Jodie. Foto door de auteur
Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) worden regelmatig overspoeld door een vloedgolf aan misvattingen over wat hun stoornis nou precies inhoudt. Om een aantal van die misvattingen uit de weg te ruimen, spraken we met Jodie, een 27-jarige actrice uit Londen. Jodie werd na een zelfmoordpoging in augustus 2017 gediagnosticeerd met BPS. In eerste instantie had ze daar veel moeite mee, maar inmiddels heeft ze ermee leren leven en helpt ze me met liefde om de misvattingen de kop in te drukken.VICE: Hoi Jodie. Wat zijn volgens jou de grootste misvattingen over borderline?
Jodie: Er wordt vaak gedacht dat mensen met BPS agressief en gewelddadig zijn, maar ik weet dat ik alleen een gevaar voor mezelf ben. Daarnaast denken mensen vaak dat iedereen met BPS hetzelfde is, terwijl er in feite 256 verschillende combinaties van de negen hoofdsymptomen zijn. De symptomen lopen per persoon dus enorm uiteen.
Ik heb heftige emoties, die ook even snel weer kunnen omslaan. Als ik van streek ben, word ik overmand door een stortvloed aan tranen, krijg ik paniekaanvallen en kan ik me niet bewegen. Maar het volgende moment kan ik weer volkomen vrolijk zijn. Al die emoties kunnen door de kleinste dingen worden veroorzaakt, wat het soms lastig maakt om uit te leggen waarom mijn emoties omslaan.Wat zijn de triggers?
De belangrijkste trigger is de angst om verlaten te worden. Zodra ik het gevoel krijg dat mijn relatie met iemand verandert, ga ik ervan uit dat ze me zullen verlaten. Als dat gebeurt, begin ik soms ruzie te zoeken. Ik duw ze van me af, uit angst dat ze weggaan. Door ze zelf van me af te duwen, krijg ik het idee dat ze me niet verlaten hebben, maar dat ik er zelf voor heb gekozen om ze weg te laten gaan.Op welke manieren kan BPS behandeld worden?
Dialectische gedragstherapie is de meest voorkomende behandeling. Het werd bedacht door Marsha Linehan, die zelf ook BPS heeft. Deze behandeling gaat uit van je vaardigheden. Dus in plaats van te kijken waarom je je op een bepaalde manier gedraagt, ga je op zoek naar hoe je ermee om kunt gaan. Het is doorgaans groepstherapie, en veel mensen in mijn groep hebben er echt baat bij gehad, maar voor mij werkte het gewoon niet. Ik sta nu op een wachtlijst voor mentalization-based treatment.
Leidt je aandoening weleens tot destructief gedrag?
Het ruziën en wegjagen van mensen kan erg destructief zijn. Over het algemeen geldt dat hoe meer ik wil dat iemand in mijn leven blijft en hoe meer ik van ze hou en om ze geef, des te destructiever ik kan worden. Ik zie het mezelf doen en denk: alsjeblieft, doe het niet. Om met de intensiteit daarvan om te gaan, ben ik geneigd om te gaan drinken of aan zelfmutilatie te doen. Dat levert vervolgens alleen nog maar meer problemen op.Hoe kun je iemand met BPS het best steunen?
Ik had een vriend die me enorm heeft geholpen. Hij luisterde gewoon naar me zonder te oordelen, hij las zich in over de aandoening en probeerde het te begrijpen. Hij gaf me nooit het gevoel dat ik gek overkwam door de dingen die ik zei. Zonder hem had ik er nu niet zo open over kunnen praten. In plaats van te zeggen ‘gedraag je niet zo, het leven is prima,’ kun je beter voor de ‘het is oké dat je je zo voelt’-aanpak gaan.
Heb je Crazy Ex-Girlfriend gezien op Netflix? Daarin worden de manische perioden en de dieptepunten heel goed in beeld gebracht. Na mijn diagnose heeft dat me geholpen, aangezien het iets was waar ik me in herkende. Toch is er geen ‘juiste’ manier, omdat de aandoening voor iedereen zo anders is.Heb je in je werk weleens met discriminatie te maken gehad vanwege je aandoening?
Mijn agent weet ervan en is heel begripvol. Maar ik werk ook als onderwijsassistent, en daar heb ik het niet verteld. Het stigma rond BPS bestaat nog steeds. Aangezien ik een nulurencontract heb, ben ik bang dat ze me ineens geen werk meer zullen geven. Ik heb er ook eens aan gedacht om een hond uit het asiel te adopteren, maar daar kreeg ik te horen dat ik het niet aan zou kunnen omdat ik BPS heb.Hoe reageren mensen doorgaans als je vertelt dat je borderline hebt?
Sommige mensen schrikken ervan, maar de meesten zeggen gewoon ‘oh, oké’ en vragen er het een en ander over. In het begin ben ik superlang bang geweest om het aan iemand te vertellen. Ik dacht dat niemand me nog als huisgenoot wilde hebben. Uiteindelijk vertelde ik het aan een vriend, die ene waar ik het eerder al over had, en hij reageerde heel fijn. Hij zei simpelweg: “Wat voor effect heeft dat op je?” Het feit dat iemand zo reageerde, gaf me het gevoel dat het oké was. Ik ben weleens voor vervelende dingen uitgemaakt, maar over het algemeen vinden mensen het volgens mij wel prima.Als je één ding kon noemen waarvan je vindt dat mensen het over BPS moeten weten, wat zou dat dan zijn?
