Het angstaanjagende en waargebeurde verhaal achter ‘The Blair Witch Project’

Eduardo Sanchez en Daniel Myrick stuurden in 1997 drie onbekende acteurs een bos in om een horrorfilm te improviseren. Ook moesten ze de boel op eigen houtje filmen. Zoiets was nog nooit eerder geprobeerd, en het bleek ook niet zo gemakkelijk. Toch lukte het, en twee jaar later werd The Blair Witch Project een enorm succes. Het zou een van de meest iconische horrorfilms aller tijden worden, en bracht een heel nieuw subgenre van horror voort.

Sanchez en Myrick kwamen in 1991 op het idee toen ze film studeerden aan de University of Central Florida. In 1996 wilden ze beginnen, maar omdat ze de financiering niet rond konden krijgen, begonnen ze uiteindelijk in 1997 pas met de casting. Ze zochten acteurs die met weinig konden werken, want hoewel ze een zeer gedetailleerd overzicht van het script hadden geschreven, moesten de dialogen bijna volledig worden geïmproviseerd.

Uiteindelijk vonden ze drie acteurs: Heather Donahue, Joshua Leonard en Michael C. Williams, die gefictionaliseerde versies van zichzelf spelen. Ze werden een bos in Maryland in gestuurd om een documentaire te maken over de legende van de Blair Witch. Uiteindelijk krijgt het publiek de Blair Witch nooit te zien, en de filmmakers gebruikten geen special effects om kijkers bang te maken. In plaats daarvan gebruikten ze alleen de oprechte reacties van de cast, die niet wist wat hen te wachten stond in het bos. De film wist veel te bereiken met weinig, en kreeg door een geniale marketingcampagne al een enorme aanhang voordat-ie uiteindelijk in de bioscoop verscheen.

Afgelopen week was het twintig jaar geleden dat de film uitkwam. Wij vroegen de cast en de crew hoe het was om een van de meest legendarische horrorfilms aller tijden te maken.

Michael C. Williams [“Mike”]: Ik had niet echt professionele ervaring, behalve dat ik vier jaar had gestudeerd. In de casting-oproep stond volgens mij dat “improv en kamperen” vereist was. Daar ben ik dol op, dus ik vond het wel interessant. Improv? Hoe improviseer je een film? Dus ik ging naar de auditie. Er hing een papiertje aan de muur: “Als je deze rol krijgt, zal je te maken krijgen met fysiek ongemakkelijke situaties. Je zult veel tijd buiten doorbrengen. Als dat niet je ding is, doe dan alsjeblieft geen auditie.”

Daniel Myrick: We hadden een auditie bedacht waarmee we snel konden beoordelen hoe goed iemand in improviseren was.

Williams: Ed Sanchez zat met een paar andere mensen aan tafel. Hij zei: “Je hebt net tien jaar van een gevangenisstraf van twintig jaar uitgezeten en kunt voorwaardelijk vrijgelaten worden. Je staat voor de reclasseringsambtenaar. Wat zeg je?” Hij had mijn auditiebandje niet gezien, hij had geen goedemorgen gezegd – hij begon gewoon meteen.

Eduardo Sanchez: Heather joeg ons de stuipen op het lijf. En dat terwijl we in een oefenruimte in New York waren, misschien wel de minst griezelige ruimte ooit.

Myrick: We hadden dat jaar echt honderden mensen gezien, en toen we Heather vroegen: “Waarom denk jij dat je zou moeten worden vrijgelaten?”, keek ze me strak aan en zei ze: “Ik denk niet dat ik zou moeten worden vrijgelaten.” Ze was de enige die zo reageerde.

Tijdens de pre-productie zorgden de regisseurs ervoor dat de acteurs er helemaal klaar voor waren om zichzelf te filmen. Ze leerden hoe ze de apparatuur moesten gebruiken, ze leerden het stadje kennen hoe ze in het bos moesten overleven.

Myrick: We kregen een GPS-tracker van onze producent Gregg Hale, die in het leger had gezeten. De acteurs hadden er een en wij hadden er een. Drie weken voordat we zouden draaien, gingen Ed en ik het bos in om alle gebieden te markeren waar de acteurs zouden slapen en waar de actie zou zijn. Het was heel methodisch.

Sanchez: We lieten hen de bezienswaardigheden zien, om ze een beetje een idee te geven van hoe het leven in Maryland eruitzag. En verder moest iedereen natuurlijk leren hoe ze moesten kamperen. We wilden de acteurs zoveel mogelijk alleen laten in het bos, dus we hebben ze van tevoren zo goed mogelijk getraind. Gregg leidde hen met de GPS-trackers van de ene locatie naar de andere, zodat we dat niet persoonlijk hoefden te doen. We hadden Mike een kleine audiocursus gegeven, zodat hij wist hoe je de snoeren moest aansluiten en het geluid goed op het DAT-systeem kon krijgen.

Myrick: Het grootste deel van de film is met een Hi8-camera gemaakt. Je zet ‘m aan en hij doet de rest. De belichting wordt bijvoorbeeld automatisch geregeld. Het kostte twee dagen om iedereen alles leren.

