Nakhane vond zijn stem in de strijd tegen racisme en homofobie

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op NOISEY Nederland.

De in Zuid-Afrika geboren schrijver, acteur en zanger Nakhane Touré (30), werd vorig jaar nog met de dood bedreigd naar aanleiding van zijn hoofdrol in de Zuid-Afrikaanse queerfilm The Wound. De film vertelt het verhaal van twee mannen die hun leven op het spel zetten voor de liefde en bekritiseert het stamritueel ‘Ukwaluka’, waarbij jongens worden besneden en ingewijd tot man. Hij was na veel ophef in zijn geboorteland genoodzaakt naar Londen te verhuizen, en komt nu met een nieuw album: You Will Not Die. Nakhane is jarenlang bang geweest om op straat aangevallen te worden door homofoben, had geen herkenning en erkenning als queer of color, en heeft los moeten breken van zijn religieuze gemeenschap in Zuid-Afrika. Op zijn negentiende kwam hij uit de kast en met een repertoire over homoseksualiteit, kolonialisme en religie is de zanger nu vastberaden om voor gelijkheid en vrijheid te strijden. Binnenkort speelt hij in Brussel tijdens Les Nuits in Botanique, en onlangs trad de zanger op in het Café de la Danse in Parijs. Een dag na die show sprak ik hem in zijn hotel over zijn muziek en strijd tegen racisme en homofobie.

Noisey: Je strijdt met je muziek voor gelijkheid en vrijheid. Vind jij dat artiesten en muzikanten altijd geëngageerd moeten zijn?
Nakhane: Hoe kun je niet geëngageerd zijn? Artiesten die zich kunnen permitteren om nergens voor te staan, maken wel degelijk een keuze vind ik. Als je bijvoorbeeld niet tegen racisme wil strijden, en je vindt het allemaal wel oké, dan zeg je indirect dat het je niks doet omdat jij wit privilege hebt. Het is juist goed als mensen met een grote achterban zich uitspreken over ongelijkheid. Ik snap niet waarom mensen zich zo druk maken om andermans beslissingen en levensstijl. Laat elkaar vrij!

Over dat laatste: jij kreeg zelf doodsbedreigingen naar aanleiding van je rol in The Wound. Wat deed dat met je?
Ik verwachtte heus wel negatieve reacties vanwege de controverse en gevoeligheid van de film in Zuid-Afrika, maar dit ging wel heel ver. Als kind was ik vaak bang om aangevallen te worden door homofoben als ik op straat liep. Die angst komt soms nog naar boven, en laten we niet vergeten dat veel lhbtq’ers nog steeds niet veilig over straat kunnen. Gelukkig kon je mij als kind niet pesten, mijn familie leerde me om stevig in mijn schoenen te staan. Natuurlijk noemden mensen me weleens flikker, maar pestkoppen hadden al snel door dat ze me niet klein konden krijgen. Toen ik vorig jaar gedetailleerde doodsbedreigingen kreeg werd het natuurlijk anders. Maar mijn eerste reactie was alsnog: ik ga me nu nóg harder inzetten voor de lhbtq-gemeenschap.

Je zei in een interview dat je werk niet gay en ook niet hetero is. Wat bedoel je daarmee?
Mijn werk is queer, ik identificeer mezelf ook liever met die term dan met ‘gay’ ,omdat het politieker is en niemand uitsluit. Het gaat mij niet alleen om seksualiteit. Ik wil tijdens mijn concerten een sfeer creëren, ook al is het maar voor één avond, waarbij mensen het gevoel hebben dat ze zichzelf en veilig kunnen zijn zonder dat iemand ze haat of veroordeelt. Het leven is al moeilijk genoeg, we moeten zoveel mogelijk genieten van de momenten waarop we ons vrij en veilig voelen. Ik ben blij dat jongeren zich steeds meer met de term queer associëren.

