Deze Belgische fotograaf ging op zoek naar zijn Egyptische roots

Fotograaf Adel Setta (26) heeft een Belgische moeder en een Egyptische vader. Hij groeide op in de Kempen, maar trok een jaar geleden voor het eerst alleen naar Sharqiya Sennahwa, het geboortedorp van zijn vader in het Noorden van Egypte. Met zijn fotoreeks Nawrt Misr wilde Adel testen in hoeverre hij als buitenstaander zou worden toegelaten in de leefwereld die de zijne was geweest, moest hij in het dorp zijn opgegroeid. In ons gesprek vertelt Adel over zijn zoektocht naar een simpeler leven en naar zichzelf.

VICE: Hé Adel, waarom vertrok je eigenlijk op reis?
Adel: Ik heb anderhalf jaar in de retail gewerkt, waarvan een jaar als manager, terwijl ik eigenlijk niet degelijk werd betaald voor de verantwoordelijkheden die ik er had. Ik werkte 60 uur per week en ons filiaal haalde goede cijfers, en toch moest ik op een bepaald moment twee mensen ontslaan. Dat voelde heel wrang. Toen heb ik beslist dat ik niet meer wilde leven om te werken en wel werken om te leven. En dus besloot ik om op reis te gaan en me meer op fotografie te focussen.

Waarom bracht je het Egyptische geboortedorp van je vader in beeld?
Eigenlijk wilde ik jongerenculturen in heel Afrika in beeld brengen en van Zuid-Afrika naar Egypte trekken. Ik had al een vlucht naar Zuid-Afrika geboekt, maar een paar weken voor mijn vertrek brak ik mijn schouder. Na mijn operatie gaf de dokter het advies om minstens acht weken lang geen rugzak te dragen. Dus heb ik mijn plannen moeten omgooien. Een paar maanden later ben ik naar Sharqiya Sennahwa getrokken, het geboortedorp van mijn vader. Ik ben daar drie maanden gebleven en wilde een boek voor mijn vader maken, met portretten van al onze familieleden daar.

Was het je eerste keer in het dorp?
Ik ben er in mijn kindertijd al wel geweest, maar altijd met mijn ouders. Dit was de eerste keer dat ik er helemaal alleen naartoe ging, met mijn fotoapparaat.

Hoe was het om die omgeving en de mensen daar te portretteren?
In Egypte rust er nog een groot taboe op fotografie: als mensen niet weten wat er met de foto’s gaat gebeuren, vertrouwen ze het niet helemaal. Op een bepaald moment nam ik een foto van een minaret. Een man op straat sprak me daarop aan. ‘Ik vind het niet kunnen dat jij foto’s neemt van onze vrouwen’, zei hij. ‘Er staat geen enkele vrouw op’, zei ik, en ik liet hem mijn foto’s zien, en we begonnen te praten. Dat mijn foto’s een gesprek uitlokten, vond ik wel interessant.

De stijl van fotografie in Egypte is ook heel anders. Westerse fotografen willen de wereld op een natuurlijke wijze vastleggen, maar in Egypte willen mensen er op foto’s cooler uitzien dan in het echt. Ze gaan dus heel erg poseren, en Egyptische foto’s hebben een heel hoog kitschgehalte. Vanaf het moment dat ik mijn camera bovenhaalde, gingen puberjongens zich meteen als macho’s gedragen. Wanneer ik hen achteraf de foto’s liet zien, vonden ze hun natuurlijke poses niet mooi.

Wat hoopte je in Sharqiya Sennahwa te ontdekken?
Egypte heeft de Arabische lente doorgemaakt, en heel veel Egyptische kunstenaars zijn er weggetrokken. Voordien was er een grote B-boycultuur en die wilde ik graag vastleggen, maar dat is niet gelukt. Hip-hop is vaak een uitspraak tegen de status quo, en net dat is in Egypte moeilijk, omdat alles door het leger wordt gecontroleerd. De jongerenculturen zijn heel underground geworden sinds de Arabische Lente. Mensen zijn bang.

Toen ik in Sharqiya Sennahwa terechtkwam, merkte ik dat het leven er simpel is en dat ik dat nodig had. Ik heb er geleerd om weer tijd en rust te nemen en ik heb er een zekere stabiliteit teruggevonden die ik door te veel werken was kwijtgespeeld. Dat simpele leven wilde ik ook met mijn fototoestel vastleggen.

Na mijn terugkomst heb ik die traagheid nog wel even kunnen vasthouden, maar nu begint het moeilijker te worden. In België hangt er echt een bepaalde stress en mensen lopen op de tippen van hun tenen. Ik heb veel vrienden die strugglen met hun job en toch blijven verderdoen omdat ze zekerheid willen. Ik heb de keuze gemaakt om daar uit te stappen. Ik werk bewust niet meer fulltime om tijd te maken voor dingen die ik zelf belangrijk vind, zoals fotografie. Ik heb nu geen stabiel inkomen meer, maar ik merk wel dat ik stapsgewijs dingen bereik waarvan ik vroeger nooit had gedacht dat ze mogelijk waren.

Wie zijn de twee jongens op deze foto?
Dat zijn verre achterneven van mij.

Welke is je favoriete foto?
Mijn favoriete foto is die van de twee jongens waar je het net over had. Deze foto toont zoveel: van de simpliciteit van hun klederdracht tot hun blik. En in de achtergrond zie je het dorp waar mijn vader is opgegroeid. Ik vind deze foto het sterkst omdat de gezichten echt spreken.

Je hebt ook verschillende interieurs gefotografeerd, waarvan sommigen veel luxurieuzer zijn dan anderen. Wie woonde daar?
Die interieurs zijn van mensen uit het dorp. Meestal hebben ze twee livings: een waarin ze altijd zitten en dan een luxueuze woonkamer voor wanneer er familie op bezoek komt.

Hoe denk je dat je leven er zou hebben uitgezien als je in Egypte was opgegroeid?
Ik denk dat ik sowieso veel vromer en geloviger zou zijn dan ik nu ben. Ik voel me wel heel spiritueel, maar ik weet niet of ik in één religie geloof. Ik vind de normen en waarden binnen een geloof heel belangrijk, maar je kan jezelf geen moslim noemen als je niet alle pilaren van de islam volgt. In Egypte zou ik wellicht in een leven zijn beland dat anderen voor mij hadden uitgestippeld, en zou ik op zoek gaan naar een vrouw om samen kinderen mee te hebben. Misschien zou ik fotografie dan nooit hebben ontdekt.

Vanwaar komt ‘Nawrt Misr’, de titel van je reeks?
Dat is een begroeting. Letterlijk vertaald betekent het ‘je brengt het licht weer naar Egypte’. Met mijn foto’s kon ik het licht in Egypte vastleggen, en dan wel op de manier waarop ik het land zelf heb beleefd. De mensen noemen je er de zon die binnenkomt of het licht dat aangaat. Een mooiere begroeting bestaat er niet, toch?

Meer van Adel vind je op zijn website en Instagram.

Bekijk meer VICE fotoreeksen van Belgische fotografen. Ben je of ken je zelf een getalenteerde fotograaf? Stuur ons dan een mailtje: beinfo@vice.com