Williams: Ik moest leren hoe het geluid en het DAT-systeem werkte. Alles wat je aan geluid hoort bij de normale videobeelden is ook opgenomen met de videocamera, maar alles wat in je zwart-wit ziet, komt uit de DAT, een oldschool geluidssysteem.

Joshua Leonard: Ik had nog nooit gefilmd met een CP-16, een beest van een camera die destijds vooral voor het nieuws werd gebruikt. Toen ik in Maryland aankwam, leerde ik Neal Fredericks kennen, die de leiding had over de look van de film. We gingen samen een dag op pad om de camera te leren kennen, maar toch verpeste ik alsnog een heleboel film. Het hele gesprek in de film over hoeveel feet er in een meter zitten is echt. Ik besefte op dat moment dat ik mijn berekeningen had verknoeid en dat veel beeld waarschijnlijk onscherp zou zijn.

Sanchez: Voor Heather hadden we bedacht dat zij meer over Blair Witch zou weten dan de jongens, dus we leerden haar vooral dingen over de mythologie, zodat zij een beetje de expert zou zijn.

De opnames begonnen op 23 oktober 1997 in Montgomery County in Maryland

Sanchez: We spraken eigenlijk alleen met de acteurs als er iets verkeerd was gegaan of als ze een vraag hadden die onmiddellijk beantwoord moest worden. De eerste paar dagen probeerden we ze te volgen, maar dat ging niet. Het bleek moeilijk om niet te dicht in de buurt te komen, en we konden toch niet veel meer voor ze doen. We konden hen alleen maar in de gaten houden.

Myrick: Als ze weer een bepaald punt op hun GPS hadden bereikt, vonden ze daar een melkkratje met een vlaggetje eraan. Dan wisten ze dat ze daar moesten kamperen. In het kratje lagen kleine filmblikken waarin hun eigen individuele regieaanwijzingen zaten, die ze niet aan elkaar mochten laten zien.

Williams: We werden in acht dagen met de GPS van locatie naar locatie geleid. Bij elke locatie zagen we bij welk punt we waren en hoeveel kilometer het volgende punt nog was.

Myrick: Zo konden we hen door het bos leiden zonder dat er een hele filmploeg bij was, maar we hen wel aanwijzingen konden geven om hun personages in de juiste richting te sturen.

Leonard: De filmmakers hadden op een avond een briefje voor me achtergelaten dat ik moest vertrekken. Er stond in dat ik moest wachten tot de rest sliep en dan de tent uit moest sluipen. Als iemand wakker was geworden, had ik moeten zeggen dat ik moest plassen, om me daarna alsnog zo snel mogelijk uit de voeten te maken. Toen ik was weggeglipt stonden Ed, Dan en Gregg me op te wachten. Ze gooiden me in de auto en zeiden dat ik naar huis ging.

Myrick: Het waren acht draaidagen, en ze moesten echt in het bos kamperen. We hadden het zo ontworpen dat ze uitgedaagd werden en hun reacties zo echt mogelijk waren. In de loop van die dagen rantsoeneerden we hun eten. We hongerden ze natuurlijk niet uit, maar zorgden ervoor dat ze een beetje geïrriteerd raakten, omdat ze niet elke dag een volledige maaltijd kregen.

Williams: Laten we zeggen dat de lunch op de eerste dag een broodje en een zakje chips was. Op de tweede dag was het alleen nog maar het broodje, op de derde dag alleen het zakje chips en op de vierde dag was er geen lunch. De laatste paar dagen was er genoeg om het vol te houden, maar er was niet heel veel eten. Ze bleven de porties maar verminderen. We wisten van tevoren wel dat dat zou gebeuren en het was niet alsof we hele dagen niets te eten hadden – onze veiligheid was nooit in het geding. Het hele idee was om ons zo oncomfortabel mogelijk te maken, zonder ons in gevaar te brengen.

Myrick: We moesten lachen om iets wat Gregg tegen de acteurs zei, iets in de trant van: “Jullie veiligheid is onze voornaamste zorg, maar jullie comfort niet.”

Sanchez: Het was alsof we theater speelden in het bos en wij de Blair Witch waren. Elke nacht hadden we een plan. We gingen in kleine groepjes naar hun kampeerplek om geluiden te maken en zo, en als we eenmaal hadden wat we nodig hadden, en de acteurs bang genoeg waren gemaakt, gingen we weer weg.

Leonard: Mensen vragen ons vaak of we echt angstig waren toen de filmmakers ons midden in de nacht bang probeerden te maken. Het antwoord is: niet echt. We hadden aan het einde van de dag honger en waren meestal nat en uitgeput. Tegen de tijd dat we eindelijk ons tentje hadden opgezet en we het in onze vochtige slaapzakken warm genoeg hadden gekregen om te slapen, hoorden we buiten de tent ineens een gettoblaster griezelige kindergeluiden afspelen. Veel beelden die je in de film ziet zijn direct opgenomen na een diepe zucht, als we beseften dat we onze schoenen aan moesten trekken en weer moesten acteren.

