We vroegen sekswerkers met welke vooroordelen ze helemaal klaar zijn

Prostitutie en ander sekswerk bestaat al duizenden jaren, maar anno 2018 is het nog steeds een vreselijk gevoelig onderwerp. Een op de vier mannen heeft in zijn leven ervaring met betaalde seks, driekwart van de mannen kijkt weleens porno, en de Wallen zijn zowat dé toeristische trekpleister van Nederland – maar toch blijft sekswerk een beroep waar veel negatieve vooroordelen over bestaan.

De Sex Worker’s Opera is een Britse theatervoorstelling gemaakt door sekswerkers die gaat over de stereotypes die er bestaan over hun beroep en wat voor effect die hebben op hun levens. Deze show is vanaf dit weekend te zien in Amsterdam. Broadly ging naar een repetitie en vroeg een aantal sekswerkers van welke stigma’s zij meer dan genoeg hebben, en hoe ze die bestrijden.

Broadly: He Metje, hoe ben jij sekswerker geworden?
Metje: Ik was vijftien en leerlingverpleegster. Ik mocht alleen maar patiënten wassen, en op kerstavond moest ik een oude man van negentig wassen die op sterven lag. De zuster zei: “Als je zijn piemel wast en die komt omhoog, moet je er een koud washandje op leggen. Als dat niet lukt, sla je erop met een stokje.” Ik vond dat zo zielig en dacht: weet je wat, ik geef die man een happy ending. Toen kwam de zuster binnen en heeft ze me eruit gezet. Terwijl ik naar buiten liep, passeerde een verpleger met een brancard met daarop de net overleden oude man. Hij was gestorven met een brede glimlach op zijn gezicht. Ik dacht: dit is mijn roeping. Zes jaar later zat ik in het vak.

En ben je nu nog actief als sekswerker?
Na 25 jaar stapte ik uit het vak omdat het internet opkwam. Klanten wilden die hele harde seks uit porno uitproberen en gingen anoniem reviews schrijven over sekswerkers. Dit nieuwe tijdperk was niets voor mij. Ik ben gestopt, maar nu, 25 jaar later, draag ik nog steeds het stigma van sekswerker.

Hoezo?
Alles wat ik nu doe is in de ogen van anderen nog altijd seksgerelateerd. Ik schrijf kinderboeken, maar die worden niet uitgegeven omdat uitgevers bang zijn dat de boeken ‘te erotisch’ zullen zijn. Onlangs schreef ik een boek over een verzetsvrouw, Jantina, maar de pers vond het niet interessant, omdat het niet over prostitutie ging.

Dus ook al ben je al heel lang gestopt, mensen blijven het je ‘aanrekenen’ dat je sekswerker bent geweest?
Ja. Ik ben een tijdje woordvoerder geweest op tv voor sekswerkers, waardoor ik nog steeds op straat uitgescholden word voor ‘hoer’. Vaak zijn het juist mannen die dat doen, terwijl zij ook mijn klanten waren. En toen ik begon met solliciteren na mijn sekswerk, maakte ik het weleens mee dat de baas een oude klant was. Dan werd mij direct de deur gewezen, en werd er gezegd dat ze me daar niet wilden zien.

Hoe kan die houding veranderen denk je?
Ik hoef geen organisatie die ons wil redden, ik wil dat sekswerkers gewoon in alle veiligheid hun werk kunnen doen. Ik heb helemaal geen zin meer om mezelf te moeten verdedigen. Ik vind dat vrouwen gewoon moeten kunnen zeggen: ik doet dit en ik doe het graag.

Broadly: Hi Charlotte, waarom doe jij sekswerk?
Charlotte: Seks met een vreemde is soms heerlijk! Dat is de reden waarom ik het doe. Ik heb een partner, maar ik heb ook een gigantisch libido en ik kwam niet aan mijn trekken bij hem. Het gros van mijn klanten is echter vooral bezig met mijn genot, en dat is heerlijk. Kijk, er zitten ook slechte kanten aan prostitutie, maar die kunnen gemakkelijk opgelost worden.

Ik hoorde net in de voorstelling je monoloog over agressieve klanten. Ervaren sekswerkers veel gevaar?
In mijn monoloog praat ik over de dagelijkse agressie waar we mee te maken krijgen. Dat komt door de stigma’s over sekswerk: we worden niet als gewone mensen van vlees en bloed gezien. Ik ben al twintig jaar sekswerker in Engeland, en door de opkomst van internet kunnen we enerzijds meer klanten bereiken, maar anderzijds worden we ook ontmenselijkt en als object gezien.

Met welke stereotypes krijg jij te maken?
Door de maatschappij worden we gezien als drugsverslaafden of criminelen, en veel mensen denken dat we niet voor onszelf kunnen zorgen. Ik ben moeder, en de overheid heeft mijn kind van me weggehaald en naar een weeshuis gestuurd, omdat ze dachten dat ik haar verwaarloosde. Dat was op niets meer gebaseerd dan op het werk dat ik doe. Gelukkig heb ik haar snel terug kunnen halen.

Hoe kunnen we ervoor zorgen dat sekswerk minder taboe wordt?
Maak prostitutie legaal en zorg ervoor dat er meer aandacht is voor de veiligheid van sekswerkers. Sekswerkers moeten geen strafblad kunnen krijgen door het werk wat ze doen, dat verpest hun kansen bij toekomstige werkgevers.

