wanneer zijn heteromannen gestopt met croptops dragen?

Af en toe staan er nog weleens interessante dingen op je tijdlijn. Tijdens de afgelopen Pride was er bijvoorbeeld een mini-revival van de croptop, mede omdat fast-fashionwinkels veel reclame maakten voor het kledingstuk – net als voor korte shorts en alles wat onder de glitters zat.

Een van de advertenties die ik voorbij zag komen was van ASOS, waarin een mannelijk model een neongroene croptop draagt. Mijn vinger bleef boven de reacties-knop hangen. Ik wist dat ik ze niet wilde lezen, ik wist dat ze me zouden irriteren en mijn humeur zouden verpesten, maar ik heb nou eenmaal geen zelfbeheersing. “Weet je nog dat ASOS kleding had voor heteromannen?” stond er in een reactie. “Dat moment waarop er geen vrouwelijke modellen beschikbaar waren,” stond er in een andere. Dat waren de beleefde reacties. De rest van de reacties was een beerput van misogynie, homofobie en transfobie.

Het idee dat een man met een croptop homo is, nog in de kast zit of op zijn minst vrouwelijk moet zijn, is haast ironisch. De oorsprong van het kledingstuk ligt namelijk in een van de meest hypermannelijke activiteiten aller tijden: American football.

Het klinkt als het begin van een slechte gaypornfilm, maar de jerseys van American footballers werden tijdens de wedstrijden continu door andere spelers gescheurd, waardoor torso’s en buikspieren werden ontbloot. Die onbedoelde ontbloting leidde aan het begin van de jaren tachtig tot een trend waarbij spelers doelbewust hun jerseys verknipten, om te pronken met hun uit steen gehouwen lichamen. “Een shirt dat ophoudt bij het middenrif deed hun lichaam langer en hun torso en spieren groter lijken,” zegt Vicki Karaminas, hoogleraar aan de School of Design van de Massey University in Nieuw-Zeeland. “Het was een mannelijke look.” Sporters werkten hard voor hun lichaam en wilden dat mensen dat wisten. Rond dezelfde tijd werd het verboden om met een ontbloot bovenlichaam in de sportschool te zijn. Daardoor gingen gewichtheffers daar ook croptops dragen, om alsnog hun lichaam te kunnen laten zien. Het duurde niet lang voordat merken als Nike dat merkten en speciaal om die reden croptops voor mannen begonnen te maken.

Sporters waren niet de enigen met croptops aan. In Rocky III uit 1982 draagt acteur Carl Weathers een blauw, strak gesneden, mouwloos T-shirt. In A Nightmare on Elm Street, de horrorklassieker uit 1984, maakt een jonge Johnny Depp zijn filmdebuut in een verknipte jersey met nummer 10 erop. De trend zette zich zelfs nog door in de jaren negentig: Will Smith droeg af en toe een flodderige verknipte jersey in The Fresh Prince of Bel-Air. Helaas staat ook het beeld van Adam Sandler met een verknipt MIT-shirt in de film Airheads uit 1994 ook nog steeds op mijn netvlies gebrand.

De croptop was in de jaren tachtig en het begin van de jaren negentig nauw verbonden met sport en mannelijkheid. De mannen waren trots op hun lichaam en wat ze hadden gedaan om het zo te krijgen. Dus wat is er gebeurd? Waarom hebben heteromannen het kledingstuk afgewezen en zien ze het nu als vrouwelijk of zelfs queer?

Hoe graag ik ook de schuld zou willen geven aan Adam Sandler, is de trend in werkelijkheid ten onder gegaan door een voortdurend probleem in de samenleving. Een probleem dat tegenwoordig nog steeds bestaat en zelfs alom vertegenwoordigd is: fragiele mannelijkheid.

Aan het einde van de jaren tachtig begon het beeld van de croptop al te veranderen. De baanbrekende, androgyne muzikant Prince was een van de eersten die een croptop droeg op een manier die niets te maken had met sport. Tijdens zijn Wembley-optreden in 1986 droeg hij een zwarte top die zijn onberispelijke torso liet zien. In de jaren negentig ging de croptop meer om mode en seks draaien. In de iconische, androgyne advertenties van Calvin Klein uit de jaren negentig werd Kate Moss naast een gespierde, croptop dragende Mark Wahlberg geplaatst. Ook brachten ondergoedmerken als NIKOS het kledingstuk op een seksuele, soms homo-erotische manier op de markt, toen ze hun modellen als Griekse goden lieten poseren.

