De échte trolls zijn boos op de amateurtrolls die hun hobby verpesten

Illustraties door Cei Willis

Trolls hebben zachtst gezegd een slechte reputatie. Hun kwaadaardigheid zal daar vast iets mee te maken hebben – de misstanden die de bende van ellende vorige maand beging, zijn daar een voorbeeld van. Een maand geleden vielen de McCanns namelijk al ten prooi aan een golf van online geweld; ook werd er een man beboet nadat hij op een voetbalforum had gedreigd een jonge moeder te verkrachten, waarna hij een boete van € 1900 kreeg; en om deze fantastische maand af te sluiten nam een ontwikkelaar van Minecraft ontslag nadat fans niet erg vriendelijk waren op Twitter.

De term ‘troll’ is de aanduiding geworden voor min of meer iedere klootzak op het internet, en ook ik kan niet ontkennen dat deze benaming ze perfect beschrijft. Wat opmerkelijk is, is dat deze welbekende term een relatief nieuwe definitie van het woord is geworden. Vijf jaar geleden was dit echter anders en betekende troll – wat iedereen met een normaal geheugen weet – iets anders.

Veel trolls van het eerste uur beweren dat hun cyberopwinding een kunstvorm is –  wellicht zelfs een roeping. Zij zien trollen als een vorm van politiek protest – iets wat de maatschappij kan bevoordelen – en zijn gefrustreerd dat deze kunstvorm is onteerd door idioten die vanaf hun anonieme twitteraccounts racistische leuzen roepen naar beroemdheden. In plaats hiervan stellen ze dat de kunst van trollen een lang bestaande internetsubcultuur is die bestaat uit het verleggen van grenzen, iedereen die zichzelf te serieus neemt te bespotten en het blootstellen van hypocriete mensen.

De dertigjarige Zack uit Sussex deelt deze mening. Hij beschrijft zichzelf als een troll die de status van de moderne troll betreurt. “Dreigen op Twitter om iemand te verkrachten is niet trollen,” stelt hij. “Dat betekent gewoon dat je iemand op Twitter dreigt te verkrachten.”

Zack, en veel van zijn soortgenoten trollen in het belang van de maatschappij waarbij ze gebruik maken van verschillende verfijnde tactieken waarmee ze online mensen mee op de kast weten te jagen. Hij legt uit dat zijn favoriete techniek bestaat uit het maken van bewuste grammaticale- en spelfouten, waarna hij wacht op iemand die zijn grammatica bespot, en vervolgens toeslaat door diegene in een hoekje te drijven in een politiek debat.

Zack is lid van verschillende trollgroepen die allemaal beweren dat ze bestaan voor algemeen belang – of zoals hij het noemt: ‘questen’. Een soort online variant van de stadswacht die op zoek gaat naar extremisten, misogyne types of gewoon vervelende mensen online om die te trollen.  
Trollen staat bekend als een vreemde hobby die gepaard gaat met eenzame individuen die de leegte in hun hart vullen met de tranen van vreemden. Ik moet toegeven dat het soms moeilijk is om de humor er niet van in te zien. Het irriteren van mensen op forums zal nooit de wereld veranderen, maar het is fijn om te weten dat er mensen zijn die hun vrije tijd opofferen om mensen – die dit verdienen ¬– te ergeren.

Na de introductie van het Wereld Wijde Web en America Online begin jaren negentig, was er een enorme stijging van het aantal internetgebruikers – van wie velen naar ongecensureerde internetfora gingen die bekend stonden als ‘Alt’ (kort voor alternatief). In 1992 startten ervaren gebruikers van de Alt-groep alt.folklore.urban ‘trollen voor beginners’, waarmee ze een fenomeen hadden gecreëerd waarin nieuwe gebruikers, zonder dat die het wisten, werden overgehaald om zichzelf voor schut te zetten.

Vroeger waren de meeste trolls – net als de meeste internetgebruikers – libertariërs (of anarchisten) die van mening waren dat censuur te gedateerd was voor het nieuwe digitale tijdperk. En dus werd, met deze ideologie in het achterhoofd, het beledigen van internetgebruikers tot leven gebracht. Deze ideologie werd voor het eerst toegepast in de praktijk toen een onschuldig uitziende link – met de tekst “Ik voel me verdrietig, hier is een link naar een gedicht dat ik heb geschreven” – op het Soul Stories-forum van Oprah Winfrey werd geplaatst, waarna de link de gedupeerde klikker naar een hardcore pornosite bracht.

Ook gebruikte Zack de techniek ‘Goatse’ – waarbij een onschuldige link je doorverwijst naar een afbeelding van een man die zijn billen spreidt. “Het is supervermakelijk om iemand te beledigen die het verdient,” vertelt Zack.