Williams: De eerste twee nachten gebeurde er niets, maar daarna hoorde je hen rondlopen, dingen breken, stenen naar de bomen gooien. Het was eigenlijk best vet, omdat we nooit zagen waar ze waren. We wisten wel dat zij het waren, maar het was onze taak als acteur om dat te vergeten en ons alleen op het geluid te richten. Daardoor konden we makkelijk geloven dat het echt eng was. Maar na de vierde of vijfde nacht waren we echt uitgeput. Ik herinner me dat we wakker werden en iets zeiden als: “Hé, horen jullie dat?” En dat iedereen zoiets had van: ugh, we moeten weer.

Myrick: We wilden dat de acteurs niet meer zouden weten dan wat hun personages op dat moment wisten. Dus als Josh of Mike in de film iets aan Heather vraagt, is dat een echte vraag.

De monoloog van Heather was een van meest iconische momenten uit de film. Zelfs de mensen die The Blair Witch Project nooit hebben gezien, herkennen hem meteen.

Myrick: We hadden een moment nodig waarop zij eindelijk beseft dat ze het verpest heeft nadat Josh weg is. In het script stond dat ze in haar eentje een soort biecht moest doen. Alsof je op een boot in het midden van de Grote Oceaan bent, en je erop stond om een bepaalde richting op te gaan, en iedereen zei nee, en nu ben je aan het zinken – wat zou je dan zeggen? We hadden tegen Heather gezegd dat ze de camera op zichzelf moest richten, als een soort selfie-monoloog, en dat ze gewoon moest zeggen wat zij als haar personage tegen haar familie en vrienden zou zeggen. Het is het moment dat zich moest neerleggen bij wat haar personage had gedaan.

Het einde van de film was een van de meest uitdagende scènes voor de filmmakers. Het werd opgenomen in Griggs House, een historisch huis uit de negentiende eeuw.

Sanchez: Ik had een gettoblaster en we hadden een paar dagen daarvoor alle regels opgenomen die Josh moest schreeuwen. Er was iemand boven in het huis met een gettoblaster en iemand in de kelder, en ik stond in het bos vlak naast hun tent. Zodra ik doorhad dat ze sliepen, drukte ik op play.

Myrick: De scène in het huis is qua opname waarschijnlijk het meest traditioneel gemaakte stuk van de film, omdat het logistiek gezien zo ingewikkeld was. De eerste opname die we van hen maakten toen ze bij het huis kwamen is niet geacteerd. Als ze van hun kampeerplek komen en het huis zien, zien ze het echt pas voor de eerste keer.

Williams: Mijn aanwijzing voor de laatste scène was: “Je zal vanavond iets horen, en als je het hoort, moet je het volgen, helemaal naar boven, totdat Heather bij je komt, en als Heather bij je komt, moet je helemaal naar beneden rennen.” Ik wist niet dat de laatste scène zich in een huis zou afspelen, dus ik wist niet wat “helemaal naar boven” en “helemaal naar beneden” betekende. Ik pakte m’n walkietalkie en zei tegen Ed Sanchez dat ik de aanwijzing niet echt begreep. Hij zei: “Je zult het wel begrijpen als het gebeurt.” Ik deed m’n walkietalkie uit en ging slapen, en toen werd ik wakker van de stem van Josh die via een gettoblaster werd afgespeeld. Dus ik volgde het geluid en ik zag het huis en ineens begreep ik wat “helemaal omhoog” betekende.

Myrick: Dat moesten we van tevoren allemaal in kaart brengen en uiteindelijk alle opnamen samenvoegen zodat het leek alsof het één continue opname was.

Voor de première van de film lanceerden de filmmakers een website waarop werd gedaan alsof de verdwijning van de mensen in de film echt was. Het was een van de eerste dingen op het web die viral ging.

Sanchez: We deden alsof alles echt was en dat we door Heathers moeder waren ingehuurd om de beelden te monteren. Op de site zetten we een tijdlijn van de evenementen, een kleine biografie van Heather, Mike en Josh, iets over de mythologie van de zaak en het dagboek van Heather. Verder deden we er niet zoveel mee, maar toen we eenmaal op Sundance stonden, waar de film in première ging, hadden we 10.000 mensen op onze mailinglijst, wat in 1999 echt veel was.

Myrick: De distributeur van de film bleef volhouden dat het een echt incident in Maryland was geweest. Toen we naar Cannes gingen, hadden ze allemaal ‘vermist’-posters gemaakt en die door stagiairs door heel Cannes laten ophangen. Een paar weken lang dachten mensen dat de drie acteurs echt verdwenen waren. Pas toen ze talkshow-optredens gingen doen, beseften mensen dat het gewoon een film was.

Leonard: Het was best dom, maar ik denk dat het wel werkte. Het was voor ons een beetje raar, omdat we onze echte namen in de film gebruikten. Onze ouders kregen belletjes van mensen die hen condoleerden. En toen we uiteindelijk in het openbaar in talkshows verschenen, geloofden sommige mensen nog steeds niet dat wij het waren. Ze dachten dat we acteurs waren die waren ingehuurd om Josh, Mike en Heather te spelen, zodat de film niet zou overkomen als een snuff-film. Tot op de dag van vandaag zijn er nog steeds complottheorieën.