Je klinkt optimistisch over de toekomst.
Ja! Ik word altijd boos als mensen zeggen dat de huidige generatie alleen maar naar een scherm staart. Deze generatie weet veel over thema’s als ongelijkheid, racisme en feminisme, en werkt hard aan een betere wereld. Je ziet dat veel gelijkgestemden omgevingen creëren, al is het virtueel, waar ze elkaar steunen en zowel herkenning als erkenning bieden, dat is heel belangrijk. Maar ik ben geen missionaris – ik ben er niet om mensen te overtuigen van mijn standpunten. Als je naar me op zoek moet, dan heb je de essentie van mijn werk gemist. Het gaat namelijk niet om mij, het gaat om jou. Ik wil anderen emanciperen!

Miste jij vroeger herkenning en erkenning?
Ja, absoluut. Al vanaf jongs af aan creëren queers een soort mechanisme om niet op te vallen: we moeten ons verstoppen en ons op een bepaalde manier gedragen zodat we niet aangevallen of gepest worden. In mijn tijd was de enige homoseksuele artiest die ik kende George Michael en bovendien lag er een enorm stigma op homoseksualiteit door de hiv-epidemie. Homo’s waren ‘vies’. James Bolden, wie mij enorm heeft geïnspireerd, creëerde voor mij de herkenning waar ik naar hunkerde. Toen ik met zijn werk in aanraking kwam dacht ik: ik besta! Ik mag er zijn! Ik kan zelfs succesvol worden! In mijn videoclip Clairvoyant zie je de liefde tussen twee zwarte mannen, het is belangrijk om content te maken waar queers of color zich in kunnen herkennen, want je kunt moeilijk worden wat je nooit ziet.

Wat is los van die representatie nog nodig vind jij?
Een belangrijk ding is dat we niet moeten wachten totdat anderen onze strijd en struggles legitimeren en erkennen. It’s ghetto until it’s fashion: witte mensen en hetero’s hoeven onze gedachten en problemen niet aan te kaarten of te legitimeren. Kijk maar naar die discussie over Zwarte Piet waarin zwarte mensen honderd keer moeten uitleggen waarom het niet correct is. Vroeger was queerkunst ook onzin en een zonde, tegenwoordig zie je dat elk hip medium hiermee geassocieerd wil worden, het is mode geworden. Onze voorgangers zijn soms gestorven voor deze strijd en onze vrijheden, dat moeten we niet vergeten.

Je had het gisteren tijdens je concert ook over je religieuze achtergrond en hoe dat moeilijk te verenigen was met je homoseksualiteit.
Ja, ik spreek puur voor mezelf, maar voor mij was dat moeilijk verenigbaar. Ik groeide op in een religieus en conservatief gezin. Toen ik fanatiek christen was las ik elke dag de bijbel en haatte ik mezelf omdat ik dacht dat ik zondig was. Op een gegeven moment heb ik afstand genomen van het christendom, omdat ik vind dat religie vaak op een verkeerde manier geïnterpreteerd en misbruikt wordt. In het nummer Presbyteria, probeer ik bijvoorbeeld aan te kaarten hoe Britse kolonisten ons in Zuid-Afrika een religie oplegde die niet bij onze cultuur paste. Dit heeft onder andere ook tot homofobie en genderstructuren geleid die er voorheen niet waren.

Hoe was het om met je omgeving te moeten breken?
Mijn familie en mijn omgeving bedoelden het allemaal niet slecht, zij wisten vaak niet beter. Je moet in je strijd voor emancipatie en je vrijheid nooit de empathie verliezen voor diegene die het nog niet helemaal snappen. Ik ben zelf vroeg gaan twijfelen door mijn seksuele oriëntatie die er niet bij paste. Niet iedereen in mijn familie is religieus, ik heb tantes die sjamaan zijn en door familieleden als demonen werden gezien. Zij waren er voor me in moeilijke tijden, als ik een conflict had met mijn ouders. Gelukkig heb ik nu veel mensen om me heen die me accepteren en waarderen om wie ik ben, en probeer ik met mijn muziek een steentje bij te dragen aan een betere wereld zonder racisme en homofobie. Ik heb hoop!

Nakhane speelt op 29 april tijdens Les Nuits in Botanique.