Zo slecht is je vinylobsessie voor de wereld

Waar hebben we het over?
Vinyl.

Wat is dat?
Grote, zwarte schijven waar muziek op staat. Ze worden gebruikt door je vader, dj’s die alleen disco draaien en mensen die geobsedeerd zijn met het vertellen van iedereen dat ze een enorme stapel vinyl hebben omdat het “gewoon zoveel beter klinkt!”

Is het biologisch afbreekbaar?
Nee.

Hoe erg is het probleem?
‘Vinyl’ is een afkorting van polyvinylchloride, oftewel PVC, een veelgebruikt polymeer dat je tegenkomt in alles van creditcards tot raamkozijnen. Het merendeel van nieuwe plastics wordt vervaardigd uit ruwe olie, al is er een klein deel dat nu gemaakt wordt van gerecycled plastic. Wat is er precies mis mee?

“Als het aankomt op vinyl zijn de milieuproblemen gerelateerd aan alles waar energie bij wordt gebruikt,” vertelt Andie Stephens, associate director van Carbon Trust, een bedrijf dat koolstofgebruik monitort. “Dan moet je denken aan het uit de grond halen van ruwe olie, raffineren, het omvormen van die geraffineerde olie tot PVC en er vervolgens vinyl van maken. De zwarte kleur komt doordat er koolstofzwart aan toegevoegd wordt, dat is ook gemaakt van fossiele brandstoffen.

Vinyl wordt niet alleen gemaakt van dode dino’s, de productie ervan creëert ook problemen voor Moeder Aarde. “Dan moet je denken aan verpakkingen maken, waarvoor bomen gekapt worden, die tot pulp vervaardigd worden, kartonnen hoesjes maken van die pulp, het maken van inkt en die inkt gebruiken bij drukwerk,” voegt Stephens toe. “Dan heb je nog dingen als transport en logistiek voor al die tussenstappen, plus de koolstofuitstoot die komt kijken bij het afspelen van een plaat. En een klein beetje van alle studioapparatuur die gebruikt wordt bij het opnemen van de muziek.”

Oké! Voor je plezier naar vinyl luisteren is dus slecht!

Wat is de oplossing?
Ook al is PVC technisch gezien recyclebaar, moet je dat als consument niet doen. Als je het thuis in de bak gooit voor recyclebaar plastic, komt het op de vuilnisbelt terecht waar het jaren en jaren blijft liggen. De kartonnen hoezen kun je overigens wel prima recyclen.

“Vinyl is momenteel erg populair, dus je kunt proberen om je platen te verkopen of weggeven aan tweedehandswinkels,” zegt Stephens. “Er zijn ook veel mensen die van vinylplaten iets nieuws maken, van klokken tot bakjes die je voor de sier kunt neerzetten.”

Maar als je niet zo dol bent op klokken gemaakt van oude ABBA-platen – wat totaal te begrijpen is – en je denkt best te kunnen leven zonder het gekraak van een naald als je muziek luistert, is hier nog een goed idee: luister naar digitale muziek! Het klinkt letterlijk net zo goed als vinyl, neemt een fractie van de ruimte in en, zegt Stephens, die overstap zou jouw goede daad van de dag kunnen zijn.

“Er is onderzoek gedaan waarbij cd’s werden vergeleken met mp3’s. Daar kwam uit dat mp3’s voor een veel lagere uitstoot van koolstof zorgen dan een fysieke cd,” legt hij uit. “Dat komt omdat de emissies die bij fysieke cd’s komen kijken groter zijn dan de emissie van energie van datacentra en netwerken waar de mp3’s op staan en van af worden gedownload.”

Bedenk eventjes dat de uitstoot die gepaard gaat met vinyl veel groter is dan die van cd’s en je snapt dat je vinylobsessie jou tot een wandelende natuurramp maakt; een monster dat niets geeft om de toekomst van onze planeet. Maar wat als je het echt niet kunt laten om naar vinyl te luisteren? Wat als je vinyl moet blijven kopen omdat het ‘tastbaar’ is en ‘echt’, in tegenstelling tot mp3’s, die eigenlijk ook gewoon ‘echt’ zijn? Nou, dan kan je alsnog je steentje bijdragen.

“Een dj die wat voor het milieu wil doen kan proberen om geluidssystemen en lichtshows te maken die zo efficiënt mogelijk zijn en in een zuinige auto rijden,” zegt Stephens. “Ook wordt er voor de traditionele vinylproductie een techniek gebruikt met een aluminium plaat waarvoor de PVC verhit wordt in een pers om de plaat te maken. Maar er is ook een methode met spuitgieten die 65 procent minder energie gebruikt dan de conventionele methode.”

Kortom: als je professioneel vinyl drukt, denk er dan eens over om op die andere techniek over te stappen. Als je een dj bent en tourt, koop een Prius. Als je vinyl koopt om thuis naar te luisteren, stop daar dan mee.