Tien dingen die je altijd al wilde vragen aan een leraar

Leraar zijn is stressvol. Je hebt te maken met een gigantische werkdruk en hordes luidruchtige, hormonale tieners die jij wat moet bijbrengen terwijl je constant nieuwe lesplannen in elkaar moet flansen en stapels proefwerken moet nakijken, en de schijn probeert op te houden dat je nog een leven buiten school hebt. Geen wonder dat een derde van docenten onder de dertig binnen vijf jaar stopt met lesgeven.

Maar het is niet alleen maar slecht: ondanks het bovenstaande kan lesgeven erg veel voldoening geven. Pawel Blanda, 25 jaar, geeft al bijna anderhalf jaar Engels op een middelbare school in Londen. Hij begon als leraar-assistent, maar haalde binnen twee jaar zijn lerarendiploma en geeft nu les aan leerlingen in de onderbouw en middenbouw.

Ik stelde hem tien vragen die je altijd al aan een docent hebt willen stellen, over alles van schreeuwende ouders tot drugsgebruik.

VICE: Om maar meteen met de deur in huis te vallen - gebruiken leraren drugs?
Pawel Blanda: Er wordt van docenten verwacht dat ze zich aan de wet houden – we worden uitgesloten van ons beroep als we dat niet doen. Dus hoewel statistisch gezien sommige leraren wel drugs moeten gebruiken, heb ik er geen bewijs van wie dit zijn. De meeste leraren zijn vooral verslaafd aan cafeïne.

Heb je ooit een leerling willen slaan?
Om eerlijk te zijn, ja. Heel zelden en dan ook alleen wanneer ik me op mijn slechts voel en honger heb. Ik denk dat iedereen deze drang weleens voelt – maar slaan lost niks op. Daarnaast is het altijd net dat ene kind dat alles later ondanks de frustratie toch waard maakt. Het vervelendst vind ik altijd kinderen die mij of andere leerlingen in de rede vallen. Jongens doen dit het meest – ze roepen een vraag of geven een antwoord, terwijl ik expliciet een ander om een antwoord heb gevraagd. Of ze beginnen een gesprek terwijl een andere student aan het uitleggen is hoe iets moet.

Heb je ooit gefantaseerd over een leerling?
O god, nee. Er komt te veel vertrouwen bij lesgeven kijken, ik zou dat nooit willen beschamen. Kinderen zijn breekbare, rare kleine dingen. Ik denk dat onze maatschappij dezelfde lichamen die het kinderlijk maakt, ook seksualiseert. Er is duidelijk een soort cultureel narratief dat dit type relatie tussen leraar en leerling verheerlijkt. Als ik van die "sexy teacher" en "school girl"-outfits in de winkel zie, voel ik me altijd heel ongemakkelijk.

Wat stoort je het meest aan het huidige schoolsysteem?
Sinds de jaren negentig speelt de marktwerking een steeds grotere rol in het onderwijs, waarbij scholen met elkaar moeten concurreren als het gaat om resultaten, en er ondertussen steeds minder geld beschikbaar is. Ik denk dat de nadruk minder op competitie en meer op coöperatie moet liggen.

Is er iets dat je graag wil onderwijzen, maar niet kan?
Nee, ik krijg de ruimte om les te geven zoals ik wil. Ik bedoel, er staat een hele club oude witte mannen op de leeslijst, maar ik mag ook over andere mensen lesgeven. Zo heb ik bijvoorbeeld de eerste klas geleerd hoe overtuigende taal in toespraken werkt door alleen maar naar zwarte, vrouwelijke sprekers te kijken. In die zin komt het dus neer op de teksten die we selecteren als lesmateriaal.

Moet je het goed doen op school om te slagen in dit leven?
Ik hoop het niet. Dat zou zo verschrikkelijk saai en voorspelbaar zijn. Maar helaas zijn de statistieken ook voorspelbaar: kinderen met rijke ouders zijn naar conventionele maatstaven vaak het succesvolst. Er is wel een hiërarchie op school als het gaat om welke vakken belangrijk worden gevonden. Als leraar Engels merk ik dat leerlingen mijn vak respecteren. Ik kan me voorstellen dat dat niet met alle vakken zo is.

