Hoe weet je wanneer het tijd is om je relatie te verbreken?

Als je zowat elk nummer in de top 40 of de gemiddelde plot van een romantische komedie moet geloven, is ‘liefde’ de brandstof die de wereld draaiende houdt. Geen wonder dus dat we opgroeien met het idee dat een sprookje goed eindigt zodra de protagonist herenigd is met diens geliefde.

Maar in de realiteit is de liefde een stuk weerbarstiger. Hoe weet je eigenlijk of je relatie nog de moeite waard is? Zijn er signalen waaruit je kunt aflezen of je relatie gewoon in een dipje zit, of dat de liefde eigenlijk al niet meer te redden is? En als je relatie onomkeerbaar aan het verdorren is, hoe maak je er dan het best een einde aan?

Soms is het duidelijk dat een relatie niet goed voor je is: als er bijvoorbeeld sprake is van mishandeling, of als je een partner niet kunt vertrouwen. Maar ook gezonde relaties, die rustig en vol wederzijds respect voortkabbelen, kunnen op een gegeven moment gaan knellen.

“Allereerst wil ik benadrukken dat geen enkele relatie honderd procent perfect is,” vertelt relatietherapeut Kim Kromwijk-Lub van relatiepraktijk De Kim. “Bij de jongere generaties zie je vaak dat het idee heerst dat het gras altijd groener is aan de overkant, waardoor ze sneller van partner wisselen. Het is belangrijk om te onthouden dat je eerst een heleboel samen moet meemaken voordat je goed kan inschatten of iemand wat voor je is.” 

Je hoeft dus niet al bij de eerste hobbel op de weg in paniek te schieten. Niet elke negatieve ervaring hoeft meteen het einde van je relatie in te luiden. Wel zijn er een paar terugkerende signalen die je in de gaten kan houden. Volgens Kromwijk-Lub is een van de eerste tekenen van wegkwijnende liefde dat je je steeds meer aan elkaar gaat ergeren. Je gaat elkaar vermijden, in gesprekken wordt er kortaf gereageerd en er is minder interesse in elkaars leven. “Daarbij word je ook kritischer op eigenschappen van je partner die je eerder misschien zelfs leuk vond,” vult Kromwijk-Lub aan. “Dingen zoals een dopje van de tandpasta dat keer op keer verdwijnt, worden voor jou ‘het bewijs’ dat jullie relatie niet meer werkt. Enerzijds trek je weg van je partner, en anderzijds kijk je met een microscoop naar alles wat er aan je relatie schort.”

Een ander mogelijk signaal is dat je steeds minder zin hebt om samen dingen te ondernemen. Terwijl je vroeger kon uitkijken naar een verre reis in de zomer, verlang je nu vooral naar een leven zonder je lief. Je begint te fantaseren over hoe heerlijk het zou zijn om in je eentje te wonen, of over hoe fijn het zou zijn om deze zomer “even te doen alsof je single bent”. Als je merkt dat die fantasieën je veel rust geven, kan dat wijzen op een scheur in je relatie. Maar: dit soort fantasieën kunnen ook betekenen dat je in een onrustige fase zit, die verder niet zoveel met je relatie te maken heeft. Het is daarom belangrijk om te ontleden waarom je zo graag een ander leven wil – en hoe je relatie daarin past. Diep van binnen weet je vaak wel wat het antwoord op je relatieperikelen is. Vaak is het niet zozeer een kwestie van beseffen, maar van loslaten. 

“Verliefd worden op een ander hoeft geen signaal te zijn dat je relatie niet meer werkt,” vertelt Kromwijk-Lub. “Soms kan het simpelweg zijn dat iemand anders iets in je wakker maakt, of dat je je verveelt. Dat betekent niet dat je niet meer gelukkig kan zijn met je partner, maar het kan er wel op wijzen dat je relatie wat meer passie kan gebruiken.”

Een andere manier waarop je zou kunnen merken dat je relatie aan de afgrond staat, is dat je wakker ligt en veel piekert over hoe je toekomst er op korte termijn uitziet. De beslissing om een relatie te beëindigen is ingrijpend. Ook als jij niet degene bent die de relatie wil verbreken, maar voelt dat je geliefde afstand van je neemt, kan zo’n situatie je maandenlang opvreten. Kromwijk-Lub vergelijkt het met het gevoel alsof je wekenlang onverwachts kleine zweepslaagjes krijgt. 

“Een naderende relatiebreuk kan ook veroorzaken dat je je juist krampachtig gaat vastklampen aan wat er nog is,” vult Kromwijk-Lub aan. Zo’n breuk gaat namelijk gepaard met een hoop onzekerheid. Je kan bang zijn dat je de verkeerde keuze maakt, of dat je zonder je partner voor altijd alleen zal blijven. Om het denken aan de berg liefdesverdriet die je te wachten staat te vermijden, ga je je juist volledig op je relatie werpen. 

Ook als je minder graag aangeraakt wordt door je geliefde dan vroeger, kan dat volgens Kromwijk-Lub een veeg teken zijn. Maar ook hier geldt: dat je ineens terugdeinst voor intimiteit met je partner, kan ook aan iets ander liggen. Misschien zit je even niet zo lekker in je vel, maar heeft dat niets met je verhouding te maken. Voordat je een relatie verbreekt, is het dus goed om alle facetten in je leven te beschouwen. “De signalen die we hierboven genoemd hebben moeten samen een optelsom vormen, voordat je met zekerheid kan concluderen dat je relatie het probleem is,” vertelt ze.

Het kan natuurlijk ook zo zijn dat er eigenlijk helemaal niets mis is met je relatie, maar dat je langzaam maar zeker uit elkaar aan het groeien bent. In dat geval kan het lastig zijn om je vinger op de etterende liefdeswonde te leggen, want wanneer ben je zover uit elkaar gegroeid dat het echt niet meer gaat? “Elke zeven tot tien jaar veranderen mensen,” vertelt Kromwijk-Lub. “Als je op een jonge leeftijd een relatie hebt gekregen, kan het goed zijn dat je op een gegeven moment niet meer goed bij elkaar past. Wat ik altijd vraag is: worden jullie nog blij van elkaar? Wordt er gelachen, knuffelen jullie nog vaak? Als je voelt dat je bij elkaar hoort, of als je voelt dat je er eigenlijk nog aan wil werken: ga ervoor. Neem de ander niet voor lief. In mijn praktijk hoor ik zo vaak van mensen dat ze elkaar veel te snel hebben losgelaten, en dat ze daar spijt van hebben.”

Als het je eenmaal duidelijk is dat er echt niets meer aan je relatie gedaan kan worden, hoe maakt je er dan zo doeltreffend mogelijk een einde aan? Ten eerste is het volgens Kromwijk-Lub belangrijk om het gesprek aan te gaan, zonder dat je te overtuigd bent van je eigen gelijk. “We hebben vaak zulke sterke overtuigingen over onszelf, dat we te snel conclusies trekken over een ander. Respecteer elkaars behoeftes, luister naar wat je partner zegt, begin geen ‘welles-nietes’-gesprek,” aldus Kromwijk-Lub. “Blijf bij jezelf en ga niet te veel met de vinger wijzen. Ook roddelen over een ex-partner is niet aan te raden. Zelfs al is het op een gezonde manier uitgegaan, dan nog kan dat voor je partner als een tweede klap voelen.” 

Tot slot: liefdesverdriet is een bitch, of je nu gedumpt bent of jij degene bent die het gedaan heeft gemaakt. Voor de een kan het voelen als een ziekte die je fysiek en mentaal opslorpt, voor de ander is het een karateschop die je op een onverwachts moment in je maag raakt. Volgens Kromwijk-Lub is het daarom belangrijk dat je goed voor jezelf blijft zorgen. Je hoeft geen relatie te hebben om jezelf op Valentijn helemaal het schompes te verwennen.