Foto’s van jonge Palestijnse vluchtelingen die een camera kregen

Foto’s van een vijftigtal migranten op reddingsbootjes die Europa proberen te bereiken hebben we allemaal wel te zien gekregen. Allemaal beelden die vanuit ons westerse perspectief werden getrokken, maar wat als we de rollen omdraaien en zo vluchtelingen de kans geven om zelf foto’s te trekken van hun eigen situatie? Dit was het idee van Shirin Rabi, een Belgische fotograaf en jeugdwerker die naar het Rusayfah vluchtelingenkamp in Jordanië trok. Daar gaf ze acht jonge Palestijnse vluchtelingen de kans om hun dagelijks leven te fotograferen en zo bewustheid te scheppen omtrent migratie en de omstandigheden waarin ze leven.

VICE: Hey Shirin, kan je ons uitleggen wat je in Jordanië ging doen?
Shirin: Ik trok naar Jordanië in het kader van mijn studies en heb daar in de Rusayfah vluchtelingenkamp een fotoproject uitgewerkt gedurende drie weken, in samenwerking met een lokale organisatie. Het idee was om camera’s mee te geven aan jonge Palestijnse vluchtelingen, zodat ze hun eigen verhaal via foto’s konden meedelen. Ze moesten dan verschillende thema’s op beeld zetten zoals hun zelfbeeld, hun huis, de belangrijkste personen in hun leven, enz.

Wat was dan het basisidee van je project?
Ik wou vooral fotografische skills meegeven aan die jongeren, maar ook werken aan storytelling. Jonge vluchtelingen hebben namelijk zoveel te zeggen, maar er wordt niet naar hen geluisterd. Via het maken van foto’s konden ze dan hun verhaal delen met de rest van de wereld. Daarnaast wou ik ook bewustheid scheppen. Toen ik onderweg was naar de luchthaven heb ik bijvoorbeeld met een vrouw uit Vlaanderen gepraat en die zei: “Ah, ik dacht dat al de vluchtelingen bij ons in België waren.” Voor mij was dit nogmaals een bevestiging dat we een verkeerd beeld hebben over migratie… Het kleine percentage waar we in België zo graag over klagen is echt niets in vergelijking met het aantal vluchtelingen in ontwikkelingslanden.

Wat voor relatie had je met de deelnemende jongeren?
Ik zat op een zekere afstand, maar de relatie tussen ons is zeker gegroeid. Zo heeft Tareq, één van de deelnemers, op het einde van het project verzen van de Koran voor mij zitten zingen. Hij deed het met zoveel passie en het voelde heel intiem. Ook hun relatie onderling evolueerde. De stoerste en wat rebelse jongen van de groep liep bijvoorbeeld op het einde van het project een heel introverte deelnemer te omhelzen. Het was mooi om die vriendschappen te zien ontwikkelen.

Wat was hun mening over hun situatie als vluchteling en hoe hebben ze dit in hun foto’s vertaald ?
Ze willen dat de situatie in Palestina verandert om zo terug naar hun vaderland te gaan. Ze voelen zich dan ook machteloos tegenover wat er aan het gebeuren is: ze werden verplicht hun land te verlaten waar ze zoveel liefde voor hebben. Zo trok één van de meisjes een foto van een uitzicht en vertelde: “Ik kijk graag naar dat uitzicht vanuit die bergen, omdat het me aan mijn vaderland doet denken."

Waren er dingen in de vluchtelingenkamp die de jongeren moeilijk vonden om te fotograferen?
Nog iets dat jongeren moeilijk vonden om te fotograferen waren de mensen. Daar had ik eigenlijk niet bij stil gestaan, aangezien ik zelf iemand ben die niet snel beschaamd is om foto's te trekken. Voor de jongeren was dat anders, want mensen in de vluchtelingenkamp zijn daar niet aan gewend en denken van "waarom neem je nu foto's en wat ga je hiermee doen?" De deelnemers moesten dan de klik maken om met de camera op straat te gaan lopen en mensen aan te spreken.

Dit heeft Mohammed wel gedaan met kinderen bijvoorbeeld…
Ja. De twee spelende kinderen die Mohammed heeft gefotografeerd kende hij niet persoonlijk. Random kids, weet je. Hij fotografeerde ze omdat hij vond dat er meer moest worden geïnvesteerd in hygiëne en gezondheid. Er ligt veel vuilnis in die kampen en kleine kinderen, zoals op de foto, zitten daarin te spelen en te lopen. Het is onhygiënisch, maar daar denken ze niet echt aan want ze worden er zo geboren.

Een ander onderwerp voor de foto’s was “Wat wil je veranderen?”. Met welke foto’s antwoordde de jongeren hierop?
Eén van de deelnemers zei "the people of Jordan", hiermee bedoelde hij de politiek en het systeem. Hij nam dus ook een foto van een politiek reclamebord. Maar vreemd genoeg, toen hij zijn frustraties over het systeem begon te uiten, reageerden de anderen geïrriteerd en hadden ze zoiets van: "Oh, stop ermee. Hier moeten we nu niet over praten.” Maar ik kan de reactie van die ene deelnemer wel begrijpen: ze willen niet meer als vluchtelingen en profiteurs gezien worden. Je wordt als vluchteling behandeld en voelt je niet echt deel van de samenleving. Je beschikt niet over dezelfde kansen, waardoor vluchtelingen sowieso achterblijven ten opzichte van de Jordaanse bevolking.

Welk is jouw favoriete foto?
De foto van het traditioneel palestijns kleedje, want het verhaal erachter vind ik heel mooi. Het meisje die het kleed fotografeerde wou al jarenlang zo'n traditioneel kleed, maar kon er niet voor betalen. Toen het meisje afstudeerde, heeft haar moeder wekenlang het kleed zelf zitten maken om het einde van haar studies te vieren.

Heb je nog contact met de kinderen?
Het is wel moeilijk door die taalbarrière, want ik spreek geen Arabisch en hun Engels is ook niet altijd duidelijk. Ter plaatse kon Aya, één van de deelneemsters, een beetje vertalen. Het was heel schattig, want naast mijn tolk te zijn had ze ook het gevoel dat ze mij moest beschermen. Ze schaamde zich dan bijvoorbeeld als de jongens een 'onbeleefd' grapje maakten.

Om terug te komen op je vraag, ja ik heb nog steeds contact met hen want je hebt niet altijd woorden nodig om elkaar te begrijpen. Maar vaak blijft het wel bij likes, hartjes, en "miss you", of "come back to Jordan".

Meer van Shirin vind je hieronder en op haar Instagram.

Bekijk meer VICE fotoreeksen van Belgische fotografen. Ben je of ken je zelf een getalenteerde fotograaf? Stuur ons dan een mailtje: beinfo@vice.com

Wil je elke zaterdag een overzicht van onze beste verhalen toegestuurd krijgen? Schrijf je dan nu in voor onze newsletter .

Volg VICE België ook op Instagram.