Ook denk ik dat cijfers minder uitmaken dan kinderen denken – voor de leerling tenminste. Het is een handige indicatie om te bepalen wat de volgende stap in het leerproces is en hoe dit aangepakt moet worden. Cijfers worden gebruikt om de docent op af te rekenen – wat raar is, als je erover nadenkt. Ik weet niet hoeveel mensen dit weten, maar ons salaris hangt grotendeels af van hoe goed de kinderen het doen.

Wat is het meest beschamende ding dat je is gebeurd in de klas?
De namen van kinderen door elkaar halen levert vaak een heftige reactie op – de enorme verontwaardiging die dat oproept bij de klas is bijna theatraal.

Denk je dat leraar zijn je ouderschap zal beïnvloeden?
Ik zou dolgraag ooit een kind adopteren, maar lesgeven heeft me erg bewust gemaakt van de hoeveelheid emotioneel werk die komt kijken bij het hebben van een kind. Helaas is het praktisch gezien of op materieel vlak al niet makkelijk om voor een kind te zorgen, dus wordt de emotionele kant vaak verwaarloosd. Ik denk dat ik meer financiële stabiliteit nodig heb voordat ik de emotionele energie heb om een fatsoenlijke ouder te kunnen zijn, maar ik heb zoveel bewondering voor mensen die het wel doen.

Wat is het zwaarst aan leraar zijn?
De enorme hoeveelheid werk. Het gaat oneindig door. Sommige dingen zijn heel erg ingewikkeld, maar zelfs de makkelijke dingen – het is gewoon zoveel. Op een gemiddelde dag ziet mijn schema er zo uit:

- Aankomst op school
- Koffie zetten
- E-mails checken
- Opdrachten nakijken
- Lesmateriaal voor de dag voorbereiden
- Een les van een half uur aan mijn mentorgroep
- Twee lessen van 50 minuten per stuk
- Afhankelijk van de dag, nog een les voorbereiden die ik geef na de pauze, of direct een andere les geven
- Lunchen terwijl ik het lokaal voorbereid voor de rest van de dag
- Dan heb ik personeelsvergaderingen tot half 5 of moet ik buitenschoolse activiteiten leiden
- Je belt met ouders om te vertellen dat hun kind zich heeft misdragen of het heel goed heeft gedaan
- Nu moet er nog meer administratief werk gebeuren
- Daarna kun je de lessen voor de volgende dag plannen
- Ook is er waarschijnlijk nog wat meer nakijkwerk te doen
- Dan kun je naar huis om te slapen

We hebben ook vaak nog een vergadering in de ochtend. Veel leraren vergeten de hele dag te eten, naar het toilet te gaan of te drinken. Het is te makkelijk om dat te laten gebeuren omdat er simpelweg zoveel te doen is.

Wat was de ergste ouder waartegen je het ooit hebt moeten opnemen?
Een ouder heeft een officiële klacht tegen me ingediend, maar mijn school heeft een duidelijke gedragscode en als je je daar aan houdt komt het goed. Het was wel een moeilijk gesprek.

Ik ben ook onder vuur genomen door een groepje ouders omdat ze vonden dat ik niet goed communiceerde. Gelukkig nam een andere groep ouders het voor mij op. Ik denk dat ze hetzelfde niveau van communicatie verwachtten als op de basisschool, waar een kind de hele dag bij dezelfde leraar is en je ze iedere dag persoonlijk ziet wanneer je je kind ophaalt uit school. Natuurlijk werkt de middelbare school niet zo, dus er was nogal wat verschil in de verwachting van het communicatieniveau.

Ouders kunnen schreeuwerig worden, maar dat gebeurt zelden. Over het algemeen wil iedereen wat het beste is voor hun kind, dus onenigheid wordt vaak snel opgelost en het is nooit persoonlijk.

Dankjewel, Pawel.