'Midsommar' zou je vooral moeten kijken als je relatie net voorbij is

De films van Ari Aster films zijn niet per se gezellig. The Strange Thing About the Johnsons (2011) was een incestueus horrordrama waarin een vader seksueel misbruikt werd door zijn eigen zoon, en Munchausen (2013) liet zien hoe ver een overbezorgde moeder kan gaan om haar eigen zoon onder de duim te houden. Met Hereditary liet Aster zien hoe een gezin uiteen werd gescheurd door een boosaardige geest, en op die voet is hij verder gegaan met Midsommar. Maar dan met een liefdesrelatie.

In deze nieuwe film speelt Florence Pugh de rol van Dani, die in één klap haar hele gezin kwijtraakt. Haar verkering met Christian (Jack Reynor) gaat ook nog eens behoorlijk stroef. Als hij met wat vrienden naar Zweden vertrekt, waar hij is uitgenodigd voor een Midzomerfeest, besluit Dani ook mee te gaan. En jawel: het feest verandert snel van gezellig zuipen en drugs gebruiken in een nogal nare bedoening.

VICE sprak Aster en Jack Reynor over hoe Midsommar zo’n gruwelijk schouwspel werd.

VICE: Ik vond de film behoorlijk vervreemdend. Was er een specifiek gevoel dat je wilde oproepen?
Ari Aster: Het enige specifieke doel dat ik had, was dat ik een meeslepende ervaring wilde creëren. Ik wilde dat het publiek verward naar buiten zou lopen. De film zit zo in elkaar dat-ie krachtige emoties moet opwekken, en ik hoop dat je na het kijken met je gevoelens worstelt.

Filmrecensent Jordan Peele heeft gezegd dat Midsommar horror naar een nieuw niveau heeft getild – alsof het een nieuw genre is. Hoe zie jij dat, Jack?
Jack Reynor: Ik zie deze film inderdaad wel als iets unieks. Toen ik het script las werd ik al omver geblazen – het zou een behoorlijke uitdaging worden voor het publiek. En als acteur is dat precies wat je wil. Hereditary was toen nog niet eens uitgekomen, dus ik kende alleen Asters kortere films, maar ik zag wel hoe begaafd hij was. En toen we gingen zitten, en hij zijn krankzinnige visie op mij overbracht, was ik meteen verkocht. We houden allebei van filmmakers als Ingmar Bergman en Ken Russell, dat is terug te zien in zijn kortere films, en ook in Midsommar. Het was geweldig om in een film te spelen die zo’n niveau weet te halen.

Vorig jaar sprak ik Alex Wolff, die in Hereditary speelde. Hij zei dat hij na de film last kreeg van PTSS. Wist je wel waar je aan begon?
Reynor: (lacht) Dat had ik gelezen ja, dus ik wist dat ik mijn borst nat moest maken. Ik wist dat het zowel fysiek als emotioneel zwaar zou worden. Omdat het een film van Aster is, maar ook omdat ik net een half jaar gedraaid had voor een tv-serie.

Ik heb nooit eerder zo op mijn geestelijke gezondheid moeten letten. Of nou ja, dat kwam er vooral op neer dat we doordeweeks niet mochten drinken, gezond aten en af en toe een boekje lazen. Elke nacht acht uur slaap, elke dag sporten. Voor mijzelf was het in elk geval belangrijk, om als ik niet op de set was, afstand te nemen van de intensiteit van dit hele project. Anders was ik denk ik gek geworden.

Dani en Christian hebben een relatie die vooral voor Dani veel lijkt te betekenen, maar ondertussen behoorlijk ongezond is. Waarin zit de uitdaging om dat goed over te laten komen?
Aster: De uitdaging was om ervoor te zorgen dat mensen zich in het verhaal konden vinden, en tegelijkertijd te voorkomen dat het een doorsnee horrorfilm zou worden. Ik wilde een wereld scheppen waarin je geïndoctrineerd raakt waar je bij staat. Een plek waar je je in eerste instantie thuis voelt – want dat is ook wat zo’n groep als deze daadwerkelijk kan zijn: een thuis voor iemand die dat zelf niet heeft. Bij iedere scène deed ik mijn best om de Zweedse personages niet over te laten komen als eendimensionale enge cultfiguren. Dat was voor mij het ergste dat kon gebeuren.

Hoe kwam je op het idee om binnen al deze gekte ook het verhaal van een mislukkende relatie te vertellen?
Aster: Ik hou ontzettend van melodrama, omdat het een filmmaker dwingt om de hele wereld van de film naar de gevoelens van de personages te vormen. Het heeft wel iets weg van het expressionisme, waarbij emotionele ervaringen versmolten raken met de fysieke realiteit. Ik wilde het buitenste en het binnenste samen laten komen. Voor mij persoonlijk is Midsommar een break-upfilm — het voelt net zo heftig en rampzalig als hoe het kan voelen als iemand je verlaat. Het is niet gelijk het einde van de wereld, maar ergens ook weer wel. Je hebt je hele leven rond één persoon ingericht, en dan ben je ineens weer alleen. Maar je moet door, en accepteren dat we er vroeg of laat allemaal alleen voor staan. We stoppen alleen zoveel energie in onze relaties omdat het ons afleidt van onze eenzaamheid.

Was dat gebaseerd op je eigen ervaringen?
Aster: Ik heb beide kanten ervan meegemaakt. Ik heb mezelf vastgeklampt aan mensen die minder energie in de relatie staken dan ik, en ik wilde ook zelf een keer iemand verlaten, maar was bang om diegene pijn te doen. Dus ik ken het gevoel. Ik vond het ook belangrijk dat de geschiedenis en traditie van de locatie in Midsommar goed over zou komen, dat het echt en tastbaar zou zijn, maar de bewoners hadden ook de functie om in een bepaalde behoefte te voorzien, zoals bij een relatie.

Ari, je bent een behoorlijke filmfreak. Als er een lijst van films zou zijn die je moet kijken om de gekte van Midsommar te bevatten, wat zou daar dan op staan? Aster: Ik zou allerlei klassieke horrorfilms kunnen aanwijzen, maar eigenlijk keek ik die zelf alleen maar toen ik nog klein was – ik heb me er in ieder geval niet bewust door laten inspireren. Op technisch vlak denk ik vooral aan de films van Powell and Pressburger, maar als ik eerlijk ben ik vooral gedreven door break-upfilms. Zo zie ik Midsommar zelf ook: een sprookje over een mislukte relatie.

Mijn favoriet is wat dat betreft Modern Romance (1981). Daar moest ik veel aan denken tijdens het maken van deze film, ik kijk ‘m ook altijd als mijn eigen relatie net is stukgelopen. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld Scenes from a Marriage (1974), of die documentaire van Allan King, A Married Couple (1969). Maar uiteindelijk hoop ik Midsommar ook zelf een film wordt die mensen kijken als hun relatie voorbij is.