentage 99 procent. 

Maar ook al is er weinig spijt, dan nog kan de beslissing om (nog) geen ouder te worden voor sommige mensen behoorlijk emotioneel en zwaar zijn. Nu het recht op abortus in meerdere landen onder druk staat of zelfs enorm wordt ingeperkt, is het noodzakelijk dat we het belang van vrije toegang tot abortus blijven onderstrepen. Maar daarbij moeten we niet vergeten stil te staan bij wat personen nodig hebben als ze die abortus eenmaal hebben gehad. 

Deborah, Mirthe en Chloe kozen vol overtuiging voor abortus, maar gingen daarna wel door een taaie periode. Ik sprak met hen over wat er na hun abortus gebeurde, waar ze behoefte aan hadden en hoe die psychische nazorg beter kan. 

Ik ben blij dat we in Nederland recht op abortus hebben, maar ik ben ervan geschrokken dat er nauwelijks voor- en nazorg was. Een paar weken geleden kwam ik erachter dat ik zwanger was, terwijl ik een spiraal had. Ik was letterlijk in shock. Omdat een kind op dit moment niet in mijn leven past, wist ik dat ik het wilde laten weghalen.

Ik dacht dat ik samen met mijn vriend naar de abortuskliniek zou gaan, dat we van tevoren samen een gesprek met de arts zouden hebben en dat hij bij de abortus mocht zijn. Maar dat was niet zo: hij moest de gehele tijd in de wachtkamer wachten. Dat vond ik lastig. Ook had ik nauwelijks informatie ontvangen over de twee opties die ik had – curettage en de abortuspil. Omdat ik verloskundige ben, kon ik gelukkig wat doorvragen, maar voor een leek zou dat moeilijk zijn. Over nazorg werd nauwelijks iets gezegd. Ik kreeg een A4’tje mee waar praktische informatie op stond: dat bloedverlies het ergste is op de vierde dag, minder wordt op de zevende dag en dat ik een paracetamol zou kunnen nemen. Onderaan dat papiertje stond: indien je psychische hulp nodig hebt, raadpleeg je huisarts. Er werd nog een nacontrole aangeboden, waar ik nog naartoe moet, maar daar kijken ze of er zwangerschapshormonen in je lijf zitten. Daar is niets psychologisch aan.

De dagen na mijn abortus viel ik in een zwart gat. Ik had behoefte om mijn hart te luchten, over hoe ik het had ervaren. Gelukkig leefden mijn vrienden op de dag van de abortus met me mee, maar daarna gingen ze ook weer verder met hun leven. Dat neem ik ze niet kwalijk, zo gaat dat in deze maatschappij. Daardoor had ik wel extra behoefte om met een professional te praten. 

Uiteindelijk heb ik geen nazorg gehad, want wie dat wil moet het zelf organiseren. Ik ben niet iemand die snel achter hulp aangaat, omdat ik op zo’n moment denk: nee, ik red mezelf wel. Maar als mij hulp was aangeboden, had ik het met beide handen aangepakt. Mijn gedachtegang was vooral: ze bieden het niet aan, dus de meeste mensen zullen het niet nodig hebben – ik dus ook niet. 

Het zou goed zijn als in de abortuskliniek wordt gevraagd: mogen we je na een week bellen? Dan kan je zelf aangeven of je behoefte hebt aan zo'n telefoongesprek. 

In oktober 2020 raakte ik ongewenst zwanger. Ik voelde me al een tijdje niet goed, dus deed ik een test. Mijn vriend en ik konden het bijna niet geloven daar uitkwam dat ik zwanger was – ik had namelijk een spiraaltje. Al snel hadden we besloten we dat het kind niet konden houden. De abortus vond ik heel heftig, maar de dag daarna was ik opgelucht. 

Twee maanden later kreeg ik steeds vaker negatieve gedachten: wat is er allemaal gebeurd? Ik voelde me heel erg slecht, had geen zin meer om te socializen. Nachtenlang zat ik op bank te piekeren. Ik had geen spijt van mijn abortus, was er heel blij mee, maar daarom vond ik het juist zo moeilijk dat ik allemaal issues had. Waarom zat ik er zo mee, terwijl ik geen spijt had van mijn keuze?