Er zijn ook mensen die trollen in nastreving van een politieke visie, maar er niet altijd in slagen om dit op de meest sympathieke manier te doen. Een voorbeeld hiervan is Holborn, een troll die volgens The Daily Mail bekend staat als de ‘verachtelijkste troll van Groot-Brittannië’ – een naam die hij met trots draagt – en die zegt dat het beledigen van mensen goed is voor het behouden van sociale alertheid.

Met zijn gezicht verborgen achter een Guy Fawkes-masker trollt hij nog volop. Ik ontmoette Old Holborn voor een drankje en tegen alle verwachtingen in blijkt hij een doodnormale programmeur te zijn. In zijn beruchtste troll-actie had hij het gemunt op de families van de 96 Liverpool-fans  die tijdens de Hillsborough-ramp van 1989 om het leven waren gekomen. Geen wonder dat iedereen hem veracht. “Je mag me best uitmaken voor stuk stront,” zegt hij. “Ben ik altijd al geweest.” Hij beschrijft zichzelf als een minarchist die tegen autoriteit is en vat zijn wereldbeeld samen als: “De overheid moet ons met rust laten.” Trollen is zijn manier om onrust te zaaien binnen het systeem.

Het is echter moeilijk om te zien wat het beschadigen van een herdenkingspagina van een Zuid-Londense rapper – nog een van zijn ‘geniale’ acties – te maken heeft met ook maar iets behalve wreedheid, laat staan met minarchie. Holborn zegt dat hij vreest voor een stille en gehoorzame maatschappij, en hij beargumenteert dat een wereld waarin je wordt beledigd, zal leiden tot zelfcensuur. Hij ziet de grenzen van het beledigen opzoeken als zijn roeping, en zegt dat hierdoor de rest ruimte krijgt om adem te halen.

Maar ondanks alle frustratie die er is over Old Holborn, heeft hij niet altijd ongelijk wat betreft zijn politieke standpunten; het is namelijk waar dat een te grote voorzichtigheid voor het beledigen van mensen desastreuze gevolgen kan hebben op een vrije maatschappij. Toch geloof ik ook dat Holborn geniet van zijn beruchte status, net zoveel als zijn plezier dat hij haalt uit het pesten van mensen. Ik bedoel, er is geen enkel excuus denkbaar voor zijn gerichte haat jegens de slachtoffers van de Hillsborough-ramp.

De oplossing voor degene die ‘trollen in het belang van de maatschappij’ moet zijn dat ze afzien van deze term en de lading die het met zich meebrengt. Ze zouden in plaats hiervan moeten werken onder een ander pseudoniem  zoals ‘onruststokers’. De nieuw gekozen naam moet duidelijk onderscheid maken tussen degenen die hun agressie uiten tegen mensen en organisaties die het verdienen en de wraakzuchtige sociopaten die hun agressie uiten op onschuldige internetgebruikers voor eigen vermaak.

De lijn tussen de twee is echter niet altijd even duidelijk. En al probeert Old Holborn bij de eerste categorie te horen, hij valt in de tweede. En degenen die net als Holborn zogenaamd trollen in het belang van de maatschappij, horen daar net zo goed thuis.

Tijdens een van Zacks extreemrechtse troll-uurtjes uploadde iemand een naaktfoto van hem die hij blijkbaar online had achtergelaten. Zack was niet van streek en besloot gelijk terug te slaan. “Je moet niet ontkennen wie je bent,” schreef hij. “Als je na de foto’s gezien te hebben jezelf wilt betasten, dan moet je daar lekker voor gaan… en als je wilt kan ik je ook nog wat meer foto’s sturen van mijn lul, misschien ook van mijn kont?” Met die opmerking voelde Zack zich gelijk weer de koning. Hij had gewonnen.

Ik vroeg aan Zack wat hier het doel nou helemaal van was en wat het te maken heeft met zijn zogenaamde doel: extreemrechtse groepen blootleggen. “Door de naaktfoto’s te publiceren werd de afbeeldingen buiten de groep verspreid, wat vervolgens zorgde voor meer aandacht voor de hele site. Dus de groep die ik aan het trollen was kreeg veel meer publiek dan normaal. En dit is precies waar het bij het trollen om draait – het creëren van een interessant fenomeen dat zich kan ontwikkelen zodat een grote groep mensen gaat nadenken over het onderwerp in kwestie.”

“Denk je dat het is gelukt?” vraag ik hem, waarna een korte pauze volgt. “Ik weet het niet, maar het was wel leuk en daar draait het eigenlijk allemaal om.”