Broadly: Ha Vera, in de voorstelling vertel jij over een moment waarop je hard geconfronteerd werd met de vooroordelen die mensen hebben over jou en je werk.
Vera: Ik was aan het touren in Antwerpen met een peepshow, en door een incident – waar ik meer over vertel in de voorstelling – kwam ik terecht in het ziekenhuis. Daar wilden de verplegers me niet de zorg geven die ik dringend nodig had, omdat ik een sekswerker ben. Die confrontatie heeft me gebroken, en bracht zelfs mijn leven in gevaar. Sindsdien ben ik activist, want ik wil niet dat iemand ooit zoiets hoeft mee te maken.

Waar komen die vooroordelen vandaan denk je?
Mensen hebben vaak al een idee over ons, zonder dat ze met ons praten. Iedereen heeft seks en dus denken mensen te weten wat sekswerk precies is. Maar aan sekswerkers zelf wordt amper gevraagd hoe de vork in de steel zit.

Denk je dat media een rol spelen in de stigma’s die er over jullie bestaan?
Ja, absoluut. Ik heb ook gewerkt als journalist, en media willen constant alles verteerbaar maken. Ofwel maken ze van sekswerk iets glamoureus, ofwel stigmatiseren ze het. In een kort artikel kunnen mensen vaak niet de complexiteit van het leven vatten, en sekswerk is iets heel gecompliceerd.

Hoe bestrijd jij de vooroordelen die er bestaan over je werk?
Met workshops en talks, en sekseducatie is ook belangrijk. Kunst is ook een prachtige manier om een boodschap te vertellen aan mensen, zoals nu met deze voorstelling. Ook vecht ik tegen de wetten die sekswerk illegaal maken.

Broadly: Dag Stacey, wat merk jij in je dagelijks leven van de vooroordelen over sekswerkers?
Stacey: Het stigma staat vooral gelijk aan stilte: we kunnen nooit eerlijk zijn over wie we zijn. Als we een huis willen kopen, kunnen we moeilijk uitleggen hoe we geld verdienen. Als we een baan willen, kunnen we het gat in ons cv niet verklaren. En wat ook heel gecompliceerd is – en iets waar ik zelf ook ervaring mee heb – is dat sekswerkers in het ziekenhuis te maken krijgen met verkeerde diagnoses. Dat komt doordat we niet kunnen vertellen over ons werk, want dan bestaat de kans dat de dokters ons aanklagen of aangeven bij de Sociale Dienst, waardoor we onze kinderen verliezen. Vaak zijn sekswerkers terughoudend, en dat is zo giftig. Sekswerkers over de hele wereld gaan dood, omdat ze niet goed beschermd worden met wetten.

Komt dat doordat overheden vooral bezig zijn met mensen die niet vrijwillig in de seksindustrie zitten?
Ja. Veel mensen denken dat sekswerk een vorm van geweld is. Maar wij zelf snappen ons werk en de gevaren ervan. Het is echt een paternalistische attitude: denken dat wij ons eigen werk niet kennen, dat we niet weten wat we aan het doen zijn, dat we gered moeten worden. Het is ook een zin uit de voorstelling: ‘Save us from saviors’.

Broadly: Hey Emy, waar gaat het volgens jou mis met het beeld dat mensen hebben van sekswerkers?
Emy: Vooroordelen bestaan er op allerlei niveaus. Als je opgroeit als jongen, wordt je verteld dat je niet naar ‘die vieze hoeren’ moet gaan, maar stiekem geeft iedereen je mee dat je het zeker eens moet proberen.

Heb je het gevoel dat mensen die gebruik maken van sekswerk ook gestigmatiseerd worden?
Absoluut. Als je een man bent, weet iedereen dat je het doet, maar niemand praat erover. En als vrouw is het helemaal een taboe om te betalen voor seks. Maar doe even normaal, zowel vrouwen als mannen hebben zin in verschillende dingen uitproberen, waaronder kinky seks met sekswerkers.

Hoe behandelen klanten jou?
Natuurlijk praten ze achter mijn rug over me, maar feminisme in sekswerk betekent dat je hier gemakkelijk mee leert omgaan. Soms zeggen mannen dat ze je tien keer na elkaar gaan neuken, en dan lach je, want je weet dat ze dat niet kunnen. Of ze vertellen over hun gigantische lul, en dan zeg je ze: wauw, betaal me dan maar wat meer! We lachen er gewoon om, en bovenal verdienen we er goed geld mee.

Welke stereotypes over sekswerkers ben jij helemaal zat?
Veel mensen denken dat alle sekswerkers ooit misbruikt zijn. Sommige sekswerkers hebben inderdaad te maken gehad met seksueel misbruik, maar dat betekent niet dat ze gered moeten worden. Integendeel: sekswerk kan heel erg helend zijn voor iemand die seksueel misbruikt is, omdat sekswerk namelijk enkel mogelijk is als het met wederzijdse instemming gebeurt. Zo krijg je als sekswerker in principe alle controle over wat je wel en niet wil doen. Voor mij is het de ultieme vorm van feminisme, om zelf de controle te nemen over mijn lichaam.

Op welke manier kunnen vooroordelen over sekswerkers het beste bestreden worden?
Met respect. Wees oprecht oké met iemand die sekswerk doet en accepteer het niet enkel omdat je dan het gevoel hebt dat je de ‘arme mensjes helpt’. Nee, voel echt dat het oké is als je vriend, dochter of moeder het doet.

De Sex Worker’s Opera kan je tussen 21 juli en 2 augustus 2018 bekijken in het Compagnietheater in Amsterdam. Bestel hier je tickets.