Het maakt je niet manipulatiever dan mensen zonder BPS. Sommige mensen met BPS zijn manipulatief en anderen niet – net als iedereen. Ik weet dat gigantisch veel mensen met BPS buitengewoon liefdevol en zorgzaam zijn.
Advertentie
Jodie: Er wordt vaak gedacht dat mensen met BPS agressief en gewelddadig zijn, maar ik weet dat ik alleen een gevaar voor mezelf ben. Daarnaast denken mensen vaak dat iedereen met BPS hetzelfde is, terwijl er in feite 256 verschillende combinaties van de negen hoofdsymptomen zijn. De symptomen lopen per persoon dus enorm uiteen.
Welke symptomen ervaar jij?
Ik heb heftige emoties, die ook even snel weer kunnen omslaan. Als ik van streek ben, word ik overmand door een stortvloed aan tranen, krijg ik paniekaanvallen en kan ik me niet bewegen. Maar het volgende moment kan ik weer volkomen vrolijk zijn. Al die emoties kunnen door de kleinste dingen worden veroorzaakt, wat het soms lastig maakt om uit te leggen waarom mijn emoties omslaan.Wat zijn de triggers?
De belangrijkste trigger is de angst om verlaten te worden. Zodra ik het gevoel krijg dat mijn relatie met iemand verandert, ga ik ervan uit dat ze me zullen verlaten. Als dat gebeurt, begin ik soms ruzie te zoeken. Ik duw ze van me af, uit angst dat ze weggaan. Door ze zelf van me af te duwen, krijg ik het idee dat ze me niet verlaten hebben, maar dat ik er zelf voor heb gekozen om ze weg te laten gaan.Op welke manieren kan BPS behandeld worden?
Dialectische gedragstherapie is de meest voorkomende behandeling. Het werd bedacht door Marsha Linehan, die zelf ook BPS heeft. Deze behandeling gaat uit van je vaardigheden. Dus in plaats van te kijken waarom je je op een bepaalde manier gedraagt, ga je op zoek naar hoe je ermee om kunt gaan. Het is doorgaans groepstherapie, en veel mensen in mijn groep hebben er echt baat bij gehad, maar voor mij werkte het gewoon niet. Ik sta nu op een wachtlijst voor mentalization-based treatment.
Advertentie
Het ruziën en wegjagen van mensen kan erg destructief zijn. Over het algemeen geldt dat hoe meer ik wil dat iemand in mijn leven blijft en hoe meer ik van ze hou en om ze geef, des te destructiever ik kan worden. Ik zie het mezelf doen en denk: alsjeblieft, doe het niet. Om met de intensiteit daarvan om te gaan, ben ik geneigd om te gaan drinken of aan zelfmutilatie te doen. Dat levert vervolgens alleen nog maar meer problemen op.Hoe kun je iemand met BPS het best steunen?
Ik had een vriend die me enorm heeft geholpen. Hij luisterde gewoon naar me zonder te oordelen, hij las zich in over de aandoening en probeerde het te begrijpen. Hij gaf me nooit het gevoel dat ik gek overkwam door de dingen die ik zei. Zonder hem had ik er nu niet zo open over kunnen praten. In plaats van te zeggen ‘gedraag je niet zo, het leven is prima,’ kun je beter voor de ‘het is oké dat je je zo voelt’-aanpak gaan.
Wat vind je van de manier waarop BPS in populaire cultuur wordt verbeeld?
Heb je Crazy Ex-Girlfriend gezien op Netflix? Daarin worden de manische perioden en de dieptepunten heel goed in beeld gebracht. Na mijn diagnose heeft dat me geholpen, aangezien het iets was waar ik me in herkende. Toch is er geen ‘juiste’ manier, omdat de aandoening voor iedereen zo anders is.Heb je in je werk weleens met discriminatie te maken gehad vanwege je aandoening?
Mijn agent weet ervan en is heel begripvol. Maar ik werk ook als onderwijsassistent, en daar heb ik het niet verteld. Het stigma rond BPS bestaat nog steeds. Aangezien ik een nulurencontract heb, ben ik bang dat ze me ineens geen werk meer zullen geven. Ik heb er ook eens aan gedacht om een hond uit het asiel te adopteren, maar daar kreeg ik te horen dat ik het niet aan zou kunnen omdat ik BPS heb.Hoe reageren mensen doorgaans als je vertelt dat je borderline hebt?
Sommige mensen schrikken ervan, maar de meesten zeggen gewoon ‘oh, oké’ en vragen er het een en ander over. In het begin ben ik superlang bang geweest om het aan iemand te vertellen. Ik dacht dat niemand me nog als huisgenoot wilde hebben. Uiteindelijk vertelde ik het aan een vriend, die ene waar ik het eerder al over had, en hij reageerde heel fijn. Hij zei simpelweg: “Wat voor effect heeft dat op je?” Het feit dat iemand zo reageerde, gaf me het gevoel dat het oké was. Ik ben weleens voor vervelende dingen uitgemaakt, maar over het algemeen vinden mensen het volgens mij wel prima.Als je één ding kon noemen waarvan je vindt dat mensen het over BPS moeten weten, wat zou dat dan zijn?
Het maakt je niet manipulatiever dan mensen zonder BPS. Sommige mensen met BPS zijn manipulatief en anderen niet – net als iedereen. Ik weet dat gigantisch veel mensen met BPS buitengewoon liefdevol en zorgzaam zijn.