Vlak daarna ben ik naar de huisarts gegaan, die me doorverwees naar een psycholoog. Vrienden hadden me verteld dat de psycholoog vergoed wordt als je een verwijzing van de huisarts hebt: zelf wist ik dat niet. Gelukkig kon ik na drie weken terecht. Het was heel fijn dat mijn psycholoog zei dat het normaal was dat ik me zo voelde en dat mijn verdriet er mocht zijn. Twee maanden lang ging ik wekelijks naar haar toe, en dat hielp.

Daarna dacht ik dat ik wel weer oké was, maar afgelopen kerst kwam het weer naar boven. Ik voelde me nog slechter over mezelf; ik had toch al aan mezelf gewerkt? Ik ben toen weer naar een psycholoog gegaan. Ik leerde minder streng voor mezelf zijn, dat zoiets verwerken niet in één keer gebeurd. Gelukkig werd het beide keren vergoed. Als ik ervoor had moeten betalen, was ik de tweede keer niet gegaan.  

Inmiddels gaat het goed, maar ik ben wel een ander mens geworden. Toen ik het nieuws las dat in Amerika het recht op abortus wordt teruggedraaid, moest ik heel hard huilen. Ik weet hoe het is om het mee te maken en het idee dat abortus illegaal is, dat vind ik dat heel naar om te horen.

‘Wees blij en trots dat je in een land woont waar abortus legaal is,’ zei mijn moeder toen ik vertelde dat ik een abortus ging laten doen. Dat is ook zo, maar een ding is duidelijk: de nazorg kan beter. Dat zou moeten worden aangeboden aan mensen die daar behoefte aan hebben. Want eigenlijk is het nu na de abortus: doei en succes! 

Ik vind het problematisch dat er na abortus geen nazorg wordt aangeboden, want niemand weet je hoe reageert op een abortus als je het nog nooit hebt meegemaakt. Er zou een psycholoog betrokken moeten zijn bij de kliniek, voor wie daar behoefte aan heeft. Waarom wordt daar geen budget voor vrij gemaakt? Toen ik in de abortuskliniek was, zag ik heel jonge meisjes, die stappen waarschijnlijk minder snel naar een psycholoog of hulpinstantie. Laat staan als dat zestig euro per uur kost. Er heerst een taboe rondom abortus, maar ook rondom het vragen van psychische hulp. Het feit dat er geen hulp wordt aangeboden, houdt dat in stand.  

Ik was 26 toen ik ongewenst zwanger raakte. Ik had net iemand leren kennen met wie ik onbeschermd seks had gehad. Na een maand kreeg ik pijnlijke borsten en werd ik misselijk. Toen ik een positieve test zag, raakte ik volledig in paniek. Ik kende de jongen nauwelijks, wist überhaupt niet of ik zelf kinderen wilde. De jongen wilde er ook niets mee te maken hebben. Ik was nog niet afgestudeerd, woonde bij mijn moeder, had net een burn-out gehad. Een kindje paste totaal niet in mijn leven, dus ik was ervan overtuigd dat ik het wilde laten weghalen.

Na de abortus volgde een donkere periode. Ik wist niet hoe ik me moest voelen, was veel aan het huilen. Ik volgde toen een studie journalistiek en heb een docent in vertrouwen genomen, die zei: “We hebben hier een psycholoog.” Diezelfde week kon ik daar terecht, fantastisch. Ik heb drie of vier sessies gehad, maar mocht zolang komen als ik wilde.

Eerder dacht ik dat ik geen verdriet mocht hebben, omdat het mijn eigen keuze was geweest en ik er nog steeds achter stond. Maar tijdens die therapie leerde ik dat mijn gevoelens normaal waren, dat ik verdriet mocht voelen. Door de gesprekken heb ik mijn abortus kunnen plaatsen en heb ik geleerd er openlijk over te praten. Ik ben nog steeds blij met mijn keuze. Inmiddels zou ik graag kinderen willen. Omdat ik destijds in therapie ben gegaan, voelt mijn abortus niet als een onverwerkt verdriet waar ik nu tegenaan loop. Ik had behoefte om met iemand te praten die gespecialiseerd was in traumaverwerking of abortus,  in plaats van alleen maar met vrienden of een ouder.

*Mirthe wil graag zonder achternaam in het stuk, omdat ze bang is voor online haatreacties.