Hoe jouw cokegebruik West-Afrika ruïneert – Deel 2/5

Ontdek alle afleveringen uit onze nieuwe reeks "Hoe jouw cokegebruik West-Afrika ruïneert".

Indien je een liefhebber bent van het betere snuifwerk en er na de lockdown weer stevig tegenaan wil gaan, even een reality check: de coke die je zo graag door je neus jaagt, richt niet alleen je neustussenschot, maar ook West-Afrika ten gronde. VICE trok naar de Ivoriaanse havenstad Abidjan.

Deze aflevering gaat over de nauwe banden van drugsbendes met West-Afrikaanse overheden.

Op 3 februari 2020 onderschept de Ivoriaanse marine een houten pirogue of prauw met aan boord vijf bemanningsleden en 411 kilogram cocaïne. De marine had vier dagen eerder een Spaanse zeilboot in de gaten gekregen die 250 kilometer van de kust van Ivoorkust een afspraak had met de pirogue. De cocaïne zit verpakt in pakken met het etiket Pacena Black, het nationale bier van Bolivia.

De marine die een lading cocaïne onderschept: klinkt logisch, maar het is niet zo vanzelfsprekend in West-Afrika. De lokale autoriteiten lijken zelfs vaak bereid om de drugskartels een handje te helpen.

Wat volgt, lijkt wel de perfecte scène uit een misdaadserie.

Om negen uur ‘s avonds op 12 augustus 2008 wordt Zainab Conté, vrouw van de Guinese president Lansana Conté, aangehouden aan de grens met Sierra Leone. Ze was onderweg met een konvooi van drie luxewagens met vierwielaandrijving, met aan boord enkele honderdduizenden euro’s en dollars in cash, en enkele goudstaven. Uit angst voor een internationaal conflict en mogelijke aanvallen van het Guinese leger, en een telefoontje van de president van Guinee naar die van Sierra Leone, werd Conté na twaalf uur vrijgelaten.

De reden van haar bezoek aan Sierra Leone? Het terugkopen van de lading van een vliegtuig die een maand eerder was achtergelaten op de tarmac van de Sierra Leoonse Lungi International Airport. De lading werd meteen in beslag genomen en bestond uit 700 kilogram cocaïne, AK47-geweren en munitie. De lading was naar alle waarschijnlijkheid het bezit van drug- en mensensmokkelaar Ousmane Conté, de oudste zoon van president Lansana Conté van Guinee. Het vliegtuig vloog onder een valse vlag van het Rode Kruis.

Het volledige verhaal is te lezen in gelekte cables van de Amerikaanse ambassade in Sierra Leone en in een rapport van de VN. Vanaf het moment dat Highway 10 opende in 2006, deden de Colombiaanse drugskartels er alles aan om Afrikaanse staatshoofden of regeringsleden voor hun zaak te winnen – met succes.

Er zijn heel wat voorbeelden te vinden van de banden van de drugswereld met West-Afrikaanse overheden. Zo werd in 2013 José Bubo Na Tchuto, admiraal van de zeemacht in het naburige Guinee-Bissau, van zijn luxejacht geplukt door de Amerikaanse Drug Enforcement Administration en per direct naar een gevangenis in New York City gevlogen. De vice-admiraal bleek één van de grootste invoerders van cocaïne op het Afrikaanse continent te zijn. Na zijn arrestatie werd het hoofd van de inlichtingendienst in hoofdstad Bissau onmiddellijk ontslagen, omdat hij de geheime Amerikaanse activiteiten niet had opgemerkt.

Dit is de tweede dag van onze research in Abidjan. Voor ons zit een Fransman van rond de zestig. Hij was de persoonlijke raadgever van de vorige Ivoriaanse president, draait nog steeds mee op het hoogste politieke niveau en werkt – zo komen we later te weten – voor de Franse geheime dienst. “Guinee-Bissau was een volledige narcostaat geworden. Het gehele staatsbudget, de lonen van de ministers, politiemensen, leerkrachten, alles werd betaald door Colombiaanse maffiabazen, die de ene na de andere luxevilla optrokken aan de Guinese kust”, vertelt hij.

We hebben afgesproken in een bar in Marcory, de Libanese buitenwijk van Abidjan. Er staan plastic palmbomen, obers dragen witte strikken en diensters met diepe decolletés draperen zich rond de hals van de Fransman en geven hem de occasionele kus op de mond.

Onze informant is niet verbaasd. “Na de val van admiraal Bubo Na Tchuto is alles veranderd. Toen ging de cocaïne naar verschillende havensteden op de West-Afrikaanse kust, maar vooral Dakar en Abidjan.”

Directe bewijzen voor de infiltratie van de maffia op het hoogste politieke niveau in Ivoorkust heeft ons contactpersoon niet meteen. Op één ding na: hij opent zijn portefeuille en haalt er zijn rijbewijs eruit. “Kijk eens. Is dit geen ongelooflijk goed gemaakt rijbewijs?” Hij wappert met het geplastificeerde kaartje, niet groter dan een visitekaartje. “Het is gemaakt door een bedrijf dat gespecialiseerd is in rijbewijzen. Het moet echt wel een fantastisch bedrijf zijn, want onze minister van transport is helemaal naar Medellin – of all places – afgezakt om dit bedrijf te vinden. Blijkbaar kan men nergens zo goed printen en plastificeren als in Medellin…”

“Ik heb daarop als regeringsfunctionaris een onderzoek opgestart naar de reden waarom onze rijbewijzen in Colombia gemaakt moeten worden. Uit ons verslag bleek dat niemand met een geldige reden op de proppen kom komen. Het uiteindelijke rapport werd zeven maal door de ministerraad verworpen.”

Hij kan (of wil) ons geen extra informatie geven over de cocaïnetrafiek in Abidjan, maar wil ons wel op weg helpen. We moeten volgens hem naar de showbizzwereld kijken. Net als in andere Afrikaanse landen zou de muziekindustrie hier dienen om de winsten uit de drughandel wit te wassen. In Ivoorkust leven popsterren als miljonairs, al is niet meteen duidelijk waar ze hun geld vandaan halen aangezien maar een klein percentage van hun fans in staat is om platen of tickets voor concerten te kopen.

Als eerste wordt de naam DJ Arafat genoemd. DJ Arafat was een zanger en één van de grootste sterren van de Ivoriaanse muziekstijl Coupé Decalé die vorig jaar overleed. Hij had het imago van de bad boy van de getto’s van Abidjan, waar jeugdbendes het vaak voor het zeggen hebben. Hij onderhield goede banden met de Minister van Defensie Hamed Bakayoko, die in dit land nog machtiger zou zijn dan president Alassane Ouattara zelf. “Bakayoko is een bon vivant, die vroeger nog de eigenaar van een nachtclub in Parijs was geweest. In zijn villa in Riviera had hij een discotheek in zijn kelder”, zegt onze bron.

De wijk Riviera kennen we. Het is een villawijk die in Abidjan ook wel Beverly Hills wordt genoemd. Om aan de controle van de staat of geheime diensten te ontsnappen hebben we via ons eigen netwerk een schuiladres met zwembad geregeld in deze wijk.

Eerder hadden we officiële goedkeuring gekregen van het Ivoriaanse ministerie van communicatie om deze reportage over cocaïne te schrijven. De staat is op de hoogte van wat we hier doen, maar (nog) niet van waar we verblijven.

Een halve week later ontdekken we een bijna onmogelijke wending: we blijken de buren te zijn van de Minister van Defensie. We zien voortdurend wie er bij hem naar binnen en naar buiten gaat. Maar het bespieden loopt in twee richtingen. Een week na de start van het onderzoek verschijnt opeens een icoon van een microfoon op een van onze iPhones. We nemen het als een waarschuwing: vanaf nu moeten we nog voorzichtiger te werk gaan.

Krijg elke week een mail met onze 10 beste verhalen en fotoreeksen over drugs en meer.

Volg VICE België ook op Instagram: