Indonesiërs kopen en verpatsen hun nieren via Facebook

Als je in Indonesië een nieuwe nier wil kopen, moet je op Facebook zijn. Omdat steeds meer Indonesiërs aan nierfalen lijden en donaties uitblijven is de vraag naar organen op de zwarte markt groot. Een groeiend aantal mensen struint social media af op zoek naar een orgaan van een complete vreemdeling, of gebruikt het om hun eigen organen te verkopen.

Dit soort handeltjes zijn natuurlijk illegaal. Maar Tony Samosir, voorzitter van de Indonesian Dialysis Community, legt uit dat het kopen van organen op illegale markten – die zich ook steeds meer op Facebook bevinden – voor zo’n 150.000 nierpatiënten uit Indonesië de enige manier is om in aan een nieuwe nier te komen.

“Het is heel makkelijk om nieren op internet te vinden. Er zijn zelfs hele groepen op social media waar zogenaamde nierbemiddeling plaatsvindt,” vertelde Tony aan de Australische krant ABC. “Het werkt eigenlijk net zoals gewone handel: mensen bieden publiekelijk hun nieren aan om van hun schulden af te komen, medische kosten te betalen of een eigen bedrijf te starten… geen geld betekent geen nier.”

Deze Facebook-handelsgroepen dienen als een soort tussenpersoon: ze brengen wanhopige kopers met wanhopige verkopers in contact. Ze zorgen dat de verkoop doorgaat en in sommige gevallen veilen ze zelfs de organen aan de hoogste bieder. Nieren kosten gemiddeld tussen de 100 miljoen roepia (5.500 euro) en 350 miljoen roepia (20.000 euro). Maar Tony zegt dat ze in sommige gevallen zelfs voor meer dan 55.000 euro verhandeld worden.

Veel van de berichtjes op social media zijn van mensen die wat geld willen verdienen met het verkopen van hun nieren. Ze laten bijvoorbeeld hun medische kosten en schulden zien en schrijven dat ze het geld nodig hebben om voor hun gezin te kunnen zorgen. Een van die mensen, Adi, vertelde ABC dat hij een enorme schuld heeft opgelopen omdat hij geld moest lenen voor z’n bruiloft. Die wil hij nu afbetalen met het verkopen van zijn nier. Hij hoopt zo’n 3.000 euro met deze deal te verdienen.

“Er zijn een paar mensen die contact met me hebben opgenomen, maar ik heb nog geen serieuze biedingen gehad,” zegt hij.

Na hart- en vaatziekten is nierfalen de hoogste kostenpost voor de gezondheidszorg in Indonesië. Toch blijven het aantal donaties in het land laag, volgens de database van het wereldwijde observatiecentrum van donatie en transplantatie.

Sommige mensen willen het ‘opt-out’ systeem voor donaties introduceren, waarbij iedereen doneert, tenzij je dat expliciet aangeeft via een registratie. Ondertussen wil Tony zich inzetten voor het verhogen van het aantal nierdonaties door het maatschappelijke bewustzijn te verhogen en een National Transplant Committee op te zetten.

“Als we bloed willen afstaan weten we dat we naar het Indonesische Rode Kruis moeten. Als we ons hoornvlies willen doneren gaan we naar de oogarts,” zegt hij. “Maar als we onze nieren of andere organen willen doneren weten we niet waar we heen moeten. Als er een soort van organisatie zou zijn kunnen we meer kennis overdragen of zelfs een campagne voor nierdonaties starten.”

Dit artikel verscheen eerder op VICE Australie.

Als je op de hoogte wil blijven van onze beste stukken zonder je suf te scrollen, schrijf je dan in voor onze wekelijkse nieuwsbrief: http://bit.ly/vicenieuwsbrief