Alex Lawther begrijpt de ‘f***ing wereld’

Alex Lawther komt over als een aardige jongen. Als je met hem praat noemt hij je “vriend” en kan “sorry” zeggen op een manier waardoor zelfs de koppigste lul een beetje smelt van binnen. Het is een beetje verwarrend als je hem tegenover zijn karakter James zet, een onbegrepen tienerpsychopaat in de Netflix-miniserie The End of the F**king World.

Alleen al vanwege de titel vermoed je waarschijnlijk dat er behoorlijk wat Fight Club/jarennegentig-Tarantino-dna in deze serie zit. Dat is misschien zo, maar als je wat verder kijkt, zie je al snel het onconventionele liefdesverhaal. Je hebt natuurlijk James, en er is daarnaast een meisje Alyssa (mogelijk een sociopaat, in ieder geval slecht opgevoed), die, nadat ze elkaar voor het eerst hebben ontmoet, op een roadtrip gaan in een gestolen auto. Oké, ze willen elkaar misschien vermoorden. Misschien vraag je je zelfs op een gegeven moment af of deze twee mensen eigenlijk wel écht menselijk contact kunnen hebben. Maar uiteindelijk zit er iets erg herkenbaars in de serie, door de karakterontwikkeling van de personages tijdens de acht afleveringen van twintig minuten.

Ik wilde Lawther spreken omdat ik wilde zien of hij ook maar een beetje lijkt op de bijzondere James, én omdat ik wilde ontdekken of hij me wat meer inzicht kon geven in dit vreemde, onorthodoxe maar verrassend sterke jongen-ontmoet-meisje-verhaal.

VICE: Hoi Alex! Een van de dingen die ik zelf erg leuk vond aan deze serie is dat het zichzelf uitlegt. De titel is natuurlijk expres heftig, maar de karakters zijn niet gek puur om het gek zijn. Hun rare acties worden onderbouwd. Kun je uitleggen wat je zelf aantrekkelijk vond aan de rol van James?
Alex Lawther: In eerste instantie herkende ik mezelf totaal niet in James. Hij is namelijk ijskoud, gesloten en gewelddadig. Ik denk graag dat ik dat allemaal niet ben. Maar toen ik het script van de andere afleveringen las, zag ik iemand die op de een of andere manier juist ook het tegenovergestelde van die dingen is. Onder die eerste laag lag een veel fascinerender karakter. Het hielp ook mee dat ik alles erg grappig en aangrijpend vond. Ik vond het heel prettig dat het verhaal zo simpel was. Het zijn twee verdwaalde en eenzame kinderen die simpelweg de volwassen wereld proberen te begrijpen. Dat ze dat verhaal zo simpel weten neer te zetten, vond ik erg aantrekkelijk, hoe raar, bizar en fucking verwarrend alles tegelijkertijd ook was. Uiteindelijk gaat het om een hele simpele relatie die draait om de gekheid van James en Alyssa.

James is blijkbaar een soort zelfbenoemde psychopaat, maar aan de andere kant is hij dat ook niet echt. Hoe vertolk je zo’n type?
Ik moest er eerst achter komen wat een psychopaat zijn eigenlijk betekent voor James… op een heel basaal niveau. Ik bedoel, het label van psychopaat zit in de allereerste zin die hij zegt in het script, dus het is dan aan mij om erachter te komen wat hij precies probeert te zeggen als hij zichzelf een psychopaat noemt. Mijn antwoord is niet per se het juiste antwoord. Ik hoop dat mensen met andere interpretaties zijn gekomen, maar in mijn ogen was het een term die hij gebruikte om te begrijpen wie hij is. Over het algemeen vond hij zichzelf en het leven vooral heel verwarrend. Het leek hem makkelijker om een psychopaat te zijn in plaats van te accepteren dat hij erg verdrietig en fragiel was. Het was makkelijker om te denken dat hij nergens bij paste dan om toe te geven dat hij voor alles heel gevoelig was. Je verstoppen achter een stoer imago voelt cool als tiener. Het voelt ook veiliger, vergeleken met toegeven dat je misschien wel het tegenovergestelde bent.

Klopt, en deze personages zijn, buiten alle gekkigheid om, op veel manieren nog gewoon tieners. Hun innerlijke monologen vertegenwoordigen niet altijd wie ze echt zijn. Ze begrijpen zichzelf nog niet helemaal.
Ja, dat is helemaal waar. Hoe vaak hoor je jezelf niet dingen hardop in een groep zeggen en denk je later: waarom heb ik dat in godsnaam gezegd? Of dat je iets doet wat helemaal niet bij je past. Het komt uiteindelijk allemaal neer op het feit dat mensen verbinding zoeken. James en Alyssa zijn zo wanhopig daarnaar op zoek. Meteen al vanaf het begin. Maar desondanks besluit hij juist om dieren te vermoorden en te doen alsof hij niets voelt, in plaats van toe te geven dat ze allebei nogal wanhopig zijn, zoals we allemaal wel eens doen. Hij trekt de conclusie dat het cooler is om fysieke en mentale pijn op een gestoorde manier te verwerken.

Hoe verhoud je je daar zelf toe?
Ik denk niet dat het verlangen naar iemand anders ooit zal verdwijnen. Ik bedoel, oké, ik ben pas 22. Tijdens je tienerjaren is dat verlangen misschien het sterkst en diepgaand omdat al je gevoelens heel erg versterkt worden. De titel van de show is gebaseerd op die gevoelens. Dat alles wat je meemaakt voor de eerste keer is. Door sommige momenten voel je je de koning van de wereld en soms heb je het echt het gevoel alsof de wereld vergaat. De inzet is in die periode gewoon zo veel hoger. Dat verlangen hoort een beetje bij het leven op deze planeet denk ik.

Je lijkt een zwak te hebben voor het onorthodoxe — Black Mirror, Freak Show en ook deze rol. Waar komt je voorliefde voor dit soort rollen vandaan?
Mijn directe antwoord is het goede script. Saai hè, ik weet het. Maar het is wel zo. Dat betekent niet dat er per se altijd een of andere buitenstaander of buitenbeentje in moet zitten, voordat ik het goed vind, maar ik vind de personages die ik tot nu toe heb gespeeld heel leuk. Als ik eerlijk ben, heb ik de underdog altijd leuker gevonden dan de normale jongen met het makkelijke leventje. Ik heb daar wel over nagedacht trouwens… Ik weet niet eens hoe dat eruit zou zien. Iemand die heel normaal is. Wat betekent dat eigenlijk? Totdat ik dat heb uitgevonden, blijf ik denk ik een zwak houden voor het onorthodoxe.

Maar niet alleen onorthodox. Sommige rollen zijn nogal duister. Is dat ook een voorkeur?
Dat weet ik niet zo goed. Ik zoek eigenlijk vaak naar de lichtzinnigheid in mijn rollen. Natuurlijk hou ik van het duistere in The End of the F**king World, maar wat er voor mij echt uitsprong was de rare humor. Een van de dingen die ik nooit zal vergeten uit mijn tijd bij Black Mirror, is hoe alles met een knipoog ging, en de heel erg donkere humor.

Ik weet nog steeds het moment dat Jerome Flynn’s personage Hector op een tankstation was. Hector botst tegen een vrouw met een kind aan dat naar dezelfde school ging als mijn personage. Door de ongemakkelijkheid en de spanning in die scene herinner ik me die nog heel goed (lacht). Dus het duistere is zeker niet een bewust iets. Maar het gaat wel hand in hand met het buitenstaander ding. Er is gewoon wat meer direct materiaal om te ontdekken in vergelijking met een meer typische verhaal.

Zoiets leuk vinden, is één ding. Om iemand anders te vinden die daar net zo over denkt, is iets anders. Hoe kregen jij en Jessica Barden zo’n goede chemie?
We zijn eigenlijk twee heel verschillende personen. Ik kan nogal stil zijn, maar je kunt er altijd op rekenen dat Jessica de grappigste persoon in de ruimte is, en je kan heel goed met haar praten. Er is gewoon iets aan haar dat werkt. We hebben een soort wederzijds respect voor elkaar (lacht). Ik hoop tenminste dat ze respect voor me heeft. Als je met iemand bent die op dat gebied zo anders is dan jij, raak je een beetje gefascineerd door diegene. Dat hielp zeker heel erg met de rare vorm van nieuwsgierigheid die James en Alyssa aan het begin bij elkaar hadden. We hebben twaalf weken lang elke dag met elkaar doorgebracht en toen is een soort broer-zus-relatie ontstaan die zeker heeft geholpen bij het vormen van de rare soort liefde die tussen de twee opbloeide.

Als je de titel van de show moest veranderen waar zou je het dan in veranderen?
(Lacht) Ik weet niet of ik hem zou veranderen. Ik verwijs recensenten altijd naar het einde van Charles Forsmans boek. Daarin zegt hij eigenlijk nee, het is niet het einde van de fucking wereld, het zijn verdomme gewoon tieners, of iets wat daarop lijkt. Het is belangrijk dat we als kijkers van buitenaf weten dat we het verhaal volgen met het gevoel van intensiteit dat je hebt als tiener. Alles voelt als het einde, maar dat is het niet. Hopelijk kunnen wij dat op afstand als publiek zien. Natuurlijk hopen we ook dat er een gevoel van nostalgie bij het publiek is naar een tijd waarin alles zo belangrijk, eng en wild was. Hopelijk niet zo extreem als bij James of Alyssa, maar ieder op zijn eigen manier (lacht).