Die rebranding leidde tot de ondergang van de trend. In de late jaren negentig lieten de introductie van het ‘Don’t Ask, Don’t Tell’-beleid en de brute moord op de jonge homoseksuele man Matthew Shepard zien dat er een cultuur bestond van verborgen identiteit, homofobie en intimidatie. In het Verenigd Koninkrijk had Thatcher een paar jaar daarvoor Section 28 geïntroduceerd, een nieuwe wet die het “bevorderen” van homoseksualiteit op Britse scholen verbood. Daardoor groeide er een hele generatie lhbt-mensen op zonder goed onderwijs over een belangrijk onderdeel van hun identiteit. “Na het aidstijdperk was er een tegenreactie van heteromannen die niet als homo wilden worden gezien,” zegt dr. Shaun Cole, universitair hoofddocent mode aan de Winchester School of Art. “En mode wordt van oudsher bespot als frivool en vrouwelijk.”

De croptop voor mannen ging rond deze tijd minder over atletische prestaties en meer over mode, seks en androgynie. Het kledingstuk begon alles te belichamen waar mannelijkheid afstand van wilde nemen: camp, queerness en vrouwelijkheid. De meeste heteroseksuele mannen, mannen die in de kast zaten en openlijk homoseksuele mannen wilden geen croptops meer dragen. Ze vervingen het kledingstuk door slecht zittende broeken en afstotelijke tanktops. De laatste beroemde mannelijke buik zagen we in 2000, toen Ginuwine een extreem gecropt colbert droeg voor de Radio Music Awards. Een merkwaardig einde aan een prachtige geschiedenis.

Gelukkig schuwden niet alle mannen de croptop. Sommige openlijk queer mannen bleven in de jaren nul moedig pronken met hun buik – niet geremd door angst om vrouwelijk over te komen. Daardoor is de croptop uitgegroeid tot een gewild kledingstuk tijdens de Pride.

De afgelopen tien jaar leek er weer iets aan het veranderen te zijn: heteromannen begonnen de croptop ook weer te omarmen. Jaden Smith zette een foto online waarin hij een zwart gecropt T-shirt draagt, twintig jaar nadat zijn vader eentje droeg in The Fresh Prince. Kid Cudi deed zijn hele optreden op Coachella in 2014 in een losse, rode croptop en blauwe shorts. American footballer Ezekiel Elliott bracht een eerbetoon aan Prince tijdens de NFL Draft in 2016. Journalisten en modebloggers sprongen er bovenop en noemden het de wederopstanding van de croptop voor mannen. Maar is dat wel zo?

Toen Kid Cudi in 2014 het podium op liep met zijn ontblote buik, deed hij dat op een festival dat bekendstaat om zijn onconventionele, enigszins controversiële outfits. Ezekiel Elliotts eerbetoon aan Prince ging meer over protesteren tegen het verbod van de NCAA op het oprollen van T-shirts dan over de croptop zelf. Toen Zac Efron in 2016 een croptop droeg in de film Dirty Grandpa en Will Ferrell in 2011 bij SNL, deden ze dat voor het komische effect. Hetero’s dragen misschien wel weer in het openbaar croptops, maar het is nog lang niet genormaliseerd. De croptop wordt gedragen om te shockeren, voor de gein of om te lachen. De croptop – net als veel andere kleding – gaat nog steeds gebukt onder bepaalde ideeën over gender en geaardheid.

Vicki Karaminas heeft nog steeds hoop. “Gender is veel meer fluïde geworden, omdat gen Z en millennials meer met gender en mode experimenteren en hun identiteit heroverwegen met kleding,” zegt ze. Jaden Smith, met zijn androgyne en genderfluïde modegevoel is daar een goed voorbeeld van. De ene dag wordt hij gezien in een croptop, de volgende in een zwarte hoody en de dag erna in een jurk. Hij draagt die kledingstukken nooit puur en alleen om een statement te maken. “Kleding is gewoon niet langer puur mannelijk of vrouwelijk,” zegt Karaminas. “Kleding is complexer geworden, omdat er nieuwe genderidentiteiten zijn ontstaan.”

Natuurlijk bestaat giftige mannelijkheid nog steeds. Je hoeft maar naar de reacties op het ASOS-bericht te kijken om dat te zien. Maar dingen veranderen. Je ziet het aan de handvol beroemdheden die dit jaar op het Met Gala het thema ‘Camp’ omarmden en aan rapper Young Thug met een jurk van Alessandro Trincone op de cover van No, My Name is Jeffrey. Er is een nieuwe generatie van heteromannen die mode en kleding herontdekt, los van de traditionele taboes op geaardheid en gender. Misschien is het wel het begin van de herontdekking van de croptop.