Hoe financieel bedrog relaties kapot kan maken

Vinod, een 38-jarige schrijver, heeft geleerd dat liefde soms een luxe is waar je een hoge prijs voor betaald. Tot die bittere conclusie kwam hij nadat zijn vriendje hem jarenlang geld afhandig maakte, terwijl hij - uit angst om alleen te zijn - de relatie in stand bleef houden.

“Hij verdiende niet veel en leende daarom geld van me, wat ik in eerste instantie oké vond,” vertelt Vinod aan VICE. “In het begin vertelde hij me nog waar hij het geld voor nodig had, bijvoorbeeld om naar zijn werk te gaan, of voor eten, kleding en rekeningen. Maar na verloop van tijd werd het een gewoonte van hem om geld van me te lenen. Ik heb hem eraan laten wennen, en dat had ik niet moeten doen.”

Vinod hield zelf bij hoeveel geld hij uitleende, maar toen hij merkte dat zijn vriend geen aanstalten maakte om het terug te betalen, vroeg hij hem uiteindelijk waar het geld eigenlijk naartoe ging.

“Hij ontweek mijn vragen, en bleef me paaien met zinnen als: ‘Schatje, ik ga je terugbetalen. Je weet dat ik voor je wil zorgen’. Hij was heel erg overtuigend. Ik denk dat we oplichters graag willen geloven omdat we bang zijn om alleen te zijn en omdat we financieel bedrog niet serieus genoeg nemen,” zegt hij.

Het patroon waar Vinod het slachtoffer van werd, staat bekend als ‘financiële ontrouw’, wanneer iemand bepaalde geldzaken of financiële beslissingen achterhoudt voor de partner.

Financiële ontrouw heeft betrekking op een hele rits gedragingen. Het kan gaan om dingen die misschien klein of banaal lijken – zoals je partner niet inlichten over je online aankopen of niets zeggen over de hoge rekening van een werkborrel. Het kan ook over veel ernstiger zaken gaan, zoals het wegsluizen van geld uit de gezamenlijke rekeningen, of liegen over inkomen of schulden. Grote bedragen lenen zonder toestemming van een partner, of het geheimhouden van bankrekeningen of creditcards zijn ook vormen van financiële ontrouw.

Uit een onderzoek van het Nibud bleek dat ruim twintig procent van de ondervraagden het niet altijd eens waren met de uitgaven van de partner. Uit een Brits onderzoek uit 2015 bleek dat een op de vijf deelnemers tegen hun partner loog over hun inkomsten, terwijl een op de vier loog over hun schulden.

De pandemie heeft ook vervelende effecten gehad op de financiële gezondheid binnen relaties. Uit recent onderzoek van de Universiteit Utrecht en de Radboud Universiteit, bleek dat acht procent van de volwassenen vond dat de pandemie een negatief effect had op hun relatie. Financiële stress werd daarbij als belangrijke factor genoemd.  

Dat was ook het geval bij Rami, een 28-jarige advocate. Een jaar nadat ze in juni 2020 met haar vriend was gaan samenwonen, merkte ze dat hij er een vreemd uitgavenpatroon op nahield om, zoals zij achteraf begrijpt, ‘de schijn op te houden’.  

“Hij was een maand nadat we gingen samenwonen ontslagen, maar heeft dat toen niet verteld,” zegt ze.

Een jaar lang hield hij die leugen in stand en leek alles normaal. Hij betaalde zijn deel van de huur en droeg in gelijke mate bij aan de dagelijkse uitgaven. Maar toen begon hij zijn betalingen uit te stellen onder het voorwendsel dat zijn salaris te laat binnenkwam. Soms leek het alsof hij wekenlang geen geld had. Op een dag belde Rami's vriendin haar op. Het bleek dat Rami’s vriend geld van haar had had geleend met de belofte het snel terug te betalen, waarna ze niets meer van hem hoorde.  

“Toen ik hem ermee confronteerde, stortte hij in. Hij had schulden opgebouwd bij een half dozijn mensen, onder wie twee van mijn eigen vrienden die me nooit iets vertelden totdat hij hen ghoste,” zegt ze. “Hij bleef geld lenen van mensen, denkend dat hij uiteindelijk een goede baan zou vinden en de schulden zou kunnen terugbetalen. Maar die baan bleef uit en de schulden bleven zich opstapelen.” Rami verbrak de relatie en verhuisde terug naar haar ouders.

Financiële ontrouw is ook bij scheidingen vaak een bron van ellende. Daniel Coombes, directeur van een in Londen gevestigd familierechtkantoor, vertelde aan The Guardian:  “Als het op echtscheiding aankomt, is de opbouw van de schuld echt triest”, omdat de rechtbank alleen kan werken met wat er is. “Als iemand al het geld heeft uitgegeven, dan is het weg,” voegde hij toe. In veel gevallen, merkte Coombes op, komt de omvang van de financiële ontrouw vaak pas tijdens de echtscheidingsprocedure aan het licht.

Het is dus belangrijk om de signalen van deze vorm van ontrouw op tijd te herkennen. Volgens het AD is er een top 3 van manieren waarop mensen ‘financieel vreemdgaan’ - stiekem dure aankopen, geheime spaarrekeningen en verzwegen schulden.

Dominique Broadway, een consulent gespecialiseerd in financiële geletterdheid, vertelde CNBC dat partners consequent meer tijd moeten nemen om financiële zaken met elkaar te bespreken. Partners zouden vaker op “geld dates” moeten, vindt ze. We moeten meer “delen en praten”, waarmee ze bedoelt dat je samen de rekeningen opent of zelfs een spreadsheet maakt om de gezamenlijke financiën bij te houden.

Een spreadsheet maken gaat voor veel mensen misschien wat ver, maar ook door gewoon eerlijk te zijn over geld en aankopen, kun je al veel ellende in je relatie voorkomen.

Dit artikel verscheen eerder op VICE